Verbannen rabbijn zegt dat Joden Rusland moeten verlaten nu het nog kan: ‘Wij zullen als zondebok worden afgeschilderd’

“We zien het antisemitisme toenemen terwijl Rusland teruggaat naar een nieuw soort Sovjet-Unie. Stap voor stap wordt het ijzeren gordijn weer opgetrokken. Daarom geloof ik dat de beste optie voor Russische Joden is om te vertrekken”, vertelt Pinchas Goldschmidt aan de Britse krant The Guardian. Goldschmidt legde zijn functie neer en verliet Rusland in juli nadat hij weigerde de Russische invasie van Oekraïne te steunen.

“Als we terugkijken op de Russische geschiedenis, zie je bij elke politieke instabiele periode dat de regering de woede en het ongenoegen van het volk africht op de Joodse gemeenschap”, zegt hij. “We zagen dit eerder in de tsaristische tijd en aan het einde van het stalinistische regime.”

De Russische Joden zijn de afgelopen 100 jaar met tienduizenden tegelijk geëmigreerd, eerst naar Europa en Amerika en meer recent naar Israël. Volgens de volkstelling van 1926 waren er 2.672.000 Joden in de toenmalige Sovjet-Unie, waarvan 59% in Oekraïne. Vandaag zijn er nog ongeveer 165.000 Joden in de Russische Federatie op een totale bevolking van 145 miljoen.

Goldschmidt zegt dat sinds het begin van de oorlog 25% tot 30% van het Joodse volk is vertrokken uit Rusland of van plan is dat te doen. Er zijn echter weinig vluchten die uit Moskou vertrekken en de prijs van een vlucht naar Tel Aviv is verviervoudigd tot ongeveer 1.875 euro. In juli sloot de Russische regering ook de Russische tak van het Joods Agentschap, een non-profitorganisatie die immigratie naar Israël bevordert.

Lange geschiedenis van antisemitisme

Oekraïne kent een lange geschiedenis van antisemitisme, zo voerde het land nazimoorden door tijdens de Tweede Wereldoorlog. De meest beruchte was de moord op 33.000 Joden in Babi Yar in Kiev in 1941. Gezien deze geschiedenis was het volgens Goldschmidt opmerkelijk dat Volodymyr Zelensky, die geen geheim maakte van zijn joodse afkomst, met meer dan 70% van de stemmen tot president van Oekraïne werd gekozen.

Dit maakt de bewering van Vladimir Poetin dat Oekraïne wordt geregeerd door neonazi’s nog grotere onzin, zegt de rabbijn. “Toon me een ander land dat in de greep is van nazi’s waar de Joodse gemeenschap bloeit. Ik weet echter niet hoe joods de president zich voelt. Ik vrees soms dat hij de joodse kaart speelt om Israël om hulp te vragen.”

Joods toevluchtsoord

Goldschmidt merkte ook op dat terwijl de Joden in Rusland een onzekere toekomst tegemoet gingen, het antisemitisme toenam in wat lang als een Joods toevluchtsoord werd gezien, de Verenigde Staten. In 2018 doodde een schutter 11 gelovigen in een synagoge in Pittsburgh. Vorig jaar registreerde de Anti-Defamation League een recordaantal van 2.717 antisemitische incidenten in de VS, variërend van mishandeling en intimidatie tot vandalisme.

“Vele jaren lang geloofden Joden in de VS dat het een uitzondering was, dat wat er in Europa en andere landen gebeurde daar nooit kon gebeuren”, vertelt Goldschmidt, “Maar de afgelopen drie jaar zijn er daar meer aanvallen op Joden geweest dan in Europa”.

“Wat verandert is dat het politieke systeem veel meer gepolariseerd is, maar ook dat het discours door de sociale media op zijn kop is gezet. De polarisatie die we zien heeft antisemitisme veel acceptabeler gemaakt.”

“We moeten ook de krachten stoppen die Europa van binnenuit proberen te vernietigen”, zegt de rabbijn. “In het begin, toen er aanvallen waren op Joodse scholen zoals die in Toulouse, dachten de mensen dat het een Joods probleem was. Maar na Charlie Hebdo, de aanslag in Nice en op de kerstmarkt in Berlijn, begreep Europa dat het een Europees probleem was, geen Joods probleem. Dat moeten alle leiders begrijpen.”