Vlaamse uitgeverij komt met lesmateriaal voor de islamles: De Morgen kon alvast twee hoofdstukken inkijken

Voor het eerst gooit een grote uitgeverij zich op de groeiende markt van de islamlessen in het Vlaamse onderwijs. Recent kwam er kritiek op het bijna-monopolie van het Turkse Diyanet en de achterhaalde standpunten in die boeken. ‘Je weet dat iedereen dit met een vergrootglas zal bekijken.’

Uitgeverij Van In komt vanaf september met lesmateriaal voor de islamles in het eerste en derde jaar secundair. Daarna volgen ook andere leerjaren. Het gaat niet enkel om een werkboek, maar ook om een digitale omgeving, waarin leerlingen kunnen doorklikken op illustraties, filmpjes te zien krijgen of Koranverzen kunnen beluisteren.

Daarmee is Van In de eerste educatieve uitgeverij in ons land met “een eigentijdse Vlaamse methode voor islamitische godsdienst”. Er is nochtans een markt voor. “We spreken over ondertussen bijna 35.000 leerlingen, een substantiële doelgroep die al tien jaar groeit”, zegt Vicky Adriaensen, managing director bij Van In.

Er zijn in Vlaanderen wel al de boeken van Plataan, maar dat is een kleine, gespecialiseerde uitgeverij. Eigenlijk is de huidige markt bijna volledig in handen van de Noer-boeken. Die zijn uitgegeven door Diyanet, een Turkse overheidsinstelling.

Toen in 1987 de eerste islamleerkrachten in Vlaanderen werden opgeleid, was er geen lesmateriaal in het Nederlands. De Moslimexecutieve wou wel iets uitwerken, maar geen enkele Vlaamse uitgeverij was bereid. En dus werden de boeken gedrukt in Turkije, met dank aan Diyanet.

Anderhalf jaar geleden bracht Pano aan het licht dat de inhoud van die Noer-boeken te wensen overlaat. Ze bleken oubollig, te weinig kritisch en stelden ongelovigen voor als slechte mensen. “Die reportage was een katalysator voor ons”, zegt Tim Puttevils, uitgever bij Van In.

Onderzoeker Leni Franken (UAntwerpen), die al jaren de boeken van Diyanet aan de kaak stelt, heeft het over “een enorme sprong vooruit”. “Veel slechter dan het was, kon ook niet”, zegt Franken, die op vraag van Van In deelnam aan een reflectiegroep.

Onverdoofd slachten

De twee hoofdstukken die De Morgen kon inkijken, tonen leerlingen de islamitische rituelen zoals het bidden en wassen, vertellen over de vlucht van profeet Mohamed naar Medina, maar leggen ook expliciet de brug met hedendaagse onderwerpen.

Een passage over natuur en klimaat vraagt leerlingen om na te denken over het onverdoofd slachten. Het boek zegt leerlingen niet wat het juiste antwoord is, maar vraagt hen in stapjes om hun eigen mening te vormen. Ook de radicale islam komt aan bod, in een stuk dat leerlingen ertoe aanzet om kritisch te kijken naar wat bepaalde groepen op sociale media schrijven.

“We wisten op voorhand dat iedereen ons boek onder de loep zou nemen, maar het is vooral onze bedoeling om tegemoet te komen aan de noden en bezorgdheden van Vlaamse leerlingen met een religieuze identiteit. Zij zullen minder vatbaar zijn voor bepaalde invloeden”, zegt Mohamed El Fadili, lector islamitische godsdienst aan Thomas More-hogeschool en coördinator van de auteursploeg.

De vraag is of ook islamleerkrachten die meer houden van een letterlijke lezing van de Koran hiervoor staan te springen. Niet onbelangrijk zal de rol zijn van het Centrum Islamonderwijs (CIO), verantwoordelijk voor het inrichten van de islamlessen en de inspectie ervan. CIO is gelieerd aan de Moslimexecutieve en had tot afgelopen zomer dezelfde voorzitter, Mehmet Üstün. Die stapte op omdat de Moslimexecutieve in slecht weer kwam na vermoedens van beïnvloeding uit het buitenland. Op zijn website prijst CIO voorlopig enkel de Noer-boeken van Diyanet aan.

“Wij steunen dit nieuwe initiatief volledig en het was nodig”, zegt Aysel Bayraktar, voorzitster van CIO. “De Noer-boeken zijn aan vernieuwing toe. Daar zullen wel dingen instaan die we nu niet meer goedkeuren. Zo gaat dat met alle leerboeken na verloop van tijd.”