Tomas De Soete vervangt Wim Oosterlinck bij radio Willy: ‘Ik ergerde me steeds meer aan het getreuzel bij de VRT’

Vorige week nog kreeg hij zijn C4 bij de VRT, nu kondigt Tomas De Soete (46) zijn overstap naar het digitale radiostation Willy aan. Daar zal hij in het ochtendblok Wim Oosterlinck (49) vervangen, die onlangs besefte hoe moe hij eigenlijk is. ‘Bij de VRT is een soort ‘oei, oei, oei-klimaat’ ontstaan omtrent risico’s.’

“Misschien kunnen we de foto maken tegen de achtergrond van dat drooggevallen stuk Schelde hier wat verderop”, stelt Tomas De Soete voor. “Een modderige, troosteloze vlakte waar je langzaam in kunt wegzakken. De perfecte metafoor voor mijn carrière.” Een goede week nadat De Soete bij de VRT bedankt werd voor bewezen diensten, mag er al eens gelachen worden. Het is een bewuste keuze, zegt hij. “Ik wil geen tijd verspillen aan waarom-vragen. Ik heb ook geen behoefte om een omstandige uitleg te geven. Laten we het erop houden dat beide partijen ervan overtuigd waren dat andere lucht me deugd zou doen.”

Die andere lucht vindt De Soete bij het digitale radiostation Willy. Daar komt hij vanaf januari in het ochtendblok Wim Oosterlinck vervangen, die zich op vraag van zijn twee kinderen zes maanden lang zal toeleggen op woordjes als maan roos vis, staartdelingen en spreekbeurten over Martin Luther King. “Ik heb radio maken altijd mijn hobby genoemd”, vertelt Oosterlinck. “Maar op een bepaald moment stel je vast dat het toch echt wel een job is. Een job die bovendien veel van me vraagt. Ik besefte in september plots hoe moe ik eigenlijk ben. Het is gewoon tijd om eens lang en hard op de pauzeknop te duwen.”

Maar voor het zover is gaan we nog één keer terug naar vorige week. Toen De Soete plots een mail van de VRT-personeelsdienst ontving. “Ontslagen worden is nooit leuk natuurlijk. Maar ik zou liegen mocht ik zeggen dat ik echt van mijn sokken werd geblazen door dat bericht.” Van wat daarna volgde schrok De Soete wel. Plots was hij voorpaginanieuws, samen met nog een aantal bekende koppen die aan de Reyerslaan moesten vertrekken.

Absurd, vindt hij. “Ik ben maar één van de zestig mensen die bij de VRT worden ontslagen. Maar over al die anderen hoor je niks. Terwijl daar mensen tussen zitten die ik heel goed ken en van wie ik weet dat ze goud waard zijn voor de VRT. Iemand als Bertrand Lafontaine bijvoorbeeld, met wie ik jaren geleden het reisprogramma Weg met De Soete heb gemaakt. Dat is iemand met een uniek profiel. Zijn laatste wapenfeit was een documentaire over Francis Alÿs, de kunstenaar die onlangs nog onze nationale trots was op de biënnale van Venetië. Die man staat er om bekend niet geïnterviewd te willen worden. Maar Bertrand is er toch in geslaagd hem te strikken. Het resultaat was een prachtige documentaire die dan wel ergens om middernacht op Canvas is uitgezonden, maar toch.”

“Mensen als Bertrand zijn de brandstof voor een openbare omroep. En die worden nu zomaar weggegooid. Daar heb ik echt hartzeer van. Ik ben er zeker van dat ze van een aantal van de mensen die nu op straat gezet worden later zullen zeggen: ‘Dju, die hadden we toch niet mogen laten gaan.’”

Zullen ze dat over Tomas De Soete ook zeggen?

De Soete: “Ik ben er zeker van dat ik – onder de juiste omstandigheden – nog van waarde kon zijn bij de VRT. Maar ik stoorde me steeds meer aan het eindeloze getaffel bij de openbare omroep. Neem nu het programma Puntje van kritiek, dat ik samen met Vincent Byloo voor Radio 1 maakte. Voor de zomer werd beslist dat er een tweede seizoen zou komen. Maar in september was dat plots niet meer zo zeker. Eerst zou in oktober de knoop worden doorgehakt, daarna werd de eerste aflevering naar januari geschoven en ondertussen ging ik aan de slag met half afgewerkte items die we in podcastvorm uitbrachten in een poging het merk Puntje van kritiek levend te houden.”

Dat klinkt als de betere bezigheidstherapie.

