‘Totale waanzin’: ophef over tv-show ‘De dansmarathon’ wegens uitgeputte kandidaten

Het is zaterdagavond kwart over negen en er ligt een vrouw bewusteloos op de dansvloer in een evenementenhal in Breda.

Ze heeft ruim negenenveertig uur vrijwel non-stop gedanst voor het tv-programma De Dansmarathon op SBS6. Vlak hiervoor is ze in tranen uitgebarsten. En nu ligt ze hier in haar blauwe legging op de vloer. Omstanders buigen zich over haar heen. Anderen komen aanrennen. De paniek is zichtbaar. Nog drie kwartier te gaan tot het einde van het programma. Op de zender draaien de camera’s weg en wordt een reclameblok gestart.

De vrouw behoort tot de twintig danskoppels die op dat moment nog over zijn in deze wedstrijd, waarin honderd Nederlandse koppels 50 uur vrijwel non-stop moeten dansen. Winnaar is het stel dat het al die tijd volhoudt en het minste aantal minuten rust neemt om te eten of te slapen. Beloning: 100.000 euro. Aan de marathon is ook een loterij gekoppeld. Van elk verkocht lot gaat 40 procent naar een goed doel: het longfonds.

Op de livestream is presentator Wendy van Dijk te zien vlak nadat de vrouw tegen de grond is geklapt. Met een hulpeloze blik loopt ze rond achter de schermen. Ze draait aan haar oortje, en lijkt niet goed te weten wat ze moet doen. In een kamer onderzoeken artsen de vrouw.

‘Ik hou even gepaste afstand’, zegt Van Dijk.

Marteling

De Dansmarathon is de ‘grootste logistieke productie uit de carrière’ van mediamagnaat John de Mol van Talpa. Van donderdag- tot en met zaterdagavond wordt het programma live uitgezonden. SBS6 heeft de zender bijna compleet leeg geveegd voor de megaproductie.

Al op zaterdagochtend bestempelen sommige critici het programma tot de grootste flop uit de televisiegeschiedenis. De kijkcijfers zijn op vrijdagavond hopeloos laag. Zaterdag trekken ze wat aan. Uiteindelijk belandt de finale op zaterdagavond met ruim een miljoen kijkers toch nog in de top 25 van de best bekeken programma’s in Nederland.

In de loop van de dagen verandert De Dansmarathon langzaam in een langgerekte marteling. Alles komt voorbij: blaren, kapotte spieren, uitdroging, verwardheid, bloedneuzen, uitputting, huilende mannen en vrouwen. En pijn. Heel veel pijn. Gaandeweg zien sommige dansers er steeds vaker uit als de zombies uit The Walking Dead. Met een doodse blik in de ogen wiegen ze mechanisch op en neer.

Dat laatste mag niet onbeperkt: scheidsrechters, gekleed in zwart-witte uniformen, delen gele kaarten uit als deelnemers te weinig bewegen of hun voeten niet optillen. Wie drie gele kaarten heeft, wordt verwijderd.

Doden

Tv-producent John de Mol kwam tien jaar geleden al op het idee voor het programma toen hij They shoot horses, don’t they zag. In die film, die negen Oscarnominaties kreeg, proberen wanhopige mensen ten koste van alles een geldprijs te winnen door zo lang mogelijk te dansen. De wedstrijd, die dagenlang voortduurt, is zo hevig dat er doden vallen.

Dergelijke dansmarathons vonden ook in werkelijkheid plaats, tijdens de Grote Depressie in de jaren dertig van de vorige eeuw. En ook daar vielen doden. Zo stortte in 1923 een man, Homer Morehouse, dood neer op de dansvloer nadat hij 87 uur achter elkaar had gedanst. Andere deelnemers verloren het bewustzijn. In die tijd besloten verschillende staten dansmarathons te verbieden na een zelfmoordpoging van een vrouw die 19 dagen non-stop had gedanst.

