Tinne Van der Straeten (Groen): ‘Waarom kunnen wij, Belgen, nooit eens geloven in eigen kunnen?’

‘Als iemand dit kan, is zij het’, zegt men over Tinne Van der Straeten (42), die als nieuwe minister van Energie moet vermijden dat het licht uitvalt wanneer onze zeven kerncentrales in 2025 bij het grofvuil worden gezet. De N-VA heeft de groene minister nu al gebombardeerd tot favoriete schietschijf om de regering-De Croo uit evenwicht te brengen, maar ze straalt als een voetbaltrainer die net heeft getekend bij zijn droomclub.

Het is wellicht geheel toevallig dat Van der Straetens kabinetschef net binnenwandelt met de eerste wet die ze moet ondertekenen als minister. Het gaat om de nucleaire taks die Engie Electrabel jaarlijks moet betalen om kernenergie te mogen produceren in België. Gefascineerd bestudeert ze het document met koninklijk zegel. “Vorige week hebben ze een signataire teruggestuurd: ik had getekend op de plek waar de koning zijn handtekening moest zetten.”

Het is nog wennen?

“De voorbije maanden waren een roetsjbaan. Als nieuwe minister kom je niet in een vlot draaiende machine terecht. Je moet een gebouw zoeken, een kabinet samenstellen, een beleidsnota schrijven, je stakeholders ontmoeten. De eerste dagen bereidde ik al mijn dossiers zelf voor. Ik ging met amper één medewerker naar Eurocommissaris voor Mededinging Margrethe Vestager, om ons nieuwe energiebeleid toe te lichten. Nu mijn kabinet volledig is, is het wéér wennen. Plots heb ik een heel team, en wordt me ’s morgens gevraagd wat ik wil eten tijdens de lunch. Die egards zijn geen overbodige luxe: als minister word je toch een beetje geleefd.”

U was vijftien jaar geleden al ondervoorzitter en parlementslid voor Groen. Nadat u in 2010 niet herverkozen raakte, begon u een advocatenkantoor gespecialiseerd in energierecht. Waarom keerde u twee jaar geleden terug naar de politiek?

“Ik vond dat ik met mijn ervaring niet meer aan de kant kon blijven. Dit is veruit het warmste decennium sinds de start van de metingen. We hebben nog maar tien jaar om de wereldwijde opwarming te beperken tot anderhalve graad. Het was tijd om weer met mijn botten in de modder te springen. Ik had negen jaar samengewerkt met grote bedrijven uit de energiesector en gezien hoeveel mooie projecten daar in de schuif bleven liggen door het gebrek aan een duidelijk politiek kader. Het was hoog tijd om daar iets aan te veranderen.”

Groen staat niet meer bekend als een vriendenclub. Uw vriendin Freya Piryns zegt uit de politiek te zijn gestapt om niet cynisch te worden.

“Mijn beste serum tegen cynisme is dat ik nu in mijn droomjob zit en alle dagen met energie bezig kan zijn. Het klopt dat de politiek harder is geworden, maar wat me het meest afschrikte om de stap te zetten, was dat ik het advocatenkantoor moest achterlaten dat ik samen met Tim Vermeir had opgestart. Wij waren een begrip geworden in de sector, en nu gaat hij zonder mij door.

“Eén van de eersten met wie ik sprak over een terugkeer, was Kristof Calvo (Groen-fractieleider in de Kamer, red.). Ik ken hem al van toen ik jongerenvoorzitter was en hij had in 2010 de energiedossiers van me overgenomen. Hij was enthousiast en wilde die graag teruggeven. We hebben de voorbije twee jaar in het parlement heel goed samengewerkt.”

En nu bent u minister, en hij niet.

“Hij heeft de knop omgedraaid. Onze band blijft heel goed.”

Vorige zomer gingen jullie samen op vakantie.

