Trump hervat campagne in Tulsa, waar Amerika’s grootste lynchpartij plaatsvond

Uitgerekend op de dag dat zwarte Ameri­kanen hun vrijheid vieren, wilde Donald Trump zijn campagne beginnen in Tulsa, toneel van de grootste lynchpartij uit de geschiedenis van de VS. Een dag uitstel brengt de gemoederen niet tot bedaren.

Zelfs slapend hebben ze hun rode Trump-petjes nog op, de mannen en vrouwen die donderdagnacht onderuitgezakt in hun campingstoeltjes hangen op de stoep voor de BOK-arena in Tulsa, Oklahoma. In de houders van de armleuningen staan soms nog blikjes Budweiser, en rond hen wapperen de blauwe vlaggen die bezweren dat Amerika geweldig moet blijven. Nog bijna twee etmalen te gaan voordat president Donald Trump hier, zaterdag, na ruim drie maanden gedwongen afwezigheid, zijn verkiezingscampagne hervat – maar dat hebben ze er graag voor over, deze fans, die het dolgraag willen meemaken, voor de eerste of voor de vijfenzestigste keer.

“Ik wil laten zien dat Trump niet alleen is”, zegt Alline Covington, die uit Texas is komen rijden. “Hij krijgt van alle kanten kritiek, er is zo veel negativiteit en haat.”

“Ik wil laten zien dat het land terugkeert naar normaal”, zegt Blake Marnell, uit San Diego komen vliegen. “De opsluiting is voorbij. Mensen moeten de vrijheid hebben om zelf te beslissen welk risico goed voor hen is.”

“Hij is mijn redder”, zegt Paul Pachaco, een veertigjarige Irak-veteraan uit Tulsa. “Ik zou niet weten wat ik zonder hem had gedaan.”

“Het is heel simpel”, zegt Randal Thom, een hondenfokker uit Minnesota. “Ik ga gewoon altijd.”

Een paar honderd meter verderop, in de wijk Greenwood, maken de mensen zich op voor een ander evenement, dat het hele weekend wordt gevierd: 19 juni, alias Juneteenth, de dag waarop in 1865 Texas als laatste Amerikaanse staat de slaven hun vrijheid gaf. In deze wijk met kappers en eettentjes en winkels vol emancipatiesouvenirs is dat een feest met twee gezichten. Ze weten dat die vrijheid het begin was van een ongelijkheid die zich hier op zijn lelijkst toonde, op de plek waar ze nu foto’s nemen. Hier vond in 1921 de grootste lynchpartij van de eeuw plaats, waarbij volgens de meeste schattingen zeker driehonderd zwarte bewoners van een van de rijkste zwarte wijken van het land, Black Wall Street, om het leven kwamen, en twaalfhonderd huizen werden verwoest.

“We wachten nog steeds op excuses”, zegt Dwight Eton, een van de eigenaren van de Black Wall Street Liquid Lounge, een pleisterplaats waar laat op donderdagavond buurtgenoten, een beroemde basketballer en de kleinzoon van twee slachtoffers, die een belangrijke rol heeft gespeeld bij het oprakelen van die lang weggestopte schanddaad, proberen te plaatsen op welke plek in de geschiedenis ze nu zijn beland.

“Het is de perfecte storm”, zegt Guy Troupe, een man die sportbonden helpt met diversiteit.

“Ik heb het hier nog nooit zo druk gezien”, zegt Charles Christopher, nazaat van de John and Louia Willliams, die hier in de jaren 10 van de vorige eeuw een garagetheater hadden, voordat die werden verwoest. “De ironie is dat Trump, door zijn rally op dit moment op deze plek te kiezen, ervoor heeft gezorgd dat iedereen straks weet wat Black Wall Street was.”

Een van de meest Republikeinse staten

Tulsa leek zo’n simpele plek voor Trump om zijn campagne te hervatten. Een stad in het hart van het land, omgeven door Trump-vriendelijke kiezers en Trump-vriendelijke politici. Oklahoma is een van de meest Republikeinse staten van Amerika: de twee senatoren zijn Republikein, de vijf afgevaardigden zijn Republikein, en alle districten gingen in 2016 naar Trump, inclusief de steden die in andere staten vaak Democratische enclaves zijn.

Omdat dus ook de gouverneur van de staat en de burgemeester van de stad Republikeinen zijn, én omdat het aantal coronagevallen beperkt was en de staat alweer ver open was, dacht Trump-campagneleider Brad Parscale dat hij hier zonder veel problemen een rally kon organiseren waar, zoals gebruikelijk, tienduizenden fans dicht op elkaars lip enthousiast hun steun zouden betuigen en hun gal konden spuwen.

