NieuwsKlimaat
Volgende pandemie wordt mogelijk veroorzaakt door smeltende gletsjers
De volgende pandemie zal wellicht niet voortvloeien uit een virus dat afkomstig is van vleermuizen of vogels. Vermoedelijk zullen smeltende gletsjers de grote boosdoener zijn, zo schrijven wetenschappers in het vaktijdschrift Proceedings of the Royal Society B.
Het nieuws over ijskappen en gletsjers die zienderogen verdwijnen door de klimaatverandering overspoelt ons. Zo smolten de Zwitserse gletsjers nooit zo snel als in 2022, zal de smeltende Groenlandse ijskap leiden tot een grote zeespiegelstijging en vielen er doden na een gletsjerbreuk in de Dolomieten. Een ander mogelijk gevolg van de smeltende gletsjers zou een nieuwe pandemie kunnen zijn.
Ontwakende virussen
Dat zit zo: tal van virussen en bacteriën zitten momenteel ingekapseld in gletsjers en permafrost – bevroren ondergrond die (normaal) nooit helemaal ontdooit. Wetenschappers vermoeden dat, zodra die toch ontdooien, de oude virussen en bacteriën opnieuw kunnen ‘ontwaken’ en fauna infecteren. Om de hypothese te testen, verzamelden onderzoekers van de University of Ottowa bodemmonsters in de buurt van Lake Hazen in Canada, een zoetwatermeer dat omringd wordt door gletsjers.
Uit de monsters identificeerden de onderzoekers virussen die sterk lijken op al bekende virussen. Vervolgens bestudeerden ze de lokale fauna en gingen ze op zoek naar potentiële gastheren. Tot slot ging een algoritme aan de slag met de gegevens en berekende het de kans op een echte infectie met een van de virussen. Wat bleek? De kans dat virussen een nieuwe gastheer infecteren, bleek daadwerkelijk groter te zijn op plaatsen met veel gesmolten gletsjerijs of permafrost.
Uit eerder onderzoek was al gebleken dat gletsjerijs virussen kan bevatten. Opvallend, die virussen overleven niet ondanks, maar juist dankzij het ijs.
Uitbraak van miltvuur
In 2016 is in Siberië overigens al sprake geweest van een uitbraak van miltvuur, een ziekte die een steenpuistachtige huidinfectie, longontsteking, en een vergrote en ontstoken milt kan veroorzaken. De bacterie die verantwoordelijk is voor de ziekte zou afkomstig zijn geweest van bevroren permafrost en zijn overgesprongen op een rendier als eerste gastheer. Vervolgens zijn ook zeker zeven volwassenen en een kind besmet. Het kind heeft de ziekte niet overleefd.
Bacteriën en virussen
Bacteriën en virussen zijn eigenlijk overal: in de lucht, in voedsel en in water. Bacteriën planten zich daar op zelfstandige basis voort, maar virussen hebben een gastheer nodig. Sommige virussen komen bij een gastheer terecht via voedsel, water of knaagdieren. Andere virussen doen dat via muggen, de lucht, seks of een aanraking.