De Soete: “In tijden van efficiëntie-oefeningen was het alleszins niet de meest doeltreffende manier om met mensen en middelen om te springen. Maar het was niet de eerste keer dat ik zelf met voorstellen moest komen voor dingen die ik misschien kon doen. En eigenlijk mag ik daar niet over klagen. Die aanpak heeft me ook fantastische dingen gebracht. Dingen zoals Fiskepark bijvoorbeeld (de fictiereeks die De Soete een paar jaar geleden schreef en draaide, PD). Een project waarvan niemand – mezelf incluis – wist waar het naartoe zou gaan. Al is met die reeks wel het laatste budget voor zotte projecten opgebruikt, vrees ik.”

Oosterlinck: “Daar zijn de financiële problemen van de openbare omroep begonnen.”

De Soete: (onverstoorbaar) “Fiskepark heeft het heel goed gedaan. Ook bij de VRT waren ze er heel tevreden over. Maar vanaf dan is er wel een soort ‘oei, oei, oei-klimaat’ ontstaan waarbij risico’s zo veel mogelijk gemeden werden. Ik voelde aan alles dat het steeds moeilijker werd om dat soort projecten van de grond te krijgen. Meteen de reden waarom ik al een tijdje aan het rondkijken was waar er nog mogelijkheden lagen. Bij Willy bijvoorbeeld.”

Hoe bent u daar terechtgekomen?

De Soete: “Het eerste gesprek dateert van deze zomer. Op Pukkelpop liep ik een vroegere collega van Radio 1 tegen het lijf die nu bij Willy werkt. Ik vertelde hem dat ik Willy echt een wijze zender vond en dat ik mezelf erop betrapte dat ik er steeds vaker naar luisterde. Ik heb eigenlijk onbeschaamd de loftrompet gestoken over de zender. Zonder te beseffen dat ook Kevin Moens, medeoprichter van de zender, daarbij stond. (lacht) Na afloop van dat gesprek kwam hij vragen om eens een koffietje te drinken en sindsdien zijn we blijven praten. Ik heb de voorbije maanden ook met andere mensen bij Willy gepraat. Met Luc Janssen bijvoorbeeld. En met Wim natuurlijk.”

Wat was de conclusie van dat gesprek?

Oosterlinck: “Dat Willy echt wel bij Tomas zou passen. En omgekeerd. Maar over het ochtendblok hebben we het toen nog niet gehad. Ik heb ook pas in september beslist om er even uit te stappen.”

Waarom precies?

Oosterlinck: “Omdat ik moe ben. Ik maak al vijfentwintig jaar radio. En in tegenstelling tot wat ik altijd dacht, blijkt dat dus een echte job te zijn en niet een soort hobbyprojectje. Dat begin ik te voelen. Ook mijn kinderen spelen een rol in die beslissing. Roos, de oudste, zit nu in het vijfde leerjaar en begint Frans te leren. Ons zoontje Bo is net in het eerste leerjaar begonnen en leert dus lezen. Belangrijke stappen die ervoor zorgen dat ze allebei tussen 17 en 19 uur wel wat hulp bij hun huiswerk kunnen gebruiken. Alleen moet ik juist dan ook mijn programma voorbereiden. Dat lukt allemaal wel, maar het begint te wegen. Zo is het idee ontstaan om er eens wat langer uit te stappen. Het enige probleem was dat ik mijn ochtendblok op Willy, waar ik twee jaar geleden zelf mee ben gestart, niet zomaar wilde achterlaten.”

Gelukkig stond Tomas te springen om dat over te nemen.

De Soete: “Ik was al een tijdje met de zender in gesprek toen plots de vraag kwam of de ochtend niks voor mij zou zijn. En natuurlijk wilde ik dat doen. Die ochtend is heel bijzonder. Het is met stip het mooiste radioblok ter wereld. Er zijn alleen maar voordelen aan. Behalve het uur dan.”

U omschreef de periode waarin u op Studio Brussel dat ochtendblok voor uw rekening nam ooit als ‘een continue jetlag van vier jaar’.

Oosterlinck: “Daar kun je het inderdaad nog het best mee vergelijken. Vooral omdat je in het weekend plots in een ander ritme leeft. Het is alsof je elke vrijdag naar een andere tijdszone vliegt om dan op zondagavond terug te keren. Eigenlijk is dat gewoon gekkenwerk.”

De Soete: “Kwam daar nog bij dat ik tijdens die periode in het weekend ook nog eens plaatjes ging draaien. Soms zelfs op twee fuiven na elkaar. Dan kwam ik op zondagochtend thuis op het uur waarop ik de dag nadien moest opstaan. Supervermoeiend, al vond ik het tegelijk ook wel leuk om in een soort waas de dagen door te strompelen. Dat gaf me op den duur een soort hyperfocus.

“Dat vroeg opstaan is nu trouwens geen probleem meer. Ik heb genoeg jonge kinderen gehad in de loop van de jaren. Telkens er één groter begon te worden kwam er een nieuw, kleiner exemplaar bij. Het zou onwennig voelen om nu plots langer te kunnen slapen.”