“Ik ga elke zomer naar Ambleteuse, dicht bij Boulogne-sur-Mer aan de Franse Opaalkust. Schelpjesland, noemen wij dat. Ik documenteer mijn vakantiebezigheden nogal actief: boeken lezen, zwemmen, dingen verzamelen op het strand. Dat prikkelde Kristof, hij wilde graag eens langskomen. We hadden een fijne tijd: hij leest veel en is verslingerd aan podcasts, waarover hij boeiend kan vertellen. Maar zwemmen deed hij niet, de pussy. (lacht) Blijkbaar is de Noordzee te koud voor Spanjaarden.

“Ik weet nog dat we zeiden dat we er weer niet bij zouden zijn. We maakten ons op voor vier jaar oppositie tegen een paars-gele regering. Tot die gesprekken afsprongen en wij plots weer in het spel kwamen.”

De kernuitstap is dé trofee van de groenen in de regering-De Croo. Hoe heeft u die binnengehaald?

“Die is voor ons geen fetisj, maar een middel om tot ons echte doel te komen: de baan vrijmaken voor groene energie. Alle partijen wilden daar vaart mee maken, want door het halfslachtige beleid van de voorbije jaren miste België te vaak de klimaat- en energiedoelstellingen, waardoor we boetes krijgen. De onderhandelingen over energie hebben tot het einde aangesleept. Al die tijd stond de kernuitstap tussen haakjes: we wilden geen ondoordachte beslissingen nemen. De bevoorradingszekerheid en betaalbaarheid waren voor iedereen cruciaal. Door goed naar elkaar te luisteren, hebben we met de technici de bouwstenen gelegd voor het akkoord, met een duidelijk investeringskader voor nieuwe projecten om de kerncentrales te vervangen.”

Klopt het dat u aan de onderhandelingstafel applaus kreeg voor uw slotuiteenzetting?

“Ja. Maar dat was niet alleen voor mij bedoeld, het was voor alle regeringsonderhandelaars. Je voelde de opluchting: oef, deze klip hebben we gerond, we stáán er als ploeg.”

U zegt dat de zeven kerncentrales dichtgaan in 2025, de MR beklemtoont vooral het noodscenario waarin de jongste twee openblijven.

“Chris Peeters, de topman van netbeheerder Elia, vergelijkt de kernuitstap met de splitsing van Brussel-Halle-Vilvoorde: er zal tot de laatste dag discussie over zijn, en nadien zal iedereen zich afvragen waar het nu eigenlijk over ging.”

De mensen zijn nog niet vergeten dat we in 2018 maar nipt aan een black-out ontsnapten. Wat is er sindsdien veranderd dat u gelooft dat we alle kerncentrales, goed voor 50 procent van onze energie, binnen de vijf jaar kunnen vervangen?

“Zes van de zeven centrales lagen onverwacht stil. Dat toonde hoe kwetsbaar ons systeem was, door de grote afhankelijkheid van kernenergie. Sindsdien kwamen er windmolenparken bij, brak groene energie nieuwe records en stemden we een wet voor de bouw van gascentrales. Ik garandeer iedereen: het licht zal niet uitvallen – ook Chris Peeters heeft dat al gezegd. Elke dag wordt er gewerkt aan nieuwe oplossingen: batterijfabrieken, stroomkabels van en naar het buitenland, energiebesparende maatregelen…”

Vlaams minister van Energie Zuhal Demir (N-VA) liet weten dat haar adviseur al een noodgenerator heeft gekocht. Uit schrik.

“(lacht) Als het de lezer gerust kan stellen: ik heb er geen. En ik ga er ook geen kopen.”

Had u het toch niet wat minder spannend kunnen maken door de twee jongste nog tot 2030 open te houden?

“Dan vertrek je met een dubbel signaal: we gaan het ene doen, en ook nog een beetje het andere. Dat gebrek aan ambitie heeft ons in deze lamentabele toestand gebracht. Er was een heldere visie nodig. Nu ze weten in welk spel ze spelen, hebben alle Bob de Bouwers hun energieprojecten uit de schuif gehaald en in gang geduwd. De zin die ik de voorbije weken het vaakst heb gehoord, is: ‘Wij kunnen u helpen.’ Ik zit hier als minister ook niet achteroverleunend toe te kijken. Sinds dag één probeer ik de energietransitie te versnellen. Daarom ben ik meteen naar Europa gegaan om duidelijk te maken dat we gascentrales nodig hebben als tussenstap bij de omschakeling naar hernieuwbare energie.”

