Van ‘was Nederland maar als België’ tot ‘complete willekeur’: zo kijkt Nederland naar de harde aanpak van PostNL bij ons

Van Rillaer werd maandag opgepakt toen de politie binnenviel in drie PostNL-depots in Wommelgem, Willebroek en Turnhout. De raadkamer beslist morgen over hun lot. De drie worden er volgens Het Laatste Nieuws van beschuldigd leiding te geven aan een criminele organisatie, en er is ook sprake van mensenhandel, valsheid in geschrifte en verboden terbeschikkingstelling.

Buitenproportioneel

Dat nu voor het eerst de absolute top van het bedrijf in België wordt aangepakt, wekt ook in de thuisbasis van PostNL verbazing. Directeur pakketten Liesbeth Kaashoek haalde gisteren in verschillende media zwaar uit naar het Belgische gerecht. Volgens haar worden de medewerkers van het bedrijf als criminelen behandeld en krijgt PostNL geen enkele informatie over wat er nu juist aan de hand is. In een interview met De Telegraaf – dat schrijft dat PostNL “machteloos staat tegenover de Belgische justitie” – neemt ze de woorden ‘buitenproportioneel' en ‘intimiderend’ in de mond. “We hebben geen idee waar het over gaat.”

“Ze zitten al twee nachten vast, slapen in een cel met vier andere mensen, krijgen geen propere kleren, krijgen een keer per dag eten en we kunnen niet met hen in contact komen”, klonk het ook in een mededeling. “Ik vind het echt idioot wat hier gebeurt.”

‘Misstanden zijn er ook in Nederland’

Meer begrip voor de actie is er in de Volkskrant. “De misstanden die de Vlaamse autoriteiten noopten tot de arrestatie van de Belgische topman van PostNL, vinden ook in Nederland plaats”, schrijft de krant in een analyse. Vooral het systeem waarbij gewerkt wordt met onderaannemers – en zelfs onderonderaannemers – wordt in Nederland ook veelvuldig gebruikt.

Hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp zegt in de krant dat er een groot verschil is tussen hoe er in Nederland en in België naar arbeidsverhoudingen wordt gekeken. “Kijk bijvoorbeeld naar het grote verschil in het aantal schijnzelfstandigen”, zegt hij. “In Nederland wordt daarop nauwelijks gehandhaafd omdat opdrachtgever en -nemer er beiden mee instemmen. In België gebeurt dat wel en daar is het aantal zzp’ers (zelfstandigen, red.) veel kleiner.”

‘Wij hebben helaas geen Gianni Reale’

Columniste Sheila Sitalsing schrijft in dezelfde krant dat wat haar betreft “Nederland een beetje meer als België” zou mogen zijn. “Ach en wee en woede natuurlijk op het Nederlandse hoofdkwartier van PostNL. Hoe durven de Belgen ons prachtbedrijf te criminaliseren, onze mensen op te pakken, ze vast te zetten zonder schoon ondergoed." Nochtans was de top van het bedrijf gewaarschuwd, aldus Sitalsing, na de eerste reeks invallen eind vorig jaar.

En ook Sitalsing wijst op het verschil in arbeidscultuur tussen België en Nederland: “Met deze sensationele stap staat in België een Nederlands exportproduct terecht. Een bedrijfsmodel dat bij ons niet alleen in de pakketbranche populair is, maar ook in de maaltijdbezorging, de journalistiek, de creatieve sector, de zorg, de bouw. Het stoelt op drie pijlers: onderbetaalde schijnzelfstandigen tegen elkaar uitspelen, de handen wassen in onschuld en trots glanzende winstcijfers presenteren aan de aandeelhouders.”

“Hier in Nederland hebben we helaas geen Gianni Reale (de arbeidsauditeur die achter de invallen zit, red.) die het podium opstormt en zo’n patjepeeër aan z’n oren het gevang in sleept”, aldus Sitalsing nog. “Hier mag een hoop. Hier lossen we wantoestanden op met polderen in overleggen zonder eind tussen vakbonden en werkgevers en allerhande vertegenwoordigende organen.”

‘Wildwestsector’

De zakenkrant Financieel Dagblad noemt arrestatie van de PostNL-managers in een commentaarstuk “een ongekend zwaar middel in een rechtsstaat” en vraagt het Belgische gerecht dan ook om snel duidelijkheid te verschaffen. “Want bij de huidige speculaties over mensenhandel en Belgische samenzweringen is niemand gebaat.”

De krant wijst erop dat de reactie van de PostNL-top “vermoedens oproepen dat de Belgische overheid en lokale vakbonden het staatspostbedrijf Bpost te hulp schieten in de concurrentie met de Nederlandse rivaal”.

Maar de inval wijst wel degelijk ook op iets anders. “Het is een feit dat zowel in Nederland als in België de pakjesbranche alle trekken vertoont van een wildwestsector waarin de prijs, naast snelheid, de bepalende factor is. Grote platforms als Bol.com en Coolblue zetten druk op bezorgbedrijven als DHL en PostNL om zo goedkoop mogelijk te bezorgen. En die geven die druk weer door aan hun koeriers en hun onderaannemers.”