In het anders zo rustige Rochefort nadert het gevecht om de bron Tridaine zijn hoogtepunt. Volgens de broeders van de befaamde abdij is het water van de bron essentieel voor hun trappist. Voor de familie Lhoist-Berghmans vormt ze een obstakel om haar kalkgroeve uit te bouwen.
“Wanneer u een paar flessen trappist kunt komen kopen? Bien, wanneer u wilt. Vanaf kwart over tien zit ik hier altijd paraat.” De broeder die de telefoon van de abdij bedient, is de vriendelijkheid zelve. Vanuit zijn kantoortje, waar je twintig jaar in de tijd lijkt terug te stappen, helpt hij passanten zo goed en zo kwaad hij kan. Een computer heeft hij niet, alleen een telefoonboek en bierviltjes om telefoonnummers op te noteren.
Vraag de broeder naar de juridische strijd waarin zijn abdij is verwikkeld en hij heft de handen. “Daar kan ik u weinig over zeggen.” Een riedeltje dat snel vertrouwd in de oren zal klinken. Rondleidingen mogen er dagelijkse kost zijn, vragen over het gevecht over de bron Tridaine zijn ze liever kwijt dan rijk in de abdij van Rochefort.
Pas wanneer duidelijk wordt dat we ook bij de buren van de Lhoist-fabriek langsgaan, wil de advocaat die de abdij vertegenwoordigt, praten. “Ah, maar dat verandert de zaak.”
Vijf vergunningen
De broeders zijn al jaren in een juridische strijd met de buren van Lhoist verwikkeld. Die laatsten kregen al vijf vergunningen om te testen met het oppompen van grondwater. Al die vergunningen werden aangevochten door de broeders uit Rochefort. De laatste vergunning werd in april vorig jaar nog weggeveegd door de Raad van State.
Tegen de nieuwe vergunning, waaraan de Waalse minister van Omgeving Carlo di Antonio (cdH) zijn goedkeuring gaf, loopt een nieuwe procedure. In de abdij hebben ze er stilaan genoeg van. Daarom schreven ze vorige week een vlammende brief naar Di Antonio, meldt de Waalse zakenkrant l’Echo.
In de brief klagen de broeders over de rol van een ambtenaar onder Di Antonio. Die zou volgens hen zijn werk niet naar behoren hebben uitgevoerd. Ze struikelen vooral over het feit dat het ministerie telkens opnieuw zijn goedkeuring gaf. “Dat hebben we telkens gedaan in het licht van de regels die voorlagen”, is op het kabinet van de minister te horen.
Stilaan uitgeput
De inzet voor de burenruzie is de natuurlijke waterbron Tridaine. Die ontspruit onder de rotswand waartegen de abdij is gebouwd en loopt vervolgens door naar het stadje. De bron voorziet niet alleen 5.500 inwoners in hun dagelijkse voorraad water, ze geeft volgens de broeders de trappist ook zijn specifieke smaak.
Maar boven op de heuvel die uitkijkt op Rochefort heeft de familie Lhoist-Berghmans, een van de rijkste families van België, ook een kalkgroeve. Die groeve is er al ettelijke decennia oud en biedt zo’n 150 mensen uit de omgeving rechtstreeks werk. Er is een probleem: de groeve loopt tegen haar levenseinde aan.
Volgens de directeur van de fabriek, Geoffroy Fiévet, zal ze tegen 2023 helemaal uitgeput zijn. “De enige mogelijkheid om de groeve langer open te houden, is dieper graven”, zegt hij. Om dat te kunnen doen, moeten ze recht door de watervoorraad van de Tridaine. Het is de bedoeling het water op te pompen, zodat ze onder de bron kunnen delven.
De broeders van Rochefort zien dat niet zitten. Zij vrezen dat het opgepompte water niet van dezelfde kwaliteit zal zijn en dus hun geliefkoosde trappist zal ruïneren. Ook vrezen ze voor de hoge kostprijs die de pompen met zich zullen brengen.
Enorm complexe zaak
De broeders en de industriëlen bekampen elkaar nu al jaren voor rechtbanken om hun gelijk te halen. Sinds Lhoist een eerste vergunning aanvroeg, raakten de relaties danig verzuurd.
Ook nu beweren beide partijen dat de andere “des conneries” verkoopt. “Volgens de Raad van State is het water dat Lhoist zal oppompen niet drinkbaar”, klinkt het bij meester Luc Deprez, die de belangen van de brouwerij behartigt. Bij Lhoist verwijzen ze die redenering naar de prullenmand. De voorbije twee zomers heerste er watertekort in de regio en voorzag het bedrijf de stad van het nodige water.
Nochtans hoefde het niet zo te lopen. Tussen 2008 en 2012 stemden alle partijen ermee in een studie te laten uitvoeren naar het plan van Lhoist. De uitkomst van die studie stelde dat het bedrijf een test op poten moest zetten om te achterhalen wat de impact van het pompen zou zijn. “De abdij heeft die studie mee ondertekend en zich ermee akkoord verklaard”, zegt Fiévet, die op dat moment naar Duitsland vertrok om in een andere groeve van het bedrijf te gaan werken.
Lang duurde zijn buitenlands avontuur niet. “Na een jaar werd ik teruggeroepen. Er waren moeilijkheden opgedoken: de abdij lag plotseling dwars tegen de pomptests. Daar zitten we dus nog steeds mee, al snap ik er niets meer van”, zegt hij. “Het is een ongelooflijk complexe zaak, die je maar moeilijk uitgelegd krijgt. En natuurlijk kiezen mensen dan de kant van de abdij en niet van de groeve. Niemand kent iets van kalk. Maar iedereen lust wel een trappist.”
