Vader van verdronken Aylan: "Ik wil dat de hele wereld dit ziet"

met afhangende schouders en lege ogen staat Abdullah Kurdi onder een afdakje in de tuin van het Forensisch Instituut. De 38-jarige kapper uit de Syrische stad Kobani wacht tot hij de stoffelijke resten terugkrijgt van zijn vrouw en twee kinderen. De jongste van hen, de driejarige Aylan, groeide binnen een dag uit tot het gezicht van de vluchtelingengolf die Europa overspoelt.

Over Aylan, wiens foto - levenloos in de branding van een Turks strand - wil Abdullah niet praten. "Te pijnlijk", zegt hij. Zwijgend accepteert de rouwende vader een pakje Marlboro Light.

Op de vraag waar hij met zijn gezin naartoe wilde, antwoordt Abdullah: "Zweden." Nu gaat zijn reis de andere kant op: met drie doodskisten terug naar Kobani. Op kosten van de Turkse overheid. Een overspannen vicegouverneur verzekert op de trappen van het mortuarium: "Wij spannen ons in voor alle vluchtelingen. Niet alleen deze familie." Wat er precies is gebeurd op zee, kan hij nog niet zeggen.

Volgens Abdullah, die later uitgebreider over het ongeluk vertelt tegen het Turkse persbureau Dogan, begon zijn rubberboot al na 500 meter peddelen water te maken. "Onze voeten werden nat, er brak paniek uit. Toen mensen gingen staan, sloeg de boot om. Ik hield de hand van mijn vrouw vast, maar die van mijn kinderen glipten weg. We hielden de boot vast, maar die liep leeg. Iedereen schreeuwde in het donker en ik kon mijn vrouw en kinderen niet meer horen." Abdullah zwom terug naar de lichtjes van de kust en hij ontdekte later in het ziekenhuis dat zijn gezin was verdronken.

Een Iraakse overlevende, die bij hetzelfde incident zijn vrouw, zuster en twee neefjes verloor, wacht ook in de tuin van het Forensisch Instituut op de stoffelijke overschotten. "Onze boot is lek geprikt door de Turkse politie!", beweert de huilende Yussuf Saran (27) uit Bagdad. "Ik zweer het!" Abdullah, die in een andere boot zat, bevestigt die versie niet. De Turkse politie stelt dat het onderzoek nog loopt.

Het was de derde keer dat Abdullah met zijn gezin de oversteek naar Griekenland waagde. De eerste keer pakte de Turkse kustwacht hen op. De tweede keer kwamen de smokkelaars na betaling niet opdagen. Uiteindelijk besloot Abdullah met een groepje zelf twee rubberbootjes te kopen en te peddelen naar het Griekse eiland Kos. Dat kan verklaren waarom er slechts 12 respectievelijk 17 personen in de bootjes zaten. De zelfgekochte bootjes waren mogelijk kleiner en instabieler dan de gebruikelijke vaartuigen met buitenboordmotor voor minstens 50 passagiers. Van de 29 passagiers verdronken er 12, onder wie 8 kinderen.

Abdullah vluchtte vier jaar geleden naar Turkije en vroeg vergeefs politiek asiel aan bij de Canadese ambassade. Zijn zuster in Vancouver betaalde diens huur in Istanbul. Tien dagen geleden besloot het gezin via Bodrum te proberen Griekenland te bereiken. Canada bood woensdag toch hulp aan. "Nu is het te laat", zegt Abdullah. "Dat aanbod kan ik niet aannemen. We hadden dit kunnen overleven. Ik wil dat de hele wereld dit ziet. Laat dit lijden ophouden."

Opgelucht

Op de befaamde boulevard van Bodrum bivakkeren nog altijd grote families op het gras, tussen de kinderglijbanen en ijswinkels. Voor circa 1.500 dollar proppen smokkelaars hen in rubberboten zonder schipper. Wie klaagt over veiligheid en overvolle bootjes, krijgt een pistool op zich gericht. Het strand van Akyarlar, een uur rijden van Bodrum, is de populairste vertreklocatie. Van daar is het nog maar vier zeemijl naar Kos.

Daar is de situatie nog schrijnender. Op de boulevard kamperen duizenden Syriërs, Irakezen, Bengalen en Afghanen in koepeltentjes. De wiskundeleraar uit Edlib, de student uit Aleppo, de sympathieke familie uit Korbani liggend op zwemvesten naast de bushalte; ze zijn allemaal enorm opgelucht dat ze de overtocht hebben overleefd.