Houdt u er rekening mee dat Europa uw plan afkeurt?

“Dat kan altijd, maar Vestager apprecieerde het dat ik het bij haar kwam uitleggen. Ze begrijpt nu beter waar België naartoe wil.”

Uw partijvoorzitter Meyrem Almaci had het in De afspraak op vrijdag moeilijk om te erkennen dat de twee jongste kerncentrales openblijven als het niet lukt. VRT-journalist Ivan De Vadder stelde de vraag drie keer, maar er kwam geen duidelijk antwoord.

“Ik heb dit akkoord samen met haar onderhandeld. We gaan de bevoorradingszekerheid constant monitoren, en als we er niet geraken, zullen we naar het noodscenario grijpen. De beslissing daarover volgt in november 2021.”

Als u de kernuitstap moet uitstellen, wordt u afgemaakt door uw partij, zegt Freya Piryns. ‘Met vrienden zoals bij Groen heb je geen vijanden nodig.’

“Ik wil me daar niet door laten verlammen. En ik ga er alles aan doen om het noodscenario te vermijden.”

Heeft Engie dat vangnet al niet weggenomen?

“Ik ben blij dat onze boodschap bij Engie is aangekomen en dat het zich inschrijft in het regeerakkoord. Maar in zijn officiële communicatie houdt het bedrijf wel degelijk rekening met het noodscenario. Het tegendeel zou onverantwoord zijn.”

In een interne video gaf Engie aan dat het niet meer in kernenergie zal investeren.

“Ik kan als minister niet voortgaan op wat men zegt in de wandelgangen.”

Als u pas volgend najaar voor het noodscenario kiest, heeft Engie tot eind 2026 nodig om die twee centrales operationeel te krijgen. Dan valt er een gat van een jaar.

“Dat aanvaard ik niet. Engie is een professioneel bedrijf en ik ga ervan uit dat het alles zal doen om in orde te zijn.”

Volgens econoom Geert Noels en Isabel Albers, hoofdredacteur van De Tijd, zit Engie in een zetel. Het heeft vier gascentrales in de pijplijn zitten, en als u toch voor het noodscenario kiest, kan Engie ons zwaar doen betalen.

“(fel) Waarom kunnen wij, Belgen, nooit eens geloven in eigen kunnen? Diezelfde krant bracht een groot artikel met alle nieuwe projecten die sinds de beslissing van de regering worden voorbereid. Die zijn samen goed voor drie keer de capaciteit die we nodig hebben. Dríé keer. Dit is de grootste verbouwing van ons energielandschap in de voorbije twintig jaar, de concurrentiestrijd ligt helemaal open. Al die bedrijven staan te trappelen om een groter stuk van onze markt te veroveren. Ik begrijp niet hoe je dan kunt zeggen dat België met de rug tegen de muur staat. Als monopolist zat Engie in een zetel, nu niet meer.

“Die negatieve blik stoort me echt. De expertise bij onze bedrijven is enorm. België is wereldtop in windenergie op zee. We hebben alle reden om even fier te zijn op onze windmolens als op onze frieten, chocolade en bier. Gisteren sprak ik met de CEO van Knauf Energy Solutions, een Brusselse onderneming die huizen energie-efficiënter maakt. ‘Hoe meer werk wij doen, hoe minder capaciteit u moet voorzien’, zei hij. Ik word daar enthousiast van.

“Vanuit mijn kabinet kan ik het Atomium zien, hét symbool van de wederopbouw van België na de Tweede Wereldoorlog. We hebben toen met veel publieke middelen havens, snelwegen en infrastructuur gebouwd die de basis legden voor onze welvaart. En nu zullen onze investeringen in de energietransitie ons een uitweg bieden uit de economische crisis door corona. Waarom zouden we blijven zweren bij uitgewoonde technologieën? Het stenen tijdperk is niet gestopt omdat de stenen op waren, maar omdat zich betere technologie aandiende.”

Om de kerncentrales te kunnen sluiten, heeft u vijf vervuilende gascentrales nodig die onze CO₂-uitstoot zullen verhogen.

