theaterstuk 'Anne en Kitty' in première in Noord-Israël
Actrice Anat Hadid: 'Bijna niemand ziet in dat wij de Arabieren in Isra�l in contact willen brengen met de geschiedenis. Ze weten vrijwel van niets, sommigen geloven stiekem dat de jodenvervolging een leugen is'
Anne Frank in het Arabisch is je reinste avant-garde
Akko
de Volkskrant
Alex Burghoorn
Akko heeft een wereldprimeur: een Arabische Anne Frank op het toneel. Niet iedereen in de Noord-Israëlische kustplaats is daar gelukkig mee. Maar actrice Anat Hadid durft het wel aan.
"Kitty! Kitty!", roept Anne Frank. Haar stem klinkt gedempt, ze verschuilt zich in een forse kist. "Kitty! Kitty!", roept ze weer, terwijl ze haar handen tastend uit luikjes in de kist steekt. "Kitty!" Plotseling steekt ze haar hoofd uit de kist, ze lacht de wereld toe en zegt hallo. Dan valt het pas op, Anne Frank spreekt Arabisch. "Kitty!" Het mag dan de eerste toneelversie zijn van het dagboek in het Arabisch, de beroemde dagboekvriendin van Anne heet gewoon Kitty.
Het is een wereldprimeur, daar is het Anne Frank Fonds in Basel, dat de dagboekteksten beheert, wel zeker van. Het Theatercentrum in de Noord-Israëlische kustplaats Akko heeft drie jaar gezocht naar een actrice die Anne in het Arabisch wilde spelen. Zo'n onderneming ligt gevoelig in de joodse staat. Pas twee maanden geleden was het raak: actrice Anat Hadid (30), afkomstig uit de kleine Druzen-gemeenschap, zag het zitten, samen met de joodse Liat Ozeny Ben Shushan (25) als regisseuse. En dat hebben ze geweten.
"De Israëlische media zien alleen maar de gimmick: Arabisch meisje speelt Anne Frank, oelala", zegt Anat Hadid dinsdag na afloop van de première van Anne en Kitty, een solovoorstelling. De krant Yedioth Ahronot pakte flink uit met Hadids oneliner: "Anne Frank kan ook een Palestijns meisje zijn".
Jammer, zegt Hadid. "Bijna niemand ziet in dat wij de Arabieren in Israël in contact willen brengen met de geschiedenis. Op joodse scholen is Anne Frank lezen zo ongeveer verplichte kost. In de Israëlische schouwburgen draait iedere vijf jaar wel een Anne Frank-voorstelling, maar wel in het Hebreeuws. De Arabieren weten vrijwel van niets - sommigen geloven stiekem dat de jodenvervolging een leugen is."
Het theaterzaaltje huist in de citadel van het oude Arabische centrum van Akko. In de nauwe straatjes gaan de vrouwen gehoofddoekt over straat. Van de Israëlische bevolking is een vijfde deel Arabisch, het samenleven gaat ongemakkelijk. De aanslag van een joodse terrorist op een streekbus met Arabische Israëli's, niet ver van Akko, zette pas nog de verhoudingen op scherp.
Dertig man publiek bezet de stoeltjes. Het maakt al snel duidelijk dat Anne Frank in het Arabisch je reinste avant-garde is. Anne en Kitty opent het programma van het driedaagse Masrahid-festival, geheel gewijd aan Arabische theatermonologen.
Met flair verbeeldt Anat Hadid enkele van de fantasieën die Anne Frank haar dagboek heeft toevertrouwd. Maar uiteindelijk verbreekt ze de dagdromerij voor de ernst. "Waarom zijn de mensen zo stom om steeds maar oorlog te voeren? Waarom wordt al dat geld niet uitgegeven aan eten voor de hongerigen in de wereld?" Inderdaad, dan is er ook het woord intifada - nee, dat is niet alleen de Palestijnse intifada. "Kijk naar Afrika, wat heeft de wereld de laatste zestig jaar geleerd?" De stem van de stationsomroeper klinkt aan het slot. "Voor Haifa, Netanya, Tel Aviv, nu instappen." Natuurlijk verwijst dat naar de trein die Anne heeft afgevoerd naar de vernietigingskampen. Maar er is meer, zegt Liat Ozeny.
"Op zondagochtend is het hier altijd druk in de treinen, omdat soldaten na de sabbat terugkeren naar hun kazernes. Iedereen staat dan tegen elkaar aan geperst en het is benauwd. Altijd zegt er wel iemand: "Ik kan nauwelijks lucht krijgen, het lijkt de holocaust wel".
