Trump dumpen doe je zo

1 Een procedure van afzetting

Meer dan een derde van de Amerikanen is momenteel voorstander van een zogenaamde impeachment. Volgens de grondwet is een gewone meerderheid van het Huis van Afgevaardigden voldoende om een president af te zetten indien die zich schuldig maakte aan verraad, omkoping of een 'ernstige misdaad of misdrijf'. Vervolgens moet de Senaat met een tweederdemeerderheid de president effectief veroordelen.

Uit het verleden blijkt dat het juridische begrip 'ernstige misdaad of misdrijf' breed wordt geïnterpreteerd. Zo werd de afzettingsprocedure tegen voormalig president Bill Clinton aanvankelijk ingezet omdat hij had gelogen over zijn seksuele relatie met Monica Lewinsky.

Organisaties als Free Speech for People en RootsAction zijn al volop bezig met de voorbereiding van een afzettingsprocedure tegen Trump. Zij baseren hun juridische actie op een wet die verbiedt dat presidenten giften ontvangen van buitenlandse mogendheden. Het feit dat een Chinese bank huur betaalt voor kantoren in Trump Tower en buitenlandse diplomaten kamers reserveren in Trump International Hotel is volgens de actievoerders een wettelijke grond voor afzetting.

Maar omdat de Republikeinen zowel in het Huis als de Senaat de meerderheid hebben, lijken de slaagkansen van een afzettingsprocedure klein. Al wordt dat laatste betwist. Het eigengereide optreden van Trump zou nogal wat Republikeinse Congresleden nu al boze kiezers opleveren.

Opvallend is ook dat sommigen binnen Trumps inner circle zorgwekkende informatie zijn beginnen te lekken over diens regeerstijl. Als we die informatie mogen geloven, is Trump geobsedeerd door tv-berichtgeving en zijn zijn orders vaak impulsieve reacties op nieuwsitems. Trump zou voortdurend tegen zijn medewerkers aan het schreeuwen zijn. De irritatie is groot, luidt het.

De kans dat de impeachment-dynamiek aan kracht wint in de aanloop naar de midterm-verkiezingen van 2018 is groot. Dan zal strijd worden geleverd voor alle zetels van het Huis van Afgevaardigden en een derde van de Senaatszetels. Als Trump voor te veel boze kiezers zorgt en daardoor Republikeinse zetels in gevaar brengt, dan zou zijn machtspositie weleens kunnen beginnen wankelen.

Ten slotte: mochten de Democraten bij de verkiezingen van 2018 zowel in het Huis als de Senaat de meerderheid veroveren, dan vergroot de kans op afzetting aanzienlijk.

2 De vicepresident zegt dat de president onbekwaam is

Weinig Amerikanen hadden verwacht dat er ooit zo veel zou worden gesproken over amendement 25 van de grondwet. Dat amendement kwam tot stand na de moord op president John F. Kennedy en voorziet in een vlotte invulling van het presidentschap en het vicepresidentschap na de moord op een president.

Maar in het artikel staat ook een paragraaf over wat er moet gebeuren als de president wegens ziekte of mentale problemen niet in staat is om zijn functie uit te oefenen. In dat geval kan de vicepresident met de steun van minstens de helft van de kabinetsleden een verklaring indienen bij het Congres waarin staat dat de president onbekwaam is om te regeren.

Wel heeft de president in dat geval de mogelijkheid om verzet aan te tekenen. Zowel het Huis van Afgevaardigden als de Senaat moeten dan binnen de 21 dagen met een tweederdemeerderheid beslissen over het lot van de zittende president.

Met andere woorden: ook dit is een bijzonder ingewikkelde procedure die bovendien in een vaudeville dreigt te eindigen. De grondwet zegt bijvoorbeeld niet wie er tijdens de wachtperiode van 21 dagen het land moet regeren: de president of de vicepresident?

3 Een militaire staatsgreep

Het voelt bijzonder vreemd aan dat ernstige Amerikaanse media dezer dagen de optie van een militaire staatsgreep als een mogelijk scenario bespreken.

Er wordt rekening gehouden met een conflict tussen president en topofficieren. Wat als een razende Trump impulsief beslist om Iraanse oorlogsbodems te kelderen, of het bevel geeft om China militair te provoceren? En hoe zullen topofficieren reageren als Trump begint te dreigen met een nucleaire aanval?

Het zijn geen scenario's die deze krant uitvindt, maar die Amerikaanse kranten als The Washington Post en The Chicago Tribune als 'niet meer ondenkbaar' naar voren schuiven.

In deze doemscenario's wordt trouwens steevast aan een cruciaal detail herinnerd: Amerikaanse officieren zweren tijdens hun eedaflegging trouw aan de grondwet, niet aan de president.

4 Trump isoleert zichzelf en zijn land te pletter

Door zijn onvoorspelbaarheid dreigen de VS van Donald Trump zich steeds meer te isoleren, waardoor hun macht automatisch zal afnemen.

Dat zegt onder andere Rik Coolsaet, expert internationale relaties (Universiteit Gent). "Als Trump allerlei handelsverdragen opzegt en de Amerikaanse bijdrage in de Verenigde Naties en organisaties als Unicef terugschroeft, dan zal de wereldwijde invloed van de VS onherroepelijk afnemen. Daar komt nog bij dat andere landen als China, Duitsland en ook India in het gat zullen duiken en daardoor aan invloed zullen winnen."

Coolsaet verwijst onder andere naar het internationale klimaatverdrag, waarin niet enkel China maar ook India een voortrekkersrol wil spelen. "Je krijgt alternatieve allianties waarvan de VS geen deel meer zullen uitmaken. Ik voorspel ook dat Europa en China voor een aantal gemeenschappelijke belangen toenadering zullen zoeken."

5 Trump neemt zelf ontslag

Het meest eenvoudige scenario om van Trump af te raken, is dat hij er zelf de brui aan geeft. Voorlopig zijn er geen signalen dat de president dermate gefrustreerd of verveeld is dat hij aan opstappen denkt. Maar zoals alles met Trump: het kan snel verkeren.