Toestroom van Russen jaagt huurprijzen op in Belgrado

Russen kunnen rekenen op een warm welkom in Servië. Maar voor veel Serviërs heeft die gastvrijheid inmiddels een keerzijde: woningen worden onbetaalbaar.

De boiler van Aleksandar was kapot, dus hij belde zijn huisbaas om hem te laten repareren. “Maar in plaats daarvan kreeg ik de mededeling dat mijn huurcontract niet verlengd wordt, en dat ik het beste zo snel mogelijk kon vertrekken”, zegt de 29-jarige inwoner van Belgrado verbouwereerd. “Ik kan het niet bewijzen, maar ik vermoed dat de huisbaas er Russen in wil zetten en zo de huur flink kan verhogen”, voegt hij toe. Aleksandar is tijdelijk bij zijn ouders ingetrokken. Zijn achternaam wil hij niet in de krant, want hij zoekt nog steeds een woning en is bang dat openlijk klagen mogelijk tegen hem werkt.

Hij is niet de enige: in vriendenkringen en op online fora gaan talloze verhalen rond over mensen die om vage redenen hun huis moeten verlaten. Huiseigenaren ruiken geld sinds de massale influx van Russen. Die kwam al snel op gang na de Russische inval in Oekraïne in februari, en versnelt sinds president Poetin eind vorige maand een mobilisatie aankondigde.

Russen hebben geen visum nodig voor Servië. De regering schat dat er inmiddels zo’n 15.000 Russen in Servië onderdak hebben gevonden, vooral in de hoofdstad Belgrado. Ook meldt het handelsregister meer dan 1.500 nieuwe Russische bedrijven.

Maar die gastvrijheid keert zich nu tegen de eigen bevolking, die een stuk minder te besteden heeft dan de Russen die halsoverkop het vliegtuig pakken. “De huren in Belgrado zijn in een paar maanden tijd met 40 tot 60 procent gestegen, in populaire delen van het centrum zelfs verdubbeld.”, weet Nikola Cobic, makelaar bij City Expert, een van de grootste woningbemiddelaars in Belgrado. “Voor elke woning zijn er minimaal tien Russen die willen kijken. Tachtig procent van onze klanten zijn nu Russen.”

Platgebeld voor bezichtigingen

Voor inwoners van Belgrado, die veelal ergens tussen de 400 en 1000 euro verdienen, wordt een appartement onbetaalbaar. Zonder connecties vind je in het centrum nauwelijks iets onder de 500 euro. “Gistermorgen hadden we een appartement beschikbaar in een verre buitenwijk, die voorheen niet heel gewild was. We werden platgebeld voor bezichtigingen. Mensen namen geld mee om direct een borg te kunnen geven. Binnen twee uur was het weg.” Ook jongeren die vanuit elders uit Servië in de hoofdstad komen studeren, hebben aan het begin van dit academisch jaar een probleem: betaalbare kamers zijn nauwelijks te vinden.

Voor zijn business zijn het gouden tijden, en het geld is uiteraard welkom, zegt makelaar Cobic. Maar als dit zo doorgaat, verandert de stad razendsnel. Zijn ouders verhuren hun appartement sinds kort aan een Russisch gezin. Zelf zijn ze gaan wonen in hun kleine vakantiewoonboot in de rivier Sava. “Ik ga ze dit weekend helpen om te isoleren voor de winter.”

Dat er snel een einde komt aan de situatie, lijkt uitgesloten. Tot half november zijn er bij Air Serbia geen stoelen meer beschikbaar voor vluchten vanuit Moskou naar Belgrado. Die route voert weliswaar over EU-grondgebied, maar de sancties gelden niet voor Servische toestellen.

Verwantschap met Rusland

Servië, kandidaat-lid van de EU, veroordeelt weliswaar de Russische invasie, maar weigert tegelijkertijd mee te doen aan de strafmaatregelen. Veel Serviërs voelen grote historische, politieke en culture verwantschap met Rusland, wat ook zichtbaar is in het straatbeeld. Het logo van Gazprom prijkt op een prominente wolkenkrabber. Wie vanuit het westen de stad inrijdt, komt langs een grote afbeelding van innig verstrengelde Russische en Servische vlaggen. Vorige week verschenen er billboards in Belgrado, van een rechtse beweging om president Poetin te feliciteren met zijn zeventigste verjaardag. En er zijn met enige regelmaat demonstraties van zijn Servische aanhangers.

Dat leidt tot een vreemd gevoel bij veel jonge Russen die al voor de mobilisatie juist naar Servië uitweken. “I love Putin”, zei een Serviër enthousiast tegen Ivan Dukhin (30), toen die begin mei in Belgrado aankwam. “Oh, I hate Putin”, was diens reactie.

“Ik verbaas me erover waarop hun beeld gebaseerd is”, zegt Dukhin over de Servische Poetin-fans. “Ze weten een beetje over politiek, over sport, maar dat is het.” Dukhin zit in een café in het centrum van Belgrado waar Russen regelmatig samenkomen. “De Serviërs hebben een veel te romantisch beeld. Ik probeer uit te leggen dat de meeste Russen nauwelijks eten kunnen kopen, of kleding. Dat ze onderdrukt worden. Dat Rusland nu een broedervolk aanvalt. Maar negentig procent van de mensen hier aan wie ik dat vertel, is daarin niet geïnteresseerd.”

Dukhin had al eerder plannen om te vertrekken uit Rusland. Het feit dat zijn werkgever, een IT-bedrijf, naar Belgrado verhuisde omdat het anders vanwege sancties geen buitenlandse betalingen meer kon ontvangen, bracht alles in een stroomversnelling. Hij is blij met de gastvrijheid en de relatieve openheid. “Maar ik realiseer me dat het ook helpt dat ik drie keer zoveel verdien als een Serviër met dezelfde functie.”

De volledige naam van Aleksandar is bekend bij de hoofdredactie.