Vladimir Kramnik zet Gary Kasparov onder druk
Als onderdeel van de viering van tien jaar onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie wordt in Astana, de nieuwe hoofdstad van Kazachstan, een dubbelrondige zeskamp gehouden. Eentje van topniveau. De rivaliteit tussen Vladimir Kramnik en Gary Kasparov, de nieuwe en de oude dissidente wereldkampioen, vormt het leidmotief van het toernooi. De andere deelnemers, Alexeï Sjirov, Alexander Morozevitsj, Boris Gelfand en plaatselijke ster Dharmen Sadvakasov komen eveneens uit de vroegere Sovjet-Unie. President Nursultan Nazarbajev zegt van het toernooi een klassieker te zullen maken. Niet onmogelijk, want de sponsoring is in handen van een rijk olieconsortium.
Van onze medewerker
Wouter Janssens
Astana werd in 1998 de nieuwe hoofdstad van de piepjonge Centraal-Aziatische republiek. Volgens de in het Russisch opgestelde website Kazachstan is het "makkelijker ademen in Astana dan in Alma Ata, dat ten prooi gevallen is aan financiële verwikkelingen". Net als haar bevolking is de stad nog vrij jong. Momenteel telt Astana amper 300.000 inwoners. Volgens de optimistische groeiprognoses van de huidige machthebbers zullen dat er binnen vijf jaar zo'n 500.000 zijn. De stad ligt op de eeuwenoude handelsroute tussen Tasjkent en de Oeral. In het midden van de vorige eeuw ontwikkelde Astana, dat toen nog Akmolinsk heette, zich tot een handelscentrum. Hoewel het op de eerste spoorlijn van Kazachstan lag, kende het in het sovjettijdperk slechts een beperkte industriële ontwikkeling. Op architecturaal vlak is Astana niettemin een moderne stad.
In het eerste onderlinge duel in Astana tussen Kasparov en Kramnik boekte Kasparov een succesje door met zwart in een Grünfeld-Indische verdediging een comfortabele remise te boeken. In hun WK-match in Londen vorig jaar was Kramnik in de tweede partij nog in puntgave stijl over Kasparovs Grünfeld-Indiër gewalst. Dat was het begin van het einde van het rijk van de Bakoenees, die sindsdien zijn geliefde verdediging niet meer had durven te gebruiken tegen zijn opvolger.
Na acht ronden in het toernooi staat Kramnik met zes punten een half punt voor op Kasparov. Na de nederlaag in het rapid-toernooi tegen zijn opvolger enkele weken geleden in Zwitserland, dreigt Kasparov nu dus weer in het zand te moeten bijten tegen zijn vroegere leerling. Wint hij het toernooi niet, dan zou het van begin 1999 geleden zijn (Linares) dat Kasparov niet eerste zou eindigen in een toernooi waarin het klassieke speeltempo gehanteerd wordt. Het duel tussen de twee K's in de slotronde, met Kasparov achter de witte stukken, is dus meer dan zomaar een prestigeduel, want het zal beslissen over de eindzege en kan een einde maken aan Kasparovs indrukwekkende zegereeks.
In tegenstelling tot vele van zijn collega's lijdt Kramnik niet aan een Kasparov-complex. Wie daar wel duidelijk last van heeft, is Alexeï Sjirov. Kasparov en Sjirov waren vroeger al niet de beste vrienden, maar sinds hij zijn bewering dat het BGN-wereldkampioenschap in Londen vorig jaar doorgestoken kaart was niet introk, zijn de betrekkingen tussen beide heren danig bekoeld. Sinds Wijk-aan-Zee in januari keuren de twee elkaar nauwelijks nog een blik waardig en wisselen ze geen handdruk meer uit voor hun onderlinge partijen.
Aan Kasparov zijn dit soort psychologische oorlogjes wel besteed. Sjirov lijdt duidelijk onder de situatie, hoewel hij dat in alle toonaarden blijft ontkennen. Sinds Wijk-aan-Zee verloor de fantasievolle en talentrijke Spaanse Let echter haast elke partij tegen Kasparov. Dat veranderde niet in Anasta: in hun eerste duel verloor hij met wit kansloos, en met zwart was het nog erger: na een prima verdediging liet hij zich in tijdnood pardoes mat zetten, in een eindspel waarin remise binnen handbereik lag.
Wit: Morozevitsj
Zwart: Kasparov 1. e4 c5 2. Pf3 d6 3. d4 cxd4 4. Pxd4 Pf6 5. Pc3 a6 6. Lc4 e6 7. Lb3 b5 8. 0-0 Le7 9. Df3 Dc7 10. Dg3 0-0 11. Lh6 Pe8 12. Tad1 Ld7 13. f4 Pc6 14. f5 Pxd4 15. Txd4 Lf6 16. Td3 Le5 17. Dg4 b4 18. f6 g6 19. Pe2 a5! 20. Lxf8 (Kasparov: "Dh4 a4 21. Lg5 h5! 22. g4 met knettergekke complicaties, die door een mens niet te berekenen zijn.") Kxf8 21. Dh4 a4 22. Dxh7 Da7+ 23. Kh1 Pxf6 24. Dh6+ Ke7 25. Lc4 Dc5 26. b3 axb3 27. Lxb3 Lb5 28. Pf4 Lxf4 29. Dxf4 De5 30. h3 g5 31. Df2 g4 32. Db6 ("Dxf6+ Dxf6 33. Txf6 Kxf6 34. Txd6 gxh3 35. Td4 hxg2+ 36. Kxg2 Tb8 en wit staat niet slechter.") Pd7 33. Df2 Pf6 34. Db6 Th8 ("Zwart gaat zetherhaling uit de weg en speelt op winst. Wits volgende zet is een misrekening. Hij had remise kunnen forceren met Dc7+! Pd7 36. Txd6 Txh3+ 37. gxh3 Dxe4+ en zwart heeft niets beter dan eeuwig schaak.") 35. Txd6? Dxd6 36. Dxd6+ Kxd6 37. Txf6 Th7! 38. Kh2 Ke5 39. Tf2 gxh3 40. gxh3 Lc6 41. Lc4 Lxe4 42. Te2 f5 43. Ld3 Kf4 44. Lxe4 fxe4 45. Tf2+ Ke3 46. Tf8 e5! 47. Te8 Tc7 48. Txe5 Kf4! 49. Tb5 Txc2+ 50. Kg1 e3 51. Txb4+ Kf3 52. Tb1 Tg2+ 53. Kh1 e2 54. a4 Kf2 55. a5 Tg5 56. Kh2 Txa5 57. h4 Ta3 en wit geeft op.
