‘Terugkeer van vrouwelijke IS’ers groter probleem dan die van mannen’

Er zitten nu 165 gedetineerden met een radicaal profiel in Belgische gevangenissen (1,7 procent). Ze variëren van veroordeelde terroristen tot gewone criminelen die tekenen van radicalisering vertonen. Het cijfer zit in dalende lijn sinds eind 2018, zo blijkt uit een studie van het Egmont Instituut. Dat heeft volgens onderzoeker Thomas Renard veel te maken met vrijlatingen (33 in 2020 alleen), maar ook met de verminderde aantrekkingskracht van het radicalisme door de terugval van IS. “Zo is het aantal gedetineerden dat vatbaar wordt geacht voor radicalisering teruggebracht van 68 in april 2019 tot 41 in februari van dit jaar”, zegt hij.

Volgens Renard is die dalende trend echter geen verworvenheid. “Een heropleving van IS of een vergelijkbare groep kan de aantrekkingskracht doen herleven en ook de terugkeer van strijders uit Syrië kan de cijfers weer doen stijgen.” Bij die terugkeer denkt hij in de eerste plaats aan de 54 Belgische IS’ers van wie geweten is dat ze gevangen zitten bij de Syrische Koerden. Twintig onder hen zijn mannen en hun terugkeer zou niet bijzonder zwaar wegen, meent Renard. Maar voor de 34 vrouwen ligt dat anders. Die zouden de huidige populatie van slechts negen radicale vrouwelijke gevangenen aanzienlijk vergroten - en hun totale aandeel doen stijgen tot 9,1 procent van alle vrouwelijke gedetineerden in België.

Gespecialiseerde vleugels

Dat kan problematisch zijn, omdat onze vrouwengevangenissen niet over gespecialiseerde vleugels beschikken zoals die waarin de ergste mannen worden afgezonderd. Toch pleit Renard niet om de Belgische IS’ers in Syrië te laten zitten. “Het blijft de beste optie om ze terug te halen, of je dat nu vanuit een wettelijk oogpunt, vanuit mensenrechten of vanuit veiligheid bekijkt. Maar het zou wel beter zijn om de terugkeer van de vrouwen gespreid te laten verlopen en het gevangeniswezen goed voor te bereiden. Waarom zouden we bijvoorbeeld niet één van de twee gespecialiseerde vleugels voor vrouwen gebruiken?”

Intussen zijn de Antwerpse IS-weduwen Tatiana Wielandt (27), Bouchra Abouallal (27) en Nadia Baghouri (28) vanuit Turkije naar ons land teruggehaald. Ze werden meteen naar de gevangenis overgebracht. De schoonzussen Wielandt en Abouallal zijn allebei tot vijf jaar cel veroordeeld, terwijl Baghouri nog verzet kan aantekenen tegen de 40 maanden die zij bij verstek opliep.

De vrouwen zaten alle drie gevangen bij de Syrische Koerden na een jarenlang verblijf bij IS. Wielandt en Abouallal konden in oktober ontsnappen en naar Turkije vluchten. Baghouri zou in maart vanuit Syrië zijn ontsnapt en pas recent in Turkije geraakt. Omdat Turkije buitenlandse IS’ers uitwijst, had België weinig andere keuze dan hun terugkeer te aanvaarden. Het lot van hun zes kinderen ligt in de handen van de jeugdrechter.