Oosterlinck: “Je wordt ook voortgestuwd door alle mogelijkheden die je in die ochtend hebt. Je mag de mensen echt wakker maken. En wat die ochtend bij Willy nog leuker maakt – Tomas, jij weet dat nog niet – zijn de heel fanatieke luisteraars. Toen ik de overstap maakte van Qmusic, was ik daar wat bang voor. Omdat Willy veel minder luisteraars heeft, vreesde ik dat er amper reactie zou komen op wat ik op de radio deed. Maar het tegendeel is waar. De Willy-luisteraars blijken heel toegewijd en trouw te zijn. Dat helpt enorm om, ook al ben je moe, toch een goede uitzending te maken. Het ding met een zender als Willy is dat je, omdat het een uitsluitend digitale zender is, wat moeite moet doen om hem te vinden. Maar zodra je daarin slaagt, ben je meteen lid van het Willy-clubje.”

De Soete: “Het doet me wat aan Harry Potter denken. Je moet eerst al het juiste perron vinden en daar dan nog de ballen hebben om door een muur te sjezen om te raken waar je wilt zijn. Daarom vind ik het ook heel opmerkelijk dat mijn pa – die toch al een stuk in de zeventig is – de weg naar Willy heeft gevonden. Al moet ik daar eerlijkheidshalve aan toevoegen dat hij wel wat hulp heeft gekregen. (lacht) Eigenlijk heeft hij gewoon aan zijn garagist gevraagd om de zender op zijn autoradio te programmeren. Maar hij heeft toch al het initiatief genomen. Dat stemt me hoopvol voor de toekomst.”

Jullie hebben allebei voor veel grotere zenders gewerkt. Is Willy in die zin toch geen stapje terug?

Oosterlinck: “De grootte van je publiek is toch niet het enige waar je voldoening uit haalt? Anders zou jij doodongelukkig moeten zijn omdat je niet voor Het Laatste Nieuws werkt. Er spelen ook andere factoren mee.”

De Soete: “Zoals het feit dat je voor een trouw en toegewijd publiek werkt.”

Oosterlinck: “Dat Willy zo klein is, geeft ons ook een pioniersgevoel. We zijn David die het tegen Goliath moet opnemen.”

De Soete: “Het doet me wat denken aan een jeugdhuis. Er is geen budget om iets groots te doen, dus proberen we maar het verschil te maken door geestig te zijn. En zo kan het gebeuren dat wanneer Rage Against the Machine hun tour cancelt, ze er bij Willy voor zorgen dat Bulls On Parade – een fantastische coverband trouwens – bij een luisteraar in de huiskamer komt spelen om het leed te verzachten. Fantastisch toch?

Oosterlinck: “Op zulke momenten is het een gigantisch voordeel om klein te zijn. Een idee moet bij Willy niet langs een heleboel afdelingen passeren. We zijn maar met vijf. Als je één keer iets luid op de redactie roept, is iedereen mee.”

Afgaande op het lijstje grote namen dat Willy ondertussen in de line-up heeft staan, lijkt het met dat beperkte budget nog wel mee te vallen.

De Soete: “Ik heb heel weinig geld gevraagd, daar moet ik eerlijk in zijn.”

Oosterlinck: “Wanneer je net ontslagen bent, heb je natuurlijk niet veel te eisen. Neen, serieus, ik heb er geen idee van hoe ze dat doen. Ik maak radio en that’s it. Ik ben bij Qmusic een tijdje baas geweest en ik ben heel blij dat ik me nu niet meer met dat soort dingen moet bezighouden.”

Is het feit dat jullie vroegere werkgever Studio Brussel met De Tijdloze nu ook een volledig uitgebouwde digitale zender heeft een bedreiging voor Willy? Of zien jullie het als een compliment?

Oosterlinck: “Veel mensen beweren dat De Tijdloze het antwoord is van de VRT op Willy. Maar ik weet niet of dat echt zo is. Ik probeer vooral te kijken naar wat wij doen en wat beter kan. Er zijn ook wel grote verschillen tussen beide zenders. Bij De Tijdloze hoor je alleen classics, terwijl bij Willy ook heel veel nieuwe muziek passeert. Vaak van bandjes die je nergens anders hoort.”

De Soete: “Het is een zender gerund door muziekzotten. Dat hoor je. Alleen op Willy word ik tegenwoordig nog verrast door wat ik hoor.”

Oosterlinck: “Ik vind het heel gezond dat zowel de VRT als wij ons eigen ding doen. Ik kan De Tijdloze alleen maar succes wensen.”

Nog één vraag. Wat gebeurt er wanneer Wim in september zijn comeback maakt?

Oosterlinck: “Dan ga ik gewoon opnieuw de ochtend doen.”

De Soete: “Dat zullen we nog wel zien. (lacht) Dat zal van de luistercijfers afhangen.”

Oosterlinck: “Schrijf maar op dat we daar officieel nog niks over mogen zeggen.”