“Niemand pleit voor nieuwe kerncentrales, want ze zijn onbetaalbaar. Er zijn dus in elk scenario gascentrales nodig om de overstap te maken naar een klimaatneutrale samenleving. Het voordeel van gascentrales is dat je ze makkelijk aan en uit kunt zetten als er veel zon of wind is. Met een kerncentrale gaat dat niet. Tijdens de eerste lockdown zakte de vraag naar energie, terwijl er wekenlang meer wind was dan normaal. Toch draaiden de kerncentrales op volle capaciteit. Engie zei dat ze die niet kon afschakelen, waarna de windturbines werden stilgelegd. Dat is frustrerend en onaanvaardbaar.”

Volgens de Britse denktank Ember wordt België straks wel één van de meest vervuilende energieproducenten van Europa.

“Als je je huis renoveert, wordt het ook eerst erger voor het beter wordt. Daarna ben je blij met je nieuwe woning. Bovendien zullen onze moderne gascentrales elders in Europa de meest vervuilende steenkool- en bruinkoolinstallaties onrendabel maken en uit de markt duwen. Europees gezien zullen ze dus voor een CO₂-vermindering zorgen.

“Ember overschat onze uitstoot. Het gaat ervan uit dat wij onze kerncentrales volledig zullen vervangen door gas, terwijl de gascentrales zelden op volle capaciteit zullen draaien. Er zal hernieuwbare energie bijkomen en groene energie vanuit het buitenland.

“Ik ben met mijn Britse collega volop in gesprek over de aanleg van een kabel tussen onze offshore windmolenparken. En sinds november zijn we voor het eerst geconnecteerd met Duitsland, via een stroomverbinding met het Ruhrgebied. Daardoor profiteren wij mee van goedkope windenergie uit Duitsland. Maar het Europese netwerk gaat verder dan onze buurlanden. In Noord-Europa is er enorm veel wind- en waterkrachtcapaciteit: wij kunnen hun overschotten afnemen.”

SCHIETSCHIJF

Zuhal Demir tweette dat ze tegen ‘antinucleair fetisjisme’ is. U moet op haar goodwill rekenen voor de vergunningen van de gascentrales.

“Ik heb met haar een aangenaam gesprek gehad. Ze beloofde dat ze de regels zal respecteren en geen vergunningen zal tegenhouden. Mensen verwachten dat wij samenwerken en elkaar niet saboteren.”

U heeft Kristof Calvo al vervangen als de favoriete schietschijf van N-VA.

“Ik heb heel grove dingen gelezen op Twitter, ja. ‘Lompe koe, als jij straks op intensieve zorg belandt, moet je maar eisen dat die op zon en wind draait.’ Ik zou stoer kunnen doen en zeggen dat zoiets me niet raakt, maar die haat komt toch binnen.”

Boeren noemden uw partijgenote Vera Dua in 2003 tijdens manifestaties tegen haar Mestactieplan ‘groene hoer’. U weet hoe dat afliep voor uw partij.

“Ik probeer me daar niet door te laten afleiden. Na mijn optreden in Terzake heb ik bewust geen grote interviews meer gegeven en Twitter dichtgegooid. Het motto op mijn kabinet is: focus. Wij hebben maar drieënhalf jaar. Die wil ik niet verkwanselen aan onnodig gehakketak en negatieve energie.

“Wel heb ik de voorbije weken de tijd genomen om vragen, tweets en scheldmails te beantwoorden. Soms hielp dat. Zo noemde een kankerpatiënte me een onnozele trien omdat ik het nucleair onderzoek zomaar afschafte. Ik heb haar uitgelegd dat dat absoluut niet klopt. Wij zijn wereldtop in nucleaire kankerdiagnoses en –behandelingen, dat onderzoek steunen wij volop. Die mevrouw antwoordde dat mijn reactie haar geruststelde.”

Werd u niet nerveus toen Bart De Wever uw coalitiepartners een wisselmeerderheid aanbood om de jongste twee kerncentrales open te houden?

