Uittocht naaste medewerkers van Boris Johnson maakt chaos compleet

De Britse premier Boris Johnson manoeuvreert zichzelf in een steeds lastiger parket. Uiteraard proberen zijn aanhangers het opstappen van vijf van zijn naaste adviseurs te verkopen als een grote schoonmaak, die de premier beloofde na het rapport van topambtenaar Sue Gray over de lockdownfeestjes in 2020 en 2021. Maar het lijkt er meer op dat het geduld zelfs bij zijn vertrouwelingen begint op te raken nu de premier, als een kat in het nauw, steeds wilder om zich heen slaat.

Donderdagavond dienden Johnsons communicatiedirecteur, privésecretaris, stafchef en belangrijkste beleidsadviseur, Munira Mirza, hun ontslag in. Vrijdagochtend voegde zich daar nog een tweede beleidsadviseur bij. Vooral het opstappen van Mirza, lang een van Johnsons belangrijkste bondgenoten, is een harde klap. De alsmaar groeiende chaos binnen zijn regering is slecht nieuws voor de premier, die de komende weken (of wellicht zelfs maanden) zal moeten afwachten of er nog wel genoeg steun voor hem overblijft binnen zijn Conservatieve Partij om aan te blijven.

Uit de lucht gegrepen beschuldiging

Aanleiding voor het vertrek van zijn medewerkers is een sneer van Johnson aan het adres van oppositieleider Keir Starmer. Ongetwijfeld in een poging de aandacht af te leiden van de kritiek in Grays rapport over het overtreden van de coronaregels en de structurele feest- en drinkcultuur binnen zijn regering, beschuldigde de premier Starmer ervan verantwoordelijk te zijn voor het niet vervolgen van pedofiel Jimmy Savile. In 2011 kwam, na het overlijden van die beroemde BBC-presentator van populaire jeugdprogramma’s, naar buiten dat Savile gedurende zestig jaar vele kinderen misbruikte.

Johnson beschuldigde Starmer er maandag in het debat eerst nog van ‘vooruit te lopen op het politieonderzoek’ dat de premier na het Gray-rapport ook nog boven het hoofd hangt rond ‘partygate’. Maar hij voegde daar vervolgens volstrekt onnodig aan toe dat Starmer, in zijn tijd als hoofdaanklager van het openbaar ministerie tussen 2008 en 2013, ‘vooral tijd besteedde aan het vervolgen van journalisten en niet Jimmy Savile’. Die beschuldiging was volledig uit de lucht gegrepen. Starmer was nooit persoonlijk bij de zaak betrokken. Wel gaf hij opdracht tot een kritisch rapport over het falen van het OM om actie te ondernemen tegen Savile voordat hij stierf.

Een instorting als afleiding van partygate

Johnson weigert zijn uitspraak terug te nemen. Hij verklaarde donderdag slechts dat hij niet had bedoeld dat Starmer persoonlijk bij de Savile-zaak betrokken was, maar dat zijn uitspraak betrekking had op Starmers ‘verantwoordelijkheid binnen de organisatie als geheel’.

Voor Mirza was dat niet voldoende. Zij schreef in haar ontslagbrief aan Johnson over de beschuldiging aan het adres van Starmer: ‘Dit was geen onderdeel van het gewoonlijke politieke steekspel, maar een ongepaste en politiek gemotiveerde verwijzing naar een afschuwelijke kindermisbruikzaak’.

Ook minister van financiën Rishi Sunak, mogelijk opvolger van Johnson indien die moet vertrekken als premier, nam openlijk afstand van Johnson. De Britse ochtendkranten doken er vrijdag bovenop en repten over een ‘meltdown’ (crisis of instorting, red.) binnen de regering en een ‘exodus’. Zo krijgt Johnson de afleiding van partygate die hij zocht. Maar het is de vraag of hij ermee niet van de regen in de drup is geraakt.