‘Vaak denken ze dat de pijn erbij hoort om vrouw te worden’: fors meer gevallen van genitale verminking in ons land

“Ik had het geluk dat mijn man zich altijd verzet had tegen genitale verminking", zegt Mariama Bah uit Guinee. Vandaag doet ze coördinatie bij GAMS België, een organisatie die zich inzet tegen genitale verminking. Toen haar man overleed, wachtte haar dochters bijna hetzelfde lot. “Plots zette mijn familie druk op me om met de broer van mijn overleden man te trouwen, en om mijn dochters te laten besnijden. Gelukkig kon ik dankzij een humanitair visum naar België vluchten.”

Vele anderen had minder geluk. Een nieuwe studie in opdracht van staatssecretaris voor Gelijke Kansen Sarah Schlitz (Ecolo) en minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) schat dat 35.459 vrouwen in ons land (mogelijk) slachtoffer zijn van genitale verminking. De helft van hen is minderjarig. Het gaat om 23.395 meisjes en vrouwen die waarschijnlijk besneden zijn en 12.064 meisjes en vrouwen die het risico lopen besneden te worden, bijvoorbeeld tijdens een reis naar het land van herkomst in de nakende zomervakantie.

Het aantal getroffenen in ons land blijkt sterk toe te nemen. Bij de eerste studie in 2007 ging het nog om zo'n 6.200 vrouwen in ons land die besneden waren, vandaag is dat al vier keer meer. Die toename is vooral te wijten aan toegenomen migratie uit landen waar die praktijk nog courant is, zoals Guinee, Eritrea en Somalië. Meer dan 16.000 vrouwen zouden zich volgens de schatting in Vlaanderen bevinden. Vlaanderen kent vooral een grotere gemeenschap vrouwen uit Somalië, waar volgens onderzoek 99,2 procent van de vrouwen besneden is.

Overheidscampagne

Er is niet één vorm van genitale verminking bij vrouwen. Soms wordt een deel van de clitoris weggesneden, soms ook de schaamlippen en in sommige gevallen wordt de vaginale opening dichtgenaaid. De gevolgen kunnen zich tot jaren nadien laten voelen, gaande van chronische pijn, verminderd seksueel genot, problemen bij de zwangerschap tot psychologische trauma’s.

“In Guinee is het erg moeilijk om er als vrouw openlijk over te spreken”, zegt Aminata (34), die vandaag als cultureel bemiddelaar bij GAMS België vrouwen die besneden werden begeleidt. “Er wordt verondersteld dat pijn erbij hoort om een vrouw te worden. Veel vrouwen komen pas hier, na vele gesprekken en bezoeken aan de gynaecoloog, tot het besef dat dit echt niet de norm is.”

Volgens staatssecretaris Sarah Schlitz moeten de cijfers tot nadenken stemmen. Ze lanceert een campagne om de twee medische referentiecentra in ons land, het UMC Sint-Pieter en UZ Gent, bekender te maken bij de doelgroep. Tegen de zomer van 2023 komt er ook een grote sensibiliseringscampagne op sociale media en via praatgroepen met de betrokken gemeenschappen, om te vermijden dat er meisjes op ‘vakantie’ in het thuisland verminkt worden. Daarnaast wil Schlitz er samen met minister Vandenbroucke voor zorgen dat vorming over genitale verminking vast onderdeel wordt van de opleidingen voor medische professionals.