Theaterdans rond de resten van de Muur
Sasha Waltz met 'Zweiland' en 'Körper' in deSingel
Antwerpen / Van onze medewerkster
Clara van den Broek
Het Antwerpse kunstencentrum deSingel heeft weer buitenlandse gasten. De Duitse choreografe Sasha Waltz, sinds begin vorig jaar samen met regisseur Thomas Ostermeier artistiek leidster van de Berlijnse Schaubühne, en haar dansers hebben er voor een weekje hun tenten opgeslaan. Ze brengen er twee voorstellingen, Eén uit '97, het theatrale Zweiland, en één uit 2000, het abstractere Körper. Zweiland is gemaakt met Waltz' gezelschap Sasha Waltz & Guests in opdracht van de Berliner Festspiele rond het thema 'Beelden van Duitsland', en gaat dus over de twee 'Duitslanden'. Körper is gemaakt voor het grote podium van de Schaubühne en gaat over het lichaam. Naar het eerste gingen we al kijken. Het tweede volgt vanavond en morgen.
Duitsers houden van danstheater. Ook Zweiland is vol van de expressionistische inslag die de Duitse dans traditioneel typeert. Het is in de voorstelling minder om de dans zelf te doen dan om het vertellen van inhouden. Met levensechte, hoewel fel uitvergrote figuren, wil Waltz een beeld schetsen van wat het moet zijn om Duitser te zijn in de laatste halve eeuw. Een verdeeld land dat één wil worden en toch verscheurd is. Een land waarin de geschiedenis zeer voelbaar het heden conditioneert. Een land van werven, van heropbouw en afbraak. Een land van hoop en agressie. Van de Lorelei en de arbeit. Van de romantiek en de business. Van de fun van de jaren '20 en de bureaucratie van daarna. In het begin wordt door belichting een gevoel van oneindigheid opgewekt. Daarin verschijnt een soort Siamese tweeling, met één hoofd en twee lijven, een goed leesbaar symbool voor het 'tweeland' Duitsland. Een man in pak komt hen uiteentrekken, maar raakt verstrikt. Daarna suggereert het ambachtelijke decor met schaarse middelen nu eens een bouwwerf, dan weer een staatswinkel waar mensen vechten in de rij voor wat margarine. Nu eens wordt de rij wachtenden aan een loket van het kastje naar de muur gestuurd, dan weer feest het volk op het terras van een cafeetje. Ondertussen verven ze de muur waar ze tegenaan kijken blauw, zo blauw als de hemel. De dansers vertolken allerlei personages, van tippelaarster tot bouwvakker (met het lied Wir sind das Bauvolk der kommenden Welt), van verliefd paartje tot echtgenoten die elkaar te lijf gaan. Mensen zonder zorgen en mensen voor wie de kleinste last te veel wordt. Het realisme wordt aangedikt en overstegen via slapstick. Grappige (grappig bedoelde) passages worden afgewisseld met momenten van poëzie, waarbij de accordeon en de contratenorstem van één van de dansers het geheel in een mijmerende sfeer dompelt. Evenwel nooit zonder een kans voorbij te laten gaan om er wat humor tussen te weven. Wel, het is me allemaal wat te uitbeelderig. Maar nooit slaagt de voorstelling erin een krachtig gevoel over te brengen. Nooit vat dit sfeervolle danstheater de eigenlijke verscheurdheid waar het om te doen is. Nochtans zijn de ingrediënten aanwezig: met een mengeling van humor en poëzie zou je het publiek naar de keel kunnen grijpen. Bij het buitengaan zou je iets beleefd kunnen hebben. Niets daarvan. De slapstick is eigenlijk niet grappig. Ze is wel onnozel, maar niet lekker onnozel. En de poëzie slaagt er niet in de realistische elementen te verdichten tot een krachtige cluster die meer vertelt dan wat wordt uitgebeeld. Op de bühne wordt wel veel opgebouwd en afgebroken, in het hoofd van de toeschouwer des te minder. Zweiland is in die zin dan ook een gemiste kans.
WAT: Zweiland WIE: Sasha Waltz WAAR EN WANNEER: Körper, de tweede voorstelling van Sahsa Waltz, speelt nog vanavond en morgen in deSingel om 20 uur. (03/248.28.28)
ONS OORDEEL: 'Sasha Waltz slaagt er met Zweiland niet in een krachtig gevoel over te brengen.'