“Nee. Politici zijn soms te veel bezig met het winnen van het debat en de sappigste quote, en te weinig met goed beleid. Belangrijker dan dat theater is dat Antwerpen vorige week een ambitieus klimaatplan presenteerde, met warmtenetten die gevoed worden door restwarmte van de grote havenbedrijven. Daarvoor kan Bart De Wever op mij rekenen.

“Ik heb in het parlement ook goed samengewerkt met Bert Wollants, de energiespecialist van N-VA, om het steunmechanisme voor de gascentrales te deblokkeren. Dat dossier was totaal verzand en wij hebben dat samen opgelost.”

De gascentrales zullen zwaar gesubsidieerd worden, net als de zonnepanelen destijds. Dat hebben we nadien gevoeld in onze portemonnee.

“We hebben daaruit geleerd. De subsidies voor windenergie zijn veel sneller afgebouwd, omdat groene energie steeds goedkoper wordt. Om de kosten voor de gascentrales beheersbaar te houden, hebben we een prijslimiet bepaald. En we gaan die subsidies níét doorrekenen aan de consument. De energiefactuur is al te veel een tweede belastingbrief geworden.”

Maar als er jaarlijks 345 miljoen euro uit de begroting moet komen, leidt dat toch tot nieuwe besparingen en belastingen?

“Dat is eerlijker dan het door te rekenen in de energiefactuur: dan betaalt iedereen evenveel, met als gevolg dat één op de vijf zijn energiefactuur niet kan betalen. Als je het doet via de belastingen, kun je aan herverdeling doen. We leggen met belastinggeld toch spoorlijnen, wegen en bruggen aan? Waarom zouden we er dan onze energiebevoorrading niet mee verzekeren? Tegenover elke euro die we daarin steken, staat bovendien 3 euro van de privésector.”

Kan onze energiebevoorrading de doorbraak van de elektrische auto aan?

“Netbeheerder Elia heeft becijferd dat dat zal meevallen, omdat de elektrificering van ons wagenpark stapsgewijs gebeurt.

“Toen in oktober de eerste elektrische wagen bij Volvo Gent van de band rolde, las ik dat de tewerkstelling van de 6.500 werknemers nu gegarandeerd is. Bij Audi Brussel wordt de e-tron gemaakt. Als wij er niet voor zorgen dat die auto’s hier verkocht worden, gaan ze naar het buitenland en worden wij een dumpplaats voor fossiele wagens. Daarom hebben wij beslist dat alle nieuwe bedrijfswagens vanaf 2026 elektrisch moeten zijn.”

Maar als die allemaal om zes uur ’s avonds worden opgeladen, zal het niet gaan.

“Er is technologie om dat op te lossen. Op mijn telefoonscherm verschijnt soms de mededeling dat het automatisch opladen wordt gestopt en vanaf een bepaald uur weer hervat. Dat zal ook gebeuren als je ’s avonds je wagen in het stopcontact steekt. Als gebruiker merk je daar niks van: ’s morgens vertrek je met een volle batterij. Ga je op bedrijfsbezoek, dan stel je het tijdstip in wanneer je wilt vertrekken: de software kiest dan voor het beste oplaadmoment. Net zoals je wasmachine zal draaien op de meest optimale uren. Zo worden die elektrische wagens en slimme huishoudtoestellen een grote troef om de capaciteit op ons net te beheren.”

Wat is de CO₂-uitstoot van een Tesla als hij ’s nachts wordt opgeladen met elektriciteit uit gascentrales?

“Die centrales zijn tijdelijk. Nu de auto-industrie volop omschakelt naar elektrische wagens, zal de batterijtechnologie volgen. Midden volgend jaar opent er al een groot batterijpark in Bastenaken, en dat zal niet het laatste zijn. De nieuwe superbatterij komt er, daar moet je niet aan twijfelen. De helft van de producten die ArcelorMittal maakt, kenden ze zeven jaar geleden nog niet.