In het Talpa-programma houdt een team van artsen de deelnemers in de gaten, onder meer met hartslagmeters. Zo halen ze in de nacht van vrijdag op zaterdag mensen uit de wedstrijd voor wie deelname niet meer verantwoord is. ‘Dan pakken we ze bij hun kladden’, zegt een arts, ‘en dan is het aftaaien.’ Volgens SBS6 betreft het hetzelfde artsenteam dat ook de Nederlandse zwemmer Maarten van der Weijden bijstond tijdens zijn elfstedenzwemtocht.

Dit weekend blijft iedereen leven. Wel is het in het programma een komen en gaan van brancards, rolstoelen, en mensen die in half-bewuste staat worden weggedragen. Sommige kunnen het ene been niet meer voor het andere zetten. Hun ogen staan afwezig. Uitgeblust.

Zo wordt op zaterdagochtend één van de deelneemsters door haar eigen danspartner van de dansvloer gedragen. Ze is ‘gedesoriënteerd’ geraakt door oververmoeidheid en slaapgebrek, vertelt hij. Uitgeput ligt ze in haar roze legging op de behandeltafel, terwijl medisch deskundigen zich over haar buigen. Het is onduidelijk of ze bij bewustzijn is of niet. Na een power nap zullen de artsen onderzoeken hoe het met ‘haar bewustzijn’ is.

Een andere deelneemster heeft zichzelf na 43 uur zonder slaap niet meer onder controle. De tranen blijven maar stromen – het houdt niet op. ‘Wat voor een tranen zijn dit?’, vraagt een presentator.

‘Pijn. Gewoon pijn’, zegt de vrouw. Met hese stem vertelt ze over de pijn in haar knieën.

‘Hou vol’, zegt de presentator.

Een danser wordt op een brancard van de dansvloer verwijderd door medisch personeel. ‘Hij heeft zijn rug gekneusd’, aldus zijn danspartner. Veel meer brengt ze niet uit. ‘Gaat niet’, zegt ze met verstikte stem over hem. ‘Gewoon heel veel pijn.’

Dansend in slaap

Op zaterdagmiddag verlaat ook een jongen in een rood shirt de dansvloer. Al urenlang is zijn dansen niet veel meer dan een beetje van links naar rechts bewegen. Strompelend beëindigt hij – tegen zijn zin – zijn deelname. Uiteindelijk wordt hij in een rolstoel weggereden.

Ook psychisch zijn sommige deelnemers er slecht aan toe. Zo begint één man na de lange slaaponthouding dingen te zien die er niet zijn. ‘We hebben te weinig rust gehad’, zegt hij snikkend. ‘Ik begon te hallucineren.’

Een andere danser wordt hangend op de schouders van twee mannen weggesleept, nadat hij al dansend in slaap dreigde te vallen. Hij kijkt wazig. ‘Ik had niet goed door wat ik aan het zeggen of aan het doen was’, zegt hij later.

‘Het is bijna een soort mishandelen’, merkt Wendy van Dijk op, als ze ziet hoe een van de deelnemers wakker wordt gemaakt na een ultrakorte slaap. ‘Best pijnlijk om te zien allemaal.’

Daar zijn ze het op Twitter wel mee eens. Totale waanzin, aldus de critici. Al zijn er ook genoeg twitteraars die wel degelijk genieten en de dansende ‘kanjers’ toejuichen. Het oudste koppel Toon (‘Elvis’) en Maria uit Lierop is duidelijk favoriet.

De hoofdprijs gaat uiteindelijk naar Tawatha en Jermaine. Op een bankje kijkt Tawatha verdoofd voor zich uit als ze hoort dat zij en haar partner hebben gewonnen. Het lijkt niet helemaal tot haar door te dringen. Een halfuur daarvoor is ze uitgebarsten in een onbedaarlijke huilbui en heeft ze kokhalzend geprobeerd om water te drinken. Pas bij het in ontvangst nemen van de felicitaties begint ze eindelijk weer te praten.

De deelneemster die drie kwartier eerder tegen de grond is gegaan, blijkt uiteindelijk flauwgevallen. Niets ernstigs, benadrukt een dokter.

‘Ik ben hier niet voor gemaakt, merk ik’, zegt Wendy van Dijk zaterdagavond tegen haar medepresentatoren. ‘Ik maak me gewoon heel erg zorgen. Het is levensgevaarlijk. Maar het is wel mooi.’