Vandaag is het D-Day voor de gevallen Bo Xilai
China's meest opzienbarende proces sinds jaren begint vandaag in de oostelijke stad Jinan. De van torenhoog gevallen politieke leider Bo Xilai wordt zo goed als zeker schuldig bevonden. De partijtop wil de hele affaire zo snel mogelijk achter zich laten. Anne Meijdam
Bo Xilai verschijnt voor het eerst in 17 maanden weer in het openbaar en het Chinese leiderschap wil daarbij niets aan het toeval overlaten. De procedure die naar wordt verwacht nog geen dag duurt, speelt zich af achter gesloten deuren. Vermoedelijk zullen Chinese televisiekijkers het slechts met schaarse beelden moeten doen.
Officieel wordt Bo beschuldigd van corruptie, het aannemen van steekpenningen en machtsmisbruik. Dat hij schuldig wordt bevonden, staat ronduit vast. Meer dan 98 procent van alle juridische vervolgingen in China eindigen met een veroordeling en zelfs die 2 procent marge wordt Bo ongetwijfeld door Peking niet gegund. De enige twijfel betreft het uiteindelijke lot van de 64-jarige verdachte. Sommige waarnemers verwachten dat hij er relatief goed vanaf komt in ruil voor zijn medewerking tijdens het proces. Anderen denken dat Peking hem zo lang mogelijk zal opsluiten. Officieel kan Bo de doodstraf krijgen, maar dat wordt in praktijk de hoogste ambtenaren altijd bespaard.
Charismatisch
Maar China's regering wil Bo Xilai veilig en zonder ophef definitief achter de tralies krijgen omdat de zaak een onbehaaglijk licht schijnt op het reilen en zeilen van China's politieke elite. De lang bewierookte zoon van de revolutionaire aartsvader Bo Yibo werd in 2007 benoemd tot partijchef van de altijd mistige zuidelijke metropool Chongqing. Een positie die hij zorgvuldig uitbouwde als springplank naar de hoogste macht in Peking. Om die ultieme claim kracht bij te zetten, werkte de charismatische Bo in tegenstelling met doorgaans houterige Chinese leiders bewust aan een populaire aanhang onder het volk.
Zo startte hij in de stad een uiterste succesvolle antimisdaadcampagne die hem talloze aanhangers opleverde onder de dertig miljoen inwoners. Met een nostalgische en vooral oubollige campagne deed hij de rest. Alsof de afgelopen keiharde kapitalistische decennia nooit hadden plaatsgevonden, daverden de straten weer in maoïstische zang en dans. Op de stedelijke tv-zenders werd de wijsheid van de grote roerganger geprezen en daarmee uiteraard Bo Xilai. Een politieke strategie die in China in de laatste tientallen jaren zijn weerga niet kende. Een enorme stroom hoge politici reisde naar Chongqing om zich op de hoogte te stellen van Bo's ongebreidelde successen. Dat hij de telefoons van de toenmalige centrale leider Hu Jintao liet afluisteren werd uiteraard minder gewaardeerd.
Bo zag zijn kans schoon tijdens de opmaat naar de centrale machtswisseling in Peking vorig jaar. Met steun van de uiterst linkse fractie binnen de partij probeerde hij zich met kracht een plaats te verwerven in het erg selecte centraal comité van het politbureau. Dat hij dat voor Chinese begrippen met totaal onorthodoxe middelen trachtte af te dwingen, werd hem door de altijd formalistische partijtop nooit vergeven.
Heksenjacht
De val kwam razendsnel en was peilloos diep. Begin vorig jaar vluchtte Bo's politiechef in Chongqing een Amerikaans consulaat binnen en vroeg om politiek asiel. Volgens Wang Lijun probeerde zijn baas hem om te brengen nadat hij Bo's vrouw wilde vervolgen wegens moord op een Engelse zakenman. Daarvoor werd Gu Kailai in november vorig jaar voorwaardelijk ter dood veroordeeld. Een straf die in China gewoonlijk wordt omgezet in levenslang.
Een van de aanklachten tegen Bo is corruptie, want zijn familie zou tijdens zijn hoogtijdagen meer dan honderd miljoen euro hebben weggestopt. Als zoon van een communistische grondlegger is hij pijnlijk genoeg van revolutionaire adel, net zoals onder meer president en partijleider Xi Jinping. Een gezalfde klasse die ver boven het volk is verheven. Peking wil de rechtszaak zo glad mogelijk laten verlopen omdat ieder woord over Bo's corrupte praktijken onwelkome aandacht vestigt op die prinsenkinderen. Een kritische blik waar het centraal gezag absoluut niet op zit te wachten. Vorig jaar berichtte de New York Times dat de familie van de toenmalige premier Wen Jiabao zelfs miljarden euro's bijeen harkte. Een verbijsterend nieuwsfeit waar het Chinese leiderschap tot op de dag van vandaag besmuikt over zwijgt.
Volgens Bo Xilais nog altijd grote aantallen linkse aanhangers zou hij het slachtoffer zijn van een heksenjacht.
