Politiek Iran
Teheran vervangt reclame door kunst, ook westerse
Burgemeester Qalibaf van Teheran heeft van zijn stad één groot openluchtmuseum gemaakt. Op grote billboards hangt westerse en zelfs Amerikaanse kunst. Hoopt hij zo president te worden in 2016?
De burgemeester van Teheran staat in Iran bekend als oud-commandant van de Revolutionaire Garde, oud-piloot en als de verliezer van twee presidentsverkiezingen. Sinds hij onlangs de hoofdstad vol liet hangen met beroemde kunstwerken, kent iedereen hem ook als kunstliefhebber.
Mohammad Baqer Qalibaf gaf opdracht om de reclames van de 1.500 gemeentelijke billboards te vervangen door stillevens van Rembrandt, foto's van de Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson en vele andere werken van buitenlandse en Iraanse kunstenaars.
Voor de 12 miljoen inwoners van Teheran zijn de werken een verrassende afwisseling in de met smog gevulde stad. Weggehaald zijn de Zuid-Koreaanse afwasmachines, opgehangen zijn Rothko en Munch. De tentoonstelling 'Een stad als galerie' duurt tot 16 mei, daarna keren Samsung en co. terug.
"Mijn dagelijkse route is een groot avontuur geworden", zegt de 58-jarige Hamid Hamraz, terwijl hij zijn gele Peugeot-taxi door het verkeer op de snelweg stuurt. "We bespreken nu schilderijen en kunstwerken in de auto."
Zulke gesprekken zijn precies de bedoeling van het project, volgens Mojtaba Mousavi. Hij is adviseur van de Organisatie voor Verfraaiing van Teheran, een werkgroep van de gemeente belast met het aankleden van muren, parken en andere openbare ruimten. "Onze inwoners hebben het te druk om musea en galeries te bezoeken", zegt hij. "Daarom hebben we besloten om de hele stad te veranderen in één grote galerie."
Verkiezingen
Burgemeester Qalibaf was direct enthousiast, zegt een andere ambtenaar, Reza Bagheri. "Dit is allemaal gedaan onder zijn wijze leiding. Meneer Qalibaf houdt van kunst, vooral de laatste jaren. Het leiden van een grote stad als Teheran gaat verder dan alleen het aanbieden van diensten. Cultuur en kunst moeten er ook deel van uitmaken. En dat zeg ik niet omdat ik hier werk."
Misschien niet, maar veel mensen zagen al snel een bijbedoeling van Qalibafs plotse liefde voor de schone kunsten. De Iraanse leiders bereiden zich al voor op de presidentsverkiezingen van 2016, en Qalibaf staat ondanks de twee nederlagen bekend als een slim en ambitieus politicus. Als er deze zomer een internationaal akkoord komt over het veelbesproken Iraanse nucleaire programma en de relatie met de VS daardoor verbetert, zou de burgemeester zich volgens analisten willen laten zien als de juiste man op het juiste moment.
"Kunst presenteren aan de middenklasse van Teheran is duidelijk een poging die voor zich te winnen", zegt de 65-jarige historicus en kunstverzamelaar Hamid Taheri. "Niet dat ik het vervelend vind; het is prachtig om door de hele stad kunst te zien."
De kunst is uitgekozen door een speciale commissie van de Verfraaiingsorganisatie. Meer dan 30 procent ervan is buitenlands, zoals werk van de Amerikaanse kunstenaars John Singer Sargent en Lee Friedlander of de Nederlander Hiëronymus Bosch.
Tot ver na de revolutie van 1979 stonden de Iraanse geestelijke leiders afkeurend tegenover reclame. Zij zagen liever borden met een boodschap - een beroemde tijdens de Iran-Irakoorlog in de jaren tachtig: 'Het bloed in onze aderen is een geschenk aan onze geliefde leider'. Muren kregen vaak schilderingen met afbeeldingen van martelaren uit de acht jaar durende loopgravenoorlog.
Hoewel afbeeldingen op billboards tegenwoordig grotendeels reclame-uitingen zijn, is het nieuwe kunstaanbod met groot enthousiasme ontvangen. "Het is te gek om een Rembrandt te zien hangen boven de snelweg", zegt de 24-jarige scheikundestudent Mahtab Ahmadi. "Het is een mooi besluit van de gemeente."
