Vlaanderen staat voor grote uitdaging: regering wil nooddorpen uit de grond stampen voor Oekraïeners

“Het is niet uitgesloten dat we in Vlaanderen 120.000 mensen zullen moeten opvangen. Dat is letterlijk Brugge.” Minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) is er niet helemaal gerust in. De Oekraïense oorlogsvluchtelingen die naar Brussel afzakken, zijn met steeds meer. Nadat ze in de hoofdstad een tijdelijk beschermingsstatuut krijgen waarmee ze recht hebben op verblijf, werk en onderwijs, zijn de regio’s aan zet. Geen gemakkelijke uitdaging: de 26.000 Belgen die al aangaven om iemand in huis te willen nemen, zijn geen structurele oplossing en ook de collectieve opvang in bestaande gebouwen zal straks tekortschieten.

Daarom wil de Vlaamse regering vijftien ‘nooddorpen’ bouwen: grote, geïmproviseerde opvangplaatsen om honderden vluchtelingen tijdelijk in onder te brengen. “Daarmee zouden we in een klap duizenden plaatsen extra kunnen creëren”, vertelde minister van Binnenlandse Bestuur Bart Somers (Open Vld). Gisteren besprak hij het voorstel al samen met Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) en Diependaele. “We gaan nu samen met de burgemeesters en gouverneurs bekijken hoe we dit precies gaan aanpakken.”

Dat de opvang er komt, is dus al een zo goed als uitgemaakte zaak. De coördinatie daarvan zal gebeuren door de speciaal daarvoor opgerichte Vlaamse taskforce, met aan het hoofd topambtenaar Jeroen Windey. Waar die nooddorpen zullen komen, wanneer ze er zullen staan en op welke manier zoiets praktisch haalbaar is, zijn vragen die de komende dagen een antwoord moeten krijgen.

Na de inspanningen uit de covidcrisis, komt op deze manier opnieuw veel werk en verantwoordelijk bij de lokale besturen te liggen. “We bereiden ons alleszins voor op 3.000 tot 4.000 mensen”, zegt Gents burgemeester Mathias De Clercq (Open Vld). “Nadat maandag de laatste crisisvergadering over corona was afgelopen, stond meteen erna een crisiscel Oekraïne gepland. Het wordt een lastige oefening, maar we kunnen niet anders dan snel en soepel reageren.”

Een goed idee?

Niet alle experts zijn onverkort voorstander van de nooddorpen, zo blijkt. “Over het algemeen zijn we er geen fan van”, zegt Joost Depotter van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. “We zien bij asielzoekers die anderhalf jaar in een collectief centrum verblijven dat zoiets allesbehalve deugd doet. Daarom is het belangrijk dat we hen zo vlug als mogelijk begeleiden naar huisvesting, onderwijs, sociale ondersteuning en werk.”

De huidige situatie is ook onmogelijk in te schatten, zegt Ina Vandenberghe van het Federaal Migratiecentrum Myria. “Als de vredesgesprekken iets opleveren, kan alles kantelen. Gebeurt dat niet, dan lijkt het de grootste vluchtelingencrisis te worden sinds de Tweede Wereldoorlog, zoals de Verenigde Naties voorspellen.”