“De coronacrisis heeft getoond wat bedrijven, wetenschappers en overheden kunnen verwezenlijken als ze de zaken in handen pakken. Als we in negen maanden coronavaccins kunnen ontwikkelen die beter werken dan verwacht, waarom zouden we dan in vijf jaar geen zeven kerncentrales kunnen vervangen? Het leuke is dat de mensen zelf hun steentje kunnen bijdragen: bij covid door de maatregelen na te leven en zich te laten vaccineren, op vlak van energie door zonnepanelen te leggen en duurzame producten te kopen. Ook ik heb die ploeg van elf miljoen Belgen nodig. Daar wordt lacherig over gedaan, maar er is niks mis met wat chauvinisme. Samen kunnen wij dit.”

De voorbije weken werkte zusterpartij Ecolo iedereen op de zenuwen. Het irriteerde CD&V door abortus weer op tafel te leggen, minister Georges Gilkinet pleitte voor een tweede Railpass en klimaatminister Zakia Khattabi wilde een koolstooftaks, terwijl die eigenlijk in een grote fiscale hervorming moest zitten.

“Die relletjes over de koolstoftaks en abortus waren stormpjes in een glas water. De gratis treinkaart blijf ik een goede maatregel vinden, ook al werd hij door de rechterzijde belachelijk gemaakt. Mensen met een laag inkomen zijn daar superblij mee. Met een gezin van vier ben je voor de trein van Brussel naar de kust 100 euro kwijt.”

De belangrijkste kritiek is dat je met zo’n treinkaart geld uitdeelt dat je niet hebt, terwijl er structureel niets verandert.

“De bedoeling was om de horeca te ondersteunen en mensen aan te moedigen om met de trein op vakantie te gaan in eigen land. Dat is gelukt. In een mum van tijd werden er één miljoen aangevraagd. En het beleidsplan van Gilkinet zit vol structurele maatregelen: nieuwe treinverbindingen, de verhoging van de perrons om de trein toegankelijker te maken, het maximaliseren van vrachtverkeer via het spoor…”

De Brusselse regering heeft, onder impuls van de groenen, voor een stadstol gekozen. Vlaanderen en Wallonië zijn woest, omdat hun pendelaars een smak geld zullen moeten neertellen.

“Wij, Brusselaars, snakken al jaren naar veiligere straten en propere lucht. Onze minister Elke Van den Brandt maakt daar nu werk van. Zij heeft tijdens de lockdown meer plaats voor fietsers gemaakt, en de ruimte voor de auto ingeperkt. Dat is modern stedelijk beleid en het heeft meteen resultaat: nog nooit gingen er zo veel kinderen in Brussel met de fiets naar school. De stadstol is een extra instrument om het aantal auto’s in Brussel terug te dringen. Elke doet dat met een uitgestoken hand naar de andere gewesten.”

Reikt die uitgestoken hand niet vooral naar de portefeuille van de pendelaar?

“Dat is bangmakerij van de N-VA, die tot twee jaar geleden zelf voorstander was van rekeningrijden. De files en luchtvervuiling kosten ook massa’s geld en mensenlevens. Wie zijn gedrag aanpast, zal een pak minder betalen. En als je toch naar Brussel rijdt, zal je sneller ter plaatse geraken, omdat er minder wagens zijn.”

Bent u niet bang dat de geschiedenis zich zal herhalen en dat de groenen bij de volgende verkiezingen weer de zwartepiet toegespeeld zullen krijgen?

“Ik leef niet in het verleden.”

Uw partij werd na de vorige regeringsdeelname afgeschilderd als regelneverig en te koppig in symbooldossiers, zoals de nachtvluchten en de afschaffing van chocoladesigaretten. Zijn daar geen lessen uit getrokken?

“Kijk, het regeerakkoord is ons contract, en dat zullen we uitvoeren: planmatig, sec, en op basis van cijfers. Ik ken onze vicepremiers Petra De Sutter en Georges Gilkinet als redelijke mensen met veel ervaring. Zij zullen binnen de regering eerder verbinders dan ruziemakers zijn.”

BROODDOZEN MAKEN

U bent opgegroeid in Westmalle. Hoe was uw jeugd?

