Twee weken na verkrachtingsverhaal is Johan Derksen alweer op tv: ‘Er is duidelijk een publiek voor zijn ideeën’

Hoe groot is de ophef over Derksens terugkeer in Nederland?

“Ik had het er meteen over met collega’s en het viel me op dat iedereen bijzonder geschokt is. Niet alleen door de snelheid waarmee Derksen terugkeerde, maar ook door de precieze timing van de gebeurtenissen. Eerst was er het nieuws over grensoverschrijdend gedrag achter de schermen van The Voice of Holland, waarbij mediamagnaat en Talpa-eigenaar John de Mol betrokken was. Daarna werd ook zijn zoon Johnny van misbruik beschuldigd, wat de aanleiding voor Derksen was om zijn verhaal in Vandaag Inside te doen.

“Ik weet het niet met zekerheid, maar ik zou het niet onlogisch vinden dat vader De Mol hem vroeg om het erover te hebben. Op die manier zou de aandacht van zijn zoon afgeleid worden. Later klaagde Derksen dan over de cancelcultuur, maar in feite had hij zichzelf gecanceld.”

Verwacht Talpa nu dat Derksen zich meer zal inhouden tijdens de uitzendingen?

“Als er nieuwe afspraken over gedragsregels waren, zouden ze dat wel aangekondigd hebben. Bovendien twijfel ik of het zin heeft Derksen een gedragscode op te leggen. Hij is net iemand die het ontzettend leuk vindt om opstootjes te veroorzaken.

“De houding van productiehuis Talpa in deze zaak vind ik opvallend. Veel mensen dachten van tevoren dat Derksen pas na de zomer zou terugkeren, maar zo lang hoefde hij zelfs niet te wachten. Dat betekent dat de Talpa-bonzen niet denken dat deze zaak hun schade zal toebrengen. Het blijft een groot, slim mediabedrijf en ze gingen niet over een nacht ijs. De gedachte dat zulke figuren afgestraft worden, klopt dus niet. Er is duidelijk een publiek voor zijn standpunten. Naar de eerste uitzending van Vandaag Inside keken 1,5 miljoen mensen, zij waren net benieuwd naar hoe Derksen zich zou gedragen.”

Wat betekent deze rel voor de reputatie van Talpa-baas John de Mol?

“Tijdens de interviews over het grensoverschrijdend gedrag bij The Voice of Holland liet hij al blijken dat hij absoluut niet begrijpt hoe machtsverhoudingen werken. Hij vertelde toen dat mensen die in zijn bedrijf met geweld geconfronteerd werden zelf de verantwoordelijkheid hebben om daarover te vertellen. Dat hij Derksen zo snel toestaat naar het scherm terug te keren, is tekenend.

“Al weet ik niet of deze zaak zijn reputatie zal schaden: in feite ligt ze in lijn met wat het publiek eerder van hem zag. Er wordt nu een signaal gegeven dat er niets mis is met geweld tegen anderen af te doen als een grap. Net daarom vind ik deze zaak opvallend. Je zou verwachten dat Talpa bang zou zijn voor schade, maar dat is dus niet zo.”

In welke mate is de zaak-Derksen symbolisch voor wat zich elders in de samenleving afspeelt?

“Ik denk niet dat het hevige verzet tegen woke ook vanuit de onderlaag van de samenleving komt. Er is volgens mij wel een populistische verrechtsing gaande in het publieke en politieke debat. Er komt almaar meer polarisering en er wordt daarbij in zulke mate gebruikgemaakt van humor dat het moeilijk wordt erop te reageren. Als ik mijn studenten beelden van Derksen laat zien, vinden velen dat gewoon grappig.

“Daarom vind ik het lastig om hierover te spreken, want daardoor wordt dergelijk gedrag op een bepaalde manier gelegitimeerd. Tegelijk is het een verantwoordelijkheid om uit te leggen waarom zulke uitspraken eng zijn. Want mensen als Derksen hebben het vaak over de vrijheid van meningsuiting, maar vaak is het voor hen een excuus om zich te misdragen en anderen geweld aan te doen. Over het respect voor de vrijheden van anderen hebben ze het dan veel minder.”