Wit: Kramnik
Zwart: Sadvakasov 1. d4 d5 2. c4 dxc4 3. Pf3 Pf6 4. e3 e6 5. Lxc4 c5 6. 0-0 a6 7. a4 Pc6 8. De2 Dc7 9. Td1 Ld6 10. dxc5 Lxc5 11. b3 0-0 12. Lb2 e5 13. Pc3 e4 (Lg4) 14. Pg5 Ld6 (Lg4 15. Pd5! Lxe2 16. Pxc7 Lxd1 17. Pxa8 Lh5 18. Lxf6 gxf6?! 19. Pxe4 en wit wint.) 15. Pd5!! Pxd5 16. Txd5 Lxh2+ 17. Kh1 Le5 18. Dh5 Lf5 (h6) 19. Pxf7!! Txf7 (Lxb2 20. Txf5 Lxa1 21. Pe5+ Kh8 22. Pg6 mat.) 20. Dxf5! g6 (Txf5 21. Td8 mat.) 21. Lxe5! en zwart geeft op.
Na vier van de zeven ronden staat de Leuvense Antwerpenaar Jeroen Claesen aan de leiding in het Vlaams kampioenschap. In de open reeks heeft de piepjonge Bart Michiels als enige nog het maximum van de punten. Net als vorig jaar wordt dit toernooi in Gent gehouden. De winnaar kwalificeert zich voor het Belgisch kampioenschap. Dit weekend worden de laatste drie ronden afgewerkt.
Tussenstand: 1. Claesen J. 3,5/4; 2. Van Beers, Docx, Peeren 3; 5. Dutreeuw, Cools, Van Herck 2,5; 8. Abolianin en Van De Velde 2...
Open reeks: 1. Michiels B. 4; 2. Deleyn, Vanhove 3,5; 5. Fedoekin, Bertrem, Moens, Jacques, Minjejevtsev 3...
Wit: Claesen
Zwart: Docx 1. b3 d5 2. Lb2 c5 3. e3 Pf6 4. f4 Lg4 5. Pf3 e6 6. Lb5+ Pbd7 7. 0-0 a6 8. Lxd7+ Dxd7 9. d3 Ld6 10. Pbd2 0-0 11. De1 Lxf3 12. Pxf3 De7 13. Dg3 Pe8 14. Tae1 c4 15. dxc4 dxc4 16. Td1 La3 17. Lxa3 Dxa3 18. Pe5 Pd6 19. Pd7 Tfd8 20. Pf6+ Kh8 21. Dh4 gxf6 22. Dxf6+ Kg8 23. f5 Dc5 24. Dg5+ Kh8 25. Df6+ Kg8 26. Dg5+ Kh8 27. Df6+ Kg8 28. Tf3 exf5 29. De7 f4 30. Txf4 h5 31. b4 Te8 32. Dxe8+ Txe8 33. bxc5 Pe4 34. Td5 c3 35. Txh5 Te6 36. Thf5 f6 37. Td5 Te7 38. Kf1 Kf7 39. Ke2 Ke6?? 40. Txe4+ en zwart geeft op.
Seraing: op 24 en 25 juni wordt een internationaal Active Chess-toernooi gehouden met 150.000 frank prijzengeld. Meer info op http://www.echecs-fefb.com/ Charleroi: het Belgisch kampioenschap wordt gehouden van 7 tot 15 juli. Dankzij de deelname van de grootmeesters Michaël Goerevitsj (nr. 14 van de wereld), Vladimir Tsjoetsjelov en Luc Winants wordt dit het sterkste BK ooit. Meer dan 1 miljoen frank prijzengeld. Inlichtingen: Bernard Malfliet, 02/366.95.83. Gent: het 24ste internationaal schaaktoernooi van de Koninklijke Gentse Schaakkring Ruy Lopez wordt gehouden van 14 tot 18 juli. Negen ronden volgens het Zwitsers systeem, 300.000 frank prijzengeld. Inschrijving voor 6 juli. Inlichtingen: Dirk Grégoir, 09/253.69.51.
Wit: Kh1, Df3, Tf1, Lg2, Lg3, pia4, b2, c2, e4, h2.
Zwart: Kg8, Db6, Tc8, Le6, Pd2, pia6, b7, d6, g7, h7. 1. Lh3!! d5 (Pxf3 2. Lxe6+ Kh8 3. Lxc8 Dxb2 4. Lg4 en het zwarte paard is reddeloos verloren. Op Lc4 volgt 2. Df2!) 2. exd5! Pxf3 3. Lxe6+ Dxe6 4. dxe6 Pg5 5. e7 met een gewonnen stelling.
Kasparov - Sjirov (2001)
Wit: Kb2, Td1, Tg1, pie5, f4.
Zwart: Kf5, Tc8, Ld7, pia7, b7, d5, e6. Wit aan zet speelt en wint.
