‘Van Rompuy kan beter in België blijven’

Als CEO van het Centre for European Policies (CEPS) is de 47-jarige Karel Lannoo, een telg uit de gelijknamige uitgeversfamilie, een bevoorrecht waarnemer van de Europese politiek. De topman van de in Brussel gevestigde internationale denktank heeft alvast een uitgesproken mening over de keuze van een EU-president. ‘Van Rompuy pleegt vaandelvlucht als hij naar Europa verhuist.’

Welk soort EU-president of vaste voorzitter heeft Europa nodig?

“De nieuwe EU-president zal de Europese Raad van staats- en regeringsleiders moeten voorzitten. Hij zal goed moeten leren samenwerken met de Europese Commissie, de nieuwe EU-minister van Buitenlandse Zaken en met de lidstaten die de vakraden zullen blijven voorzitten. Voor de job heb je dus iemand nodig die de werking van de Europese Unie goed kent. “De nieuwe president is ook het gezicht van Europa voor zijn eigen burger en voor de buitenwereld. Hij is de man die Obama en andere wereldleiders zal ontmoeten. De functie is dus zeker niet ceremonieel. De president zal moeten zorgen voor consensus onder de EU-leiders en mee de marsrichting van de Unie bepalen. Het wordt dus een functie met veel macht. En voor de functie is iemand met een sterke persoonlijkheid gewenst. In tijden van crisis heeft Europa een sterke man aan het roer nodig.”

Is premier Van Rompuy geschikt voor de functie?

“Ik vraag me af of Van Rompuy dat wel aan kan. Hij heeft nauwelijks meegedraaid in het hoogste gremium van de Europese politiek. Is hij wel sterk genoeg en beschikt hij wel over voldoende internationale ervaring om een goede president te zijn?”

U heeft liever geen Van Rompuy als vaste voorzitter van de Raad?

“Ik schat de kansen van Van Rompuy nog steeds hoog in. Maar hij kan beter neen zeggen tegen de job. Zijn verantwoordelijkheid voor België is groter dan voor Europa.”

Europa kan zonder hem, België niet?

“Het is een vorm van vaandelvlucht als Van Rompuy een Europese topjob aanvaardt. We hebben de voorbije twee jaar gezien hoe moeilijk het is om dit land te regeren. Van Rompuy heeft aangetoond dat hij dat wel kan. Ik zie momenteel niemand anders in België die voor de functie van premier aan beide zijden van de taalgrens aanvaard wordt. Als ik koning van België zou zijn, zou ik hem stilletjes vragen of hij kan aanblijven als premier.”

Kan je neen zeggen tegen zo’n prestigieuze baan?

“Van Rompuy zou de job zeer graag doen. Maar er is niks mis mee om neen te zeggen tegen Europa. Je kan je afvragen of hij veel zal kunnen uitrichten in zijn nieuwe functie. Zal hij niet een stroman zijn van Frankrijk en Duitsland?”

Denkt u dat?

“Wat blijft er na het geruzie in eigen land en de financiële crisis nog over van ons buitenlands beleid? Sinds de verkoop van Fortis Bank aan BNP Paribas en de verschuiving van de macht bij Dexia richting Parijs neemt men België in het buitenland nog nauwelijks serieus. Kijk hoe de Duitsers met de Belgen hebben gesold in de Opelzaak. Vanuit dat opzicht kan je maar beter premier blijven in eigen land. Als Van Rompuy EU-president zou worden dan is hij niet meer dan een overgangsfiguur, precies zoals de Belg Alexandre Lamfalussy in de jaren ‘90 dat was als voorzitter van het Europees Monetair Instituut, de voorloper van de Europese Centrale Bank.”

Wie moet er dan wel EU-president worden?

“Ik verkies iemand die internationaal bekend is, een sterke persoonlijkheid met een duidelijk Europees profiel. Mannen als Joschka Fischer (voormalig Duits BZ-minister), Martti Ahtisaari (voormalig Fins president) of Carl Bildt (huidig Zweeds BZ-minister) hebben dat profiel. Mocht voormalig Europees commissaris Karel van Miert nog in leven zijn geweest, was hij zeker een geknipte figuur voor de functie. Wat een Europese reputatie had die man opgebouwd! Kijk, het moet iemand zijn zoals Javier Solana. Hij is er de voorbije jaren wonderwel in geslaagd om zich een Europees profiel aan te meten. Niemand weet nog dat hij een Spanjaard is. Hij is geaccepteerd als gezicht van Europa.”

En Blair? Maakt die nog kans?

“Blair heeft in het verleden de kans laten liggen om zich Europees te profileren. En hij heeft een probleem omwille van zijn Irakbeleid. Dat is ook een probleem voor de meeste landen in Midden- en Oost-Europa. Zij hebben zich openlijk achter de Amerikaans-Britse oorlog in Irak geschaard. Ook de vroegere Letse president Vaira Vike-Freiberga zit daardoor in een moeilijk parket. Maar om de gender balance te respecteren, moet een van de Europese topjobs naar een vrouw gaan.”

En Verhofstadt?

“Als Van Rompuy uit de boot valt, dan maakt hij misschien een kans. Maar de vraag is of hij diplomatisch genoeg is voor zo’n functie. Verhofstadt is alleszins geïnteresseerd in een van de twee Europese topjobs, die van EU-president of Hoge Vertegenwoordiger. Dat is altijd zijn ambitie geweest. Hij is momenteel actief aan het lobbyen.”