Van energieleveranciers tot de banken: wie zijn de grote winnaars en verliezers van de hoge inflatie?

47,4 miljard euro: dat was de winst die het Saoedische staatsoliebedrijf Saudi Aramco in het tweede kwartaal van dit jaar wist op te tekenen. Een wereldrecord, nooit eerder werd er door een bedrijf op drie maanden tijd zoveel winst geboekt. Zijn er nog andere winnaars van de inflatie? En wie zijn de verliezers?

Energiesector: steeds meer kritiek op superwinsten

“Het is immoreel dat olie- en gasbedrijven dankzij deze energiecrisis recordwinsten maken over de rug van de armste mensen en gemeenschappen en ten koste van het klimaat”, verklaarde VN-secretaris-generaal Antonio Guterres begin deze maand nog.

Vorig jaar al boekten bedrijven als Aramco, ExxonMobil, Chevron en TotalEnergies uitstekende resultaten door de heropleving van de economie na de coronacrisis. De oorlog in Oekraïne heeft voor een extra boost gezorgd. Enerzijds blijven de kosten om olie op te pompen dezelfde, anderzijds krijgen deze bedrijven nu 100 in plaats van 60 dollar per vat. En dus worden de winstmarges veel groter. “In coronatijden hebben ze ook de keerzijde van de medaille gekend, toen ze hun olie niet kwijtraakten”, zegt Tom Simonts, hoofdeconoom van KBC.

Voor de energieleveranciers is het een heel ander verhaal – de afgelopen maanden ging zelfs een aantal bedrijven overkop. Op de elektriciteits- en gasprijzen is er nu eenmaal veel toezicht door de overheid en het is voor de consument makkelijk om over te stappen naar een andere leverancier, waardoor er veel concurrentie is.

Voedingssector: zware tijden voor de supermarkten

Prijzen van oliën en vetten, zuivelproducten, vis, brood en granen liggen meer dan tien procent hoger dan een jaar geleden. De Nederlandse supermarktgigant Ahold Delhaize, ook actief in ons land en de Verenigde Staten, zag zijn omzet in het eerste halfjaar bijna twaalf procent stijgen tot 41,2 miljard euro. Maar daartegenover staan kosten die nog meer gestegen zijn. Gevolg: een daling van de winstmarge tot 3,4 procent. “De claim dat we meer rekenen dan nodig is, is onwaar, strookt niet met onze waarden en normen en is onzin”, reageerde topman Frans Muller fel in de Nederlandse pers.

In ons land is de situatie voor de retailers nog moeilijker omdat met Colruyt, Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Aldi heel wat prijsvechters met elkaar concurreren. Positief voor de klant: de supermarkten zullen de hogere prijzen niet zomaar doorrekenen. Maar dat zet deze bedrijven wel onder druk. Zo zag Colruyt zijn beurswaarde op één jaar tijd met 42,3 procent dalen.

Het zijn vooral de grote mondiale voedingsbedrijven die profiteren: de omzet van The Coca-Cola Company steeg afgelopen kwartaal met twaalf procent. Het zijn prijszetters, hun producten zijn zo gegeerd dat de klant er gerust wat meer geld voor wil neerleggen en dus moeten zij niet snoeien in hun marges. Dat geldt niet voor de landbouwers. Zij onderhandelen jaarlijks hun tarieven en kunnen de hogere kosten pas met grote vertraging in rekening brengen.

Banken: profiteren van hogere rentes op leningen

Met 811 miljoen euro winst voor KBC en 3,2 miljard euro voor BNP Paribas in het tweede kwartaal van 2022 hebben de banken de winstverwachtingen van de analisten overtroffen. “Heel veel lichten staan weer op groen na een moeilijke periode”, zegt Simonts van KBC. “Door de verhoging van de rentetarieven voor kredieten zijn er weer deftige prijzen. Niet vergeten dat wij geld jarenlang zo goed als gratis uitleenden.”

Alles heeft te maken met de stijging van de basisrente door de Europese Centrale Bank vorige maand met 0,5 procentpunt. Hiermee wilde de ECB de inflatie bestrijden door het lenen van geld duurder te maken. Gevolg is dat de banken hierdoor ook hogere percentages aanrekenen voor het uitlenen van geld en zo dus meer winst kunnen maken.

En toch zit er voorlopig geen stijging in de rente op het spaarboekje. “We verstrekken kredieten tegen tarieven die nog onvoldoende weerspiegelen dat geld duurder is geworden”, aldus KBC-topman Johan Thijs. “De rente op het spaar­boekje hangt sterk af van de ­ECB-rente. We verwachten dat die tegen eind dit jaar op 1,25 procent à 1,5 procent staat.” Pas dan zou uw spaargeld weer wat meer kunnen opbrengen, al gaan andere banken ervan uit dat dit niet voor 2022 zou zijn.

Horeca: creatief zijn om prijzen niet te verhogen

De horecasector was een van de grootste slachtoffers van de coronacrisis. Maandenlang waren er helemaal geen inkomsten. Er werd dan ook veel verwacht van 2022, als plots opnieuw iedereen op café of restaurant zou gaan. Dat effect was er ook in de eerste maanden na het het opheffen van de maatregelen, maar het is enigszins uitgewerkt.

De toegenomen inflatie heeft voor een negatieve impact gezorgd. Door de automatische indexering van de lonen en de hogere prijzen voor energie, voeding en drank zijn cafés en restaurants genoodzaakt om kleinere marges te accepteren of hun prijzen te verhogen. Maar als ze alles zouden doorrekenen aan de klanten, dan dreigen die af te haken. “Onze ondernemers proberen door alternatieven hun gasten slechts beperkt te raken in hun portemonnee”, aldus Matthias De Caluwé, CEO van Horeca Vlaanderen. Zo besparen sommigen op personeel, maken ze gebruik van goedkopere ingrediënten of bieden ze kleinere porties aan, blijkt uit een bevraging.

Anders is het voor de touroperators en de luchtvaartmaatschappijen. “Die knaldrang van na de coronacrisis heeft hier wel nog effect: iedereen wil dit jaar op vakantie”, zegt Simonts. “Bedrijven als Tui, Ryanair, Airbnb en Booking.com hebben uitstekende financiële resultaten geboekt.” Maar dat heeft dan weer een negatieve invloed op cafés en restaurants: je kan je beperkter besteedbaar inkomen maar één keer uitgeven en dus moet je keuzes maken.