Vlaamse toetsen finaal goedgekeurd: elke leerling zal er vier moeten afleggen

In het vierde en het zesde leerjaar van het lager en in het tweede en zesde jaar van het secundair: dan zullen alle kinderen in Vlaanderen een toets wiskunde en Nederlands moeten afleggen. De Vlaamse regering zette daarvoor finaal het licht op groen vrijdag. Eerder al bleek dat de Raad van State geen problemen zag met de onderwijsvrijheid.

Leerlingen uit het vierde leerjaar lager onderwijs en tweede secundair zullen de toetsen een eerste keer afleggen in mei 2024. Daarna bouwt het op: in 2026 voor het zesde leerjaar, een jaar later in het zesde secundair. In mei van dit jaar zullen 21.000 leerlingen wel al een generale repetitie houden.

Het maakt overigens niet uit tot welke koepel de school van uw kind behoort: alle leerlingen zullen de toetsen moeten afleggen. Dat is wat de testen baanbrekend maakt. Tot nu toe organiseerden de verschillende koepels wel al een eigen toets over alle scholen heen om een idee te krijgen van hoe leerlingen het deden. Aanhoudende zorgen over de kwaliteit van het onderwijs deden de politiek echter besluiten dat ze daar voortaan zelf meer op wil toekijken.

De resultaten van de toetsen zullen daarom aan de Onderwijsinspectie gegeven worden. Als die ziet dat een school slecht scoort, moet die een begeleidingstraject volgen. Ook de school en leraren zullen de resultaten mogen inkijken om te weten welke leerwinst leerlingen maken. Ze mogen zich nooit enkel op die scores baseren om een beslissing te nemen over het uitreiken van een diploma.

Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) noemt de toetsen “een kleine revolutie”. “Maar we hebben dit meetinstrument nodig als we onze onderwijskwaliteit gericht willen opkrikken”, zegt hij. “Op dit moment vaart ons onderwijs blind, of minstens in dikke mist.”

Het decreet moet nu nog naar het Vlaams Parlement om gestemd te worden. Al is het nemen van deze horde voor Weyts alvast een overwinning na het eerdere debacle met de door het Grondwettelijk Hof afgeschoten eindtermen voor de tweede en derde graad van het secundair onderwijs.

Compromis

Hoe zit het eigenlijk met de bedenkingen van de koepels? Zowel Katholiek Onderwijs Vlaanderen als het stedelijk en gemeentelijk onderwijs (OVSG) - niet toevallig die koepels die zelf al toetsen organiseerden - waren niet gewonnen voor centrale toetsen.

Sommige bezorgdheden blijven bestaan. Of het decreet van de Vlaamse overheid over die toetsen voldoende bescherming biedt tegen het ontstaan van rangschikkingen met de beste scholen bijvoorbeeld. De minister acht zich daar voldoende tegen beschermd, de koepels twijfelen.

Maar het lijkt erop dat politiek en koepels een compromis hebben gesmeed. Zo zullen de koepels zelf elementen aan de toetsen mogen toevoegen. Ook zullen er in 2024 en 2029 evaluaties komen van de toetsen. “Wij zullen van dichtbij de opmaak en implementatie van de Vlaamse toetsen opvolgen”, zegt topman Lieven Boeve van het Katholiek Onderwijs in een reactie. “Tegelijkertijd zullen we de toetsen, verrijkt met eigen items, maximaal inzetten bij de begeleiding van onze scholen bij hun kwaliteitsontwikkeling. Want niet de toetsresultaten op zich, maar het ermee aan de slag gaan zal uiteindelijk het verschil maken.”