Vlaanderen houdt van vogelen: “Ik houd mijn hart vast voor de merel”

Waarom organiseert Natuurpunt een vogelweekend?

Begijn Le Bleu: “Voor zeldzame vogels zoals de roerdomp – dat is een reigerachtige vogel – kan Natuurpunt perfect terugvallen op vogelspotters of vogelnerds zoals ik. Maar om te achterhalen hoe het met tuinvogelsoorten gaat, hebben we Jan met de pet nodig. Het Grote Vogelweekend is burgerwetenschap op zijn best. Het is een leuke manier om mensen met extra aandacht naar de vogels in hun tuin te laten kijken. De onbevangenheid waarmee mijn kinderen naar de vogels in de tuin kijken, is heel leerrijk. Ze zijn er bijvoorbeeld enorm van onder de indruk hoe koolmezen noten tussen hun poten klemmen om op te eten.”

Welke vogels hebt u geteld in uw tuin?

“Op zondag, in een kwartier tijd, zag ik 2 groenlingen, 30 vinken, 2 koolmezen, 2 staartmezen, 1 houtduif, 3 Turkse tortels, 1 keep, 9 kauwen en 1 roodborst. Ik voeder elke dag voor de zon opgaat. De vogels kennen de weg naar mijn tuin. Het is een beetje jammer dat het dit weekend niet zo koud was als in de week. Zaterdag was het 7 graden, dan is het heel rustig in de tuin. Op koude dagen vinden vogels haast geen voedsel en zoeken ze sneller hun gading in voederbakken.”

In uw podcast over vogels, ‘Fwiet! Fwiet!’, vertelde u dat u uw hart vasthoudt voor de merel. Waarom?

“In 1996 of 1997 stelden wetenschappers vast dat merels in Duitsland stierven aan het usutuvirus, een ziekte uit Afrika die overgedragen wordt via muggen. Het virus heeft de voorbije jaren stevig huisgehouden in de Belgische merelpopulatie. Ook spreeuwen en ijsvogels zouden kwetsbaar zijn voor het virus. Eens besmet duurt het maximaal twee dagen tot de vogels overlijden. Ik ben benieuwd hoe het met de merel gaat. Een aantal merels zou resistent zijn voor de ziekte. Dat kan goed nieuws betekenen, al is de vraag of het er voldoende zijn om de populatie opnieuw te doen groeien.”

Waarom is het nuttig om te weten hoe het met tuinvogels gaat?

“Dat antwoord is tweeledig. Ten eerste stellen wetenschappers vast dat de biodiversiteit slinkt. Europa en de wereld worden een soort eenheidsworst. Let op, wat ik nu zeg is heel ongenuanceerd. Er is discussie over het nut van biodiversiteit. Maar voor mij staat het vast: biodiversiteit is verantwoordelijkheid nemen voor alle levensvormen die wij aan het wegdrummen zijn.

“Ten tweede kunnen vogelsoorten een graadmeter zijn om te achterhalen hoe het met ons milieu gaat. Neem nu de huismus. Die werd – ik zeg het met pijn in het hart – jarenlang als een ordinaire vogelsoort gezien omdat je ze overal zag. Maar de soort doet het echt niet goed. Als je dat vaststelt, kun je zoeken naar de oorzaak. Huismussen leiden onder de vergrijzing van onze steden. Ze vinden steeds minder hoekjes waar kolonies van 30 tot 40 mussen kunnen leven, omdat overal groene hoekjes verdwijnen. Daarnaast planten boeren steeds meer maïs in plaats van andere granen. Maar die maïs krijgen de kleine mussen niet ingeslikt.”