Gezondheidsmedewerkers van de overheid zien het nu met lede ogen aan. Twintigduizend mensen, dicht opeengepakt, in een staat waar het aantal coronagevallen weliswaar klein is, maar wel op zijn hoogste punt sinds het begin van de uitbraak: dat kan een ‘superverspreidende gebeurtenis’ worden. Trump heeft beloofd mondkapjes uit te delen en de temperatuur van mensen bij binnenkomst te checken. Maar in de rij voor de arena maakt niemand zich zorgen, ook al moeten ze straks een formulier tekenen dat ze Trump niet aansprakelijk zullen stellen. “Het is gewoon een klein extra risico, boven op alle risico’s die we sowieso al lopen om dood te gaan”, zegt Blake Marnell, de man die vooraan staat.

Vrijdag de negentiende, had Parscale voor het feestje geprikt, de dag van de zwarte bevrijding van Amerika, in de stad van de grootste lynchpartij uit de Amerikaanse geschiedenis, na drie weken van zwarte protesten tegen politiegeweld en ander racisme in de Amerikaanse samenleving.

“Typisch Trump”, zegt Troupe, in het café in Black Wall street. “Hij heeft het talent om iedereen nog bozer te maken dan ze al zijn.”

Trump zei in een interview met The Wall Street Journal dat hij nog nooit van Juneteenth had gehoord, en dat niemand in zijn omgeving ooit van Juneteenth had gehoord. Een woordvoerder die bij dat interview zat zei dat zij er wel van had gehoord, omdat het Witte Huis er vorig jaar, zoals elk jaar, een feestelijke verklaring over had uitgebracht. Trump: “Oh. Okee.”

Dus verplaatste Trump de rally toch maar, uit ‘respect voor twee Afro-Amerikaanse vrienden’. Maar hij vond wel dat hij Juneteenth ‘heel beroemd’ had gemaakt. Trump was deze week volgens de geruchten in de straat nog steeds van plan om zaterdagmiddag naar Greenwood te gaan, naar het hart van het verwoeste Black Wall Street – hoewel de gouverneur, die hem daartoe had uitgenodigd, hem dat inmiddels weer heeft afgeraden.

“Het is gewoon een fotomoment”, zegt Charles Christopher, nazaat van de theater- en garage-eigenaren. “Ik zie dat Trump moeite doet zwarte stemmen te winnen. Maar hij heeft nog nooit iets om zwarte Amerikanen gegeven.”

Brandende terpentinezakken

Christopher is een van degenen die de ‘rassenrellen’ (wat volgens hem niet het goede woord is, het impliceert dat twee partijen schuld hadden, het was eerder een pogrom) uit de vergetelheid heeft gehaald. Hij scande de vergeelde ansichtkaarten in die zijn grootvader had bewaard, ansichtkaarten met daarop de brandende wijk, die witte ondernemers in Tulsa daarna verkochten. Ook scande hij de brieven van zijn oma in, waarin zij de verschrikkingen beschreef. Maar niemand wilde eraan herinnerd worden.

“We hebben het op school niet gehad, en thuis werd er niet over gepraat”, zegt de 17-jarige Andrew Cassall, die bij de pas geopende Black Wall Street Gallery werkt. “Het werd onder het tapijt geveegd, en de overlevenden schaamden zich ervoor.”

Wat er gebeurde, op 31 mei 1921: een zwarte jongen had in een lift in het witte deel van de stad iets gezegd of gedaan met een wit meisje, die was gaan gillen. Van het een kwam het ander, en even later trok een witte meute met geweren het spoor over naar wat dankzij de olie een van de rijkste zwarte wijken van de Verenigde Staten was, en schoot op alles wat bewoog. Een mitrailleur veegde de straat schoon. In de lucht vlogen privévliegtuigjes die volgens de overlevering brandende terpentinezakken naar beneden lieten vallen. De honderden doden werden in massagraven begraven. Er is nooit iemand voor opgepakt. De slachting stond in geen schoolboek beschreven.

Pas sinds een jaar of vijf is er langzaam aandacht gekomen. Ta-Nehisi Coates schreef erover, het in 2016 geopende Afrikaans-Amerikaanse Museum in Washington wijdde er een paar vitrines aan, en daardoor geïnspireerd opende de HBO-serie The Watchmen, dat in de eerste aflevering met het bloedbad begint, miljoenen ogen. Afgelopen najaar, met de honderdste verjaardag in het vooruitzicht, heeft Tulsa besloten dat het op scholen moet worden onderwezen. Er wordt een herdenkingscentrum gebouwd op het centrale kruispunt. Deze zomer beginnen onderzoekers te graven op verschillende plekken in de stad, op zoek naar de doden.

Die witte mensen waren jaloers, zegt Cassall, die Black Wall Street als een soort inspiratiebron ziet. “Al die protesten van afgelopen dagen? Stemmen? Dan blijf je gevangen in het witte systeem. Zwarte bedrijven, dat is de oplossing. We moeten ze weer jaloers maken.”