“Ik ben de oudste uit een gezin met drie kinderen en heb een toffe tijd gehad in de Kempen. Mijn broer en zus wonen er nog altijd. Ik ben vrij snel weggegaan: eerst om afrikanistiek te studeren in Gent, later verhuisde ik naar Brussel, om onderzoek te gaan doen aan de universiteit van Louvain-la-Neuve. Ik leer mijn kinderen nog wel dialectwoorden zoals blaffeturen (luiken, red.). Zo kunnen ze met hun familie communiceren.”

Waarom afrikanisatiek?

“Ik heb een grote liefde voor taal. In Romaanse of Germaanse had ik geen zin: die talen kende ik al vrij goed. Ik heb die passie in mijn latere jobs altijd meegenomen: als we in ons advocatenkantoor een conclusie moesten schrijven voor de rechtbank, werkten we vijf uur op het rechtsargument en vijf uur op de taal. Het was technische materie: we moesten zorgen dat de rechters die begrepen. In de politiek is mijn nichtje de maatstaf: zij moet kunnen volgen als ik op tv iets uitleg. De vergelijking tussen onze energiemarkt en de renovatie van een huis vond ze alvast geslaagd. (lacht)”

Was u een wilde student?

“Ik heb het nachtleven uitgebreid verkend, ja. Ik ben een sociaal dier en was actief in de studentenvereniging. Ik voel mee met de studenten die dat nu door corona allemaal moeten missen.”

Waarom koos u na uw studies voor de politiek?

“Volgens mijn zus zei ik vroeger al dat ik minister wilde worden – ik herinner me dat niet meer. Ik was wel actief in de wereldwinkel en de jongerenbeweging. De groenen waren als enigen bezig met de lange termijn. Net als ik waren ze begaan met ons leefmilieu en de volgende generaties.”

U werd ondervoorzitter van Groen en begon aan een rechtenstudie in avondschool. Moet je daar niet een beetje gek voor zijn?

“(lacht) Niet als je dat razend interessant vindt. Overdag werkte ik en ’s avonds ging ik naar de les. Ik heb er heel mooie herinneringen aan. We hadden een hechte groep van werkstudenten met wie ik nog altijd contact heb. Ik kan het iedereen aanraden. Alleen de examens waren vreselijk.”

Uw man is onderzoeker klimaatbeleid aan de VUB. Aan de keukentafel gaat het dus voortdurend over koolstoftaksen en gascentrales?

“Nee, toch vooral over de kinderen. Mijn leven is niet zo hard veranderd sinds ik weer aan politiek doe. Ik woon en werk nog altijd in Brussel, sta op hetzelfde uur op en onze ochtendroutine is dezelfde: brooddozen maken en de kinderen naar school brengen. Normaal drink ik daarna nog een koffie met andere ouders: er is een café op de hoek waar we winter en zomer buiten zitten. Dat zen-moment mis ik nu. Als de cafés weer openen, wil ik dat opnieuw doen, minister of niet. Het duurt maar een kwartier, maar het is een eilandje van gezelligheid op drukke dagen.”

Op 11 oktober tweette u: ‘We hebben meer woordvoerders van de kwetsbaarheid nodig. Ik praat over mijn twee miskramen, omdat dat anderen kan helpen.’

“Onlangs schreef Meghan Markle een mooie brief over de miskraam die zij vorige zomer moest verwerken. Als iemand een kind verliest, zijn er doorgaans weinig woorden die de juiste snaar raken, behalve als ze van lotgenoten komen. Je schrikt ervan hoeveel mensen het hebben meegemaakt.

“Zelf had ik vier zwangerschappen en heb ik twee kinderen. Als ik erover praat, is de reactie vaak: ‘Ah, ik ook.’ Het is een onderschat verdriet dat soms te weinig aandacht krijgt. Mensen denken: ‘Ze hebben dat kindje toch niet gekend.’ Nee, maar het heeft wel maanden in je buik gegroeid.”

Hielp het dat u nadien nog een dochter kreeg?

“Nee, zo simpel is het niet. Het ene kind is niet inwisselbaar voor het andere. Dat verlies blijft een litteken, maar het hoeft je niet te bezwaren. Het zijn de kleine, harde dingen des levens. Iedereen maakt wel iets mee, maar je komt er wel weer bovenop.”

© Humo