Tussen Brusselse hamer en Europees aambeeld
'De uitbreiding van de Europese instellingen in Brussel is voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een topprioriteit.' François-Xavier de Donnea, minister-president van het Brussels Gewest, kan niet duidelijker zijn. Anderzijds is Brussel leefbaar houden de inzet van het gewestelijk ontwikkelingsplan, waarover De Donnea morgen tijdens een informatieronde de bevolking van de Europawijk in Elsene consulteert. Dat die twee missies onverzoenbaar zijn, ontkent de minister-president in een interview met De Morgen. 'Ik heb alleen aan mijn geweten rekenschap af te leggen.'
Brussel
Van onze medewerkster
Katrien Bruyland
Van alle plannen die het beleid in Brussel bepalen, is het gewestelijk ontwikkelingsplan (gewop) het lievelingskind van François-Xavier de Donnea (PRL). Het gewop neemt alle aspecten van de Brusselse toekomst onder de loep: van sociaal en economisch beleid over mobiliteit tot milieu en veiligheid. Voor de consultatie van de bewoners van de Europawijk in Elsene zal minister-president De Donnea zich echter mogen wapenen tegen vragen over wonen in de buurt. De klachten zijn gekend: waar blijven de compensaties voor onze woningen die twintig jaar geleden moesten wijken voor het Europees Parlement, wat staat er te gebeuren met het beschermde maar bedreigde Leopoldstation?
De Europese wijk, verspreid over Brussel, Etterbeek en Elsene, wordt volgens De Donnea een "prioritaire hefboomzone, een zone die het gewest samen met de gemeenten en federale instellingen beter moet kunnen uitbaten" inzake stedenbouwkundige infrastructuur, maar ook op het vlak van wonen, verkeer en leefmilieu. Maar als er in die Europese zone plaats is voor huisvesting, blijft de vraag waar en wanneer in de buurt huizen gebouwd zullen worden. Comines-Froissart, een braakliggend terrein naast de Beliard-tunnel, werd verleden week opgeëist door de buurtbewoners. Ze willen er eindelijk de al twintig jaar beloofde woningen zien, destijds aangekondigd als compensatie voor de huizen die tegen de vlakte moesten voor de bouw van het Europees Parlement.
Premier Verhofstadt ziet er een locatie voor de bouw van een congresgebouw waar de Europese topvergaderingen vanaf 2004 kunnen plaatsvinden. Laat u toe dat de federale overheid de bestemming van de grond en de contractueel gemaakte beloften over de bouw van woningen in de wijk naast zich neerlegt?
De Donnea: "Wat de algemene principes van de ontwikkeling van Europa in Brussel betreft, ben ik dezelfde mening toegedaan als Verhofstadt. Ik ken de premier goed: hij is een man met veel gezond verstand. Hij zal zeker niet eenzijdig handelen. Dat is voor iedereen contraproductief. Wij wachten op de conclusies van de studie die de premier laat uitvoeren voor de verschillende mogelijke locaties van de gebouwen die er voor de uitbreiding van de EU komen. Daarbij zien we wel hoe we onze Europese verplichtingen en de verplichtingen ten aanzien van het bestemmingsplan met elkaar kunnen rijmen. We moeten respect hebben voor het sociale weefsel van de wijk, maar we moeten natuurlijk leven met sommige vergissingen uit het verleden."
Vergissingen waar u ook een hand in had?
"Toen Wilfried Martens premier was, heb ik de stedenbouwkundige vergunning gegeven voor de bouw van het Europees Parlement. We konden echter niet openlijk zeggen dat het om een parlementsgebouw ging omdat de Fransen van Straatsburg de Europese hoofdstad wilden maken. Ik heb die vergunning toegekend omdat we ervan overtuigd waren dat de Europese aanwezigheid in Brussel een enorme troef voor de economie en de werkgelegenheid zou zijn.
"Uiteraard ben ik niet gelukkig met de afbraak van de Brusselse wijken voor de bouw van de Europese wijk. Mochten we kunnen herbeginnen op basis van wat we vandaag weten, zou het niet meer zo'n vaart lopen. Het is echter te laat om te klagen over een gebrek aan visie en planning in het verleden. We moeten er het beste van maken."
Moeten BruXXel en de buurtbewoners van de Leopoldswijk vrezen voor het lot van het station nu de toekenning van de bouwvergunning van de bijkomende Europese gebouwen D4 en D5 donderdag op de agenda van de ministerraad staat?
"Er is wel links en rechts gezegd dat het geen zin heeft om zo'n stuk klassieke architectuur te behouden in een moderne sfeer, maar ik respecteer de klassering en binnen de Brusselse regering is er geen sprake van die klassering teniet te doen. En waarschijnlijk kan men het geklasseerde niet respecteren zonder ook het kader te respecteren. Hoe kan een gevel nu afgezonderd worden van de rest? Het geklasseerde gedeelte moet op een logische wijze bewaard worden. Ik ben niet van plan om puur façadisme te laten plegen, zoals gebeurd is op het Barricadenplein. Wie een deur wil klasseren, gaat toch niet de muren eromheen afbreken. Dat heeft geen zin. Het station moet een coherent geheel blijven."
U geeft een bouwvergunning aan SEL, die alleen de gevel en de intussen leeggeplunderde salons van koning Leopold I wil behouden, maar een bouwongeval is snel gebeurd. Wat komt er eerst: de bouwvergunning of de invulling van de beloften van SEL?
"We willen de bouwvergunning zo snel mogelijk toekennen om ervoor te zorgen dat de organisatie van de topvergaderingen in 2004 op geen enkele manier in het gedrang komt. Maar natuurlijk ken ik die verhalen van gebouwen die 'opeens' instorten. Dat is in het verleden genoeg gebeurd en we zullen er nu voor zorgen dat zoiets niet meer gebeurt. Projectontwikkelaar Société Espace Leopold (SEL) moet formeel bevestigen dat de allang beloofde woningen er komen. Als ze de voorwaarden niet naleven, verliezen ze bankgaranties die wij vragen. Verder zullen we ervoor zorgen dat de gevels van de geplande Europese gebouwen D4 en D5 qua architectuur verbeterd worden. En er is nog discussie over de hoogte van de gebouwen en hun volume. Het Europees Parlement ziet verder af van de vraag om parkeerplaatsen onder D4. Voor die onder D5 zijn ze geen vragende partij meer."
Welke functie kan er volgens u aan het oude station gegeven worden?
"Ik weet niet of het technisch kan, maar er wordt gezegd dat het station de ingang zou kunnen vormen van het Europees Parlement en van het museum van Europa. Een sympathieke ingang, dan." De laatste vraag blijft waarom De Donnea zo gehaast is de bouwvergunning af te leveren voor een plan dat niet langer voldoet aan de wensen van het Europees Parlement, een plan waar ook buurtbewoners niet achter staan en dat zelfs binnen het gewest onderworpen wordt aan voorwaarden. Staat hij onder druk om de bouwvergunning donderdag af te leveren zodat SEL de bezetters die er al een hele tijd huizen kan verplichten het gebouw te verlaten? De federale overheid zou waarschijnlijk niet rouwig zijn om de opdoeking van het 'alternatief informatiecentrum van BruXXel' in het oude station. De Donnea is formeel: "Ik sta zeker niet onder druk, van om het even wie. Ik sta alleen onder druk van mijn geweten."
'Ik ben niet van plan om puur 'façadisme'
te laten plegen, zoals gebeurd is op het Barricadenplein. Het Leopoldstation moet een coherent geheel blijven'
