Vlaanderen heeft een akkoord over de bouwshift

De Vlaamse ministers werden woensdagmiddag in snelheid gepakt door Het Belang Van Limburg. Toen daar details uitlekten over het akkoord, werd N-VA-fractieleider Wilfried Vandaele er door de regering op uitgestuurd om het toe te lichten voor de camera’s van Villa Politica. “Dit is een stap in de goede richting”, zei Vandaele over de bouwshift, het plan om de open ruimte in Vlaanderen te beschermen.

Elke dag verdwijnt er namelijk ruim zes hectare open ruimte. Om dat tegen 2040 te herleiden tot nul, wil de Vlaamse overheid de ruimtelijke plannen uit de jaren ’70 grondig hertekenen. Zo een 20.000 hectare aan slecht gelegen woon(reserve)gebied zou moeten worden geschrapt. Wat nu als bouwgrond staat ingekleurd, wordt dan straks misschien natuurgebied.

Tijdens de vorige legislatuur vlogen de coalitiepartners N-VA, CD&V en Open Vld elkaar voortdurend in de haren over de explosieve ‘betonstop’. De regering-Jambon kwam met een verwaterde versie: de ‘bouwshift’. In de hoop dat die wél verteerbaar zou zijn voor de Vlaming.

De angst voor te weinig draagvlak maak dat de regering-Jambon nu forse vergoedingen toekent aan getroffen grondeigenaars. Wie voortaan niet meer mag bouwen op zijn grond, krijgt een compensatie ter hoogte van 100 procent van de marktwaarde van de grond.

Teugels in handen

In maart waarschuwden experten dat de kosten zo zouden oplopen tot minstens 12,5 miljard euro. De gemeenten, die al krap bij kas zitten, trokken aan de alarmbel omdat zij de kosten dreigden te moeten ophoesten.

Ze zullen inderdaad in de buidel moeten tasten, zegt Vandaele in Villa Politica. “Zij die de plannen maken, en eventueel anders inkleuren qua bestemming, zullen de grootste kosten dragen.” Over de schatting van de totale kostprijs wou hij niets zeggen. Politieke bronnen hebben het over een vork van één tot vier miljard euro, afhankelijk van hoeveel gebieden een andere kleur zullen krijgen.

Om de pil te verzachten, zo stelt het kabinet-Demir, komt er een moratorium op 12.000 hectare aan ‘woonreservegebied’. Dat is grond die aansluit bij woongebied. Tot 2040 zet Vlaanderen die ‘onder een stolp’. Ontwikkelaars kunnen er niet zomaar meer op bouwen en gemeenten krijgen twintig jaar om te beslissen wat ermee gebeurt. Zetten ze grond om naar open ruimte, dan is het aan hen om de compensaties te betalen. Na 2040 zal Vlaanderen de herbestemmingen op zich nemen.

“Zo geven we hen de teugels in handen om de bouwshift lokaal waar te maken”, zegt Demir.

“Dat zomaar bebouwen in woonreservergebied niet meer kan is positief”, reageert Groen-parlementslid Mieke Schauvliege. “Maar ik vrees dat grond omzetten in open ruimte nu zo duur wordt voor gemeenten dat velen er niet aan zullen beginnen.”