Vlaanderen laat boosterprik voor 12- tot 17-jarigen op vrijwillige basis toe: al uw vragen beantwoord

Tieners van 12 tot en met 17 jaar oud zullen dan toch een boosterprik van het coronavaccin kunnen krijgen, tenminste in Vlaanderen. Dat heeft Vlaams minister van Volksgezondheid Wouter Beke (CD&V) bekendgemaakt. De vaccinatie gebeurt volledig vrijwillig en op expliciete aanvraag.

Wat is er juist beslist?

Na wekenlang discussiëren is de kwestie dan toch opgelost: jongeren tussen 12 en 17 jaar oud in Vlaanderen zullen een boosterprik van het coronavaccin kunnen krijgen. De vaccinatie is volledig vrijwillig, en er zullen geen uitnodigingen voor worden gestuurd. Wie de boosterprik wil, moet zelf zijn vaccinatiecentrum contacteren om een afspraak te maken.

De vaccinatie zal gebeuren via een zogenaamd ‘informed consent’ of ‘geïnformeerde toestemming’.

Wat betekent dat concreet?

Aangezien het boostervaccin officieel nog niet is goedgekeurd voor minderjarigen, gaat het om het gebruik van een medisch middel dat afwijkt van de bijsluiter, het ‘off-labelgebruik’.

Dat is niet verboden, maar moet wel met expliciete toestemming van de gebruiker en zijn ouders of voogd gebeuren. Daarbij krijgen zowel de 12- tot 17-jarigen als hun ouders een document voorgeschoteld met daarin alle beschikbare informatie over de vaccins en hun (zeldzame) mogelijke bijwerkingen. De ouders zullen expliciet hun schriftelijke toestemming moeten geven dat hun kind gevaccineerd mag worden.

Gezien de gevoeligheid van de kwestie zullen ook de ouders van 16- en 17-jarigen hun toestemming moeten geven. Bij de basisvaccinatie moest dat voor die leeftijden niet, aangezien 16- en 17-jarigen al als ‘medisch volwassen' worden beschouwd.

Vanaf wanneer en waar zal de boosterprik gezet worden?

Maandag vindt er overleg plaats tussen het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid en de vaccinatiecentra, de bedoeling is in principe vanaf midden volgende week van start te gaan. Voor tieners zal dezelfde wachttijd gelden als bij volwassenen, namelijk vier maanden na de tweede prik. De boosterprik zal bij minderjarigen enkel met het vaccin van Pfizer toegediend worden.

Waarom was deze beslissing nodig?

De meeste Belgische tieners kregen hun tweede coronaprik vorige zomer, waardoor de geldigheidsduur van hun coronapas in sommige landen stilaan dreigt te verlopen. Tot nog toe kwamen zij echter ook niet in aanmerking voor een boosterprik, aangezien het Europees Geneesmiddelenagentschap EMA er nog geen beslissing over heeft genomen. Het Europese advies wordt pas over twee weken verwacht en zou enkel voor de 16- en 17-jarigen gelden.

Vooral bij het reizen zou dat problemen opgeleverd kunnen hebben. Zo dreigde de skivakantie van heel wat jongeren in het water te vallen, aangezien landen als Italië en Oostenrijk een recente vaccinatie vragen voor iedereen vanaf 12 jaar. In Oostenrijk is de basisvaccinatie bijvoorbeeld maar zes maanden geldig voor meerderjarigen, en zeven maanden voor minderjarigen, daarna is een boosterprik (of een herstelcertificaat) vereist. Een aantal reisorganisaties drong daarom aan op een snelle oplossing. Vlaams minister Beke wilde bovendien absoluut vermijden dat jongeren “via besmettingsfeestjes” een herstelcertificaat zouden nastreven, om zo toch een geldige coronapas te kunnen krijgen.

Het gaat echter verder dan skivakanties. Ook in andere landen kan een ontbrekende boosterprik voor jongeren problemen geven, zij het bij het oversteken van de grens of om bijvoorbeeld een hotel of restaurant of een andere publieke plaats binnen te mogen.

Waarom duurde het dan toch zo lang voor er een beslissing kwam?

Al wekenlang zochten de negen ministers van Volksgezondheid een akkoord over de kwestie in de Interministeriële Conferentie (IMC) Volksgezondheid. Vooral bij de Franstaligen was en is er nog altijd terughoudendheid om zonder Europese goedkeuring op eigen houtje toestemming te verlenen. De antivaccinatie-sentimenten zijn er groter dan in Vlaanderen, en de politici vreesden dat die alleen maar aangewakkerd zouden worden.

Woensdag nog ging de IMC zonder akkoord uit elkaar. Beslist werd de hete aardappel door te schuiven naar de federale commissie Patiëntenrechten, die tegen vandaag een advies zou moeten uitbrengen. Gezien de delicaatheid van de kwestie wenste de commissie echter geen advies af te leveren. Op een voorbereidende vergadering van een nieuwe IMC-bijeenkomst morgen, stelden de verschillende kabinetten vanavond vast dat ze geen akkoord zouden bereiken. Daarop besliste Vlaanderen op eigen houtje verder te gaan.

Federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) betreurt dat er geen akkoord gevonden kon worden. “Vaccineren gaat niet over vakanties. Vaccineren gaat over volksgezondheid. Goed dat veel jongeren zich willen laten vaccineren”, reageert hij. “Dat zal ik ook blijven aanmoedigen. Maar vaccins zijn te belangrijk en dus moeten we er ook omzichtig mee omspringen. Het is een goede zaak om een boostercampagne te organiseren voor de jeugd, maar het is beter dat te doen met een vergunning en duidelijke adviezen in de hand.”

Is er ook een medische noodzaak voor de boosterprik?

Vorige week vrijdag oordeelde de Hoge Gezondheidsraad (HGR) nog dat er “onvoldoende” wetenschappelijk bewijs is om een boosterprik voor 12- tot 17-jarigen toe te laten, zeker in het geval van de omikronvariant. De experten zagen niet voldoende bewijs wat betreft de “nuttigheid, effectiviteit, noodzaak en veiligheid” om een boosterprik “in functie van de openbare gezondheid te steunen”.

Daarmee sprak de HGR zich echter ook niet expliciet tégen de boosterprik voor tieners uit. Uit studies blijkt dat de beschermingsgraad van de eerste twee prikken net zoals bij de volwassenen na verloop van tijd begint te dalen.

De HGR besliste daarom te wachten op de aanbeveling van het EMA en op meer wetenschappelijke evidentie, vooraleer zelf een standpunt te formuleren.

Volgens Beke heeft de booster voor tieners wel degelijk zin. “Het aantal besmettingen bij jongeren tussen 10 en 19 jaar gaat door het dak”, reageert hij vanavond. “Met de booster krikken we hun immuniteit op en verlagen we de kans op een eventuele besmetting. Uit studies blijkt immers dat ook bij jongeren een vervollediging van het vaccinatieschema met een derde prik helpt om de dalende effectiviteit van het vaccin tegen te gaan.”

Over hoeveel jongeren gaat het?

De 12- tot 17-jarigen die volledig gevaccineerd zijn en dus in aanmerking komen voor een booster, vormen een niet onaanzienlijke groep in ons land. In totaal gaat het om 613.000 tieners, of net geen 78 procent van het totale aantal in die leeftijdsgroep.

In Vlaanderen is zelfs meer dan 87 procent van de 12- tot 17-jarigen dubbel gevaccineerd, goed voor 385.000 tieners. 17-jarigen die sinds hun tweede prik 18 zijn geworden en hun wachttijd doorlopen hebben, konden wel al een booster krijgen. Zonder hen erbij geteld, gaat het om ongeveer 330.000 tieners.

Welke landen geven ook al boosterprikken aan tieners?

De Hoge Gezondheidsraad drong er in zijn advies nog op aan dat de Belgische overheden op Europees niveau voor eenvormigheid en uniforme regels voor coronapassen zouden pleiten. Doordat een beslissing op Europees niveau uitblijft, nemen steeds meer Europese landen namelijk zelf aparte maatregelen.

Zo is een boosterprik voor Oostenrijkse tieners aanbevolen vanaf zes maanden na de tweede dosis. In Duitsland is dat na drie tot zes maanden, in Italië na vier maanden en in Frankrijk na drie maanden. Andere landen zoals Spanje en Nederland laten de booster nog niet toe voor minderjarigen.