Strenge startquota voor opleiding geneeskunde, ondanks het nijpende tekort aan huisartsen

Met 4.643 kandidaten voor 1.276 plekken is de drang om arts te worden groot, maar de strijd bikkelhard. Alleen de primussen mogen beginnen aan de opleiding, hoewel het tekort aan dokters nooit eerder zo nijpend was in Vlaanderen. De sector pleit voor een verhoging van dat aantal en oplossingen op korte termijn.

Zo’n 4.643 kandidaten legden dinsdag op 72 plaatsen in Vlaanderen en Brussel het toelatingsexamen af voor arts. Ter vergelijking: dat zijn 179 kandidaten minder dan vorig jaar. Maar alleen de 1.276 best presterende geslaagden mogen effectief aan de opleiding starten.

Dat quotum werd in 2019 vastgelegd door de Vlaamse regering en ligt eigenlijk al ruim 100 plaatsen hoger dan het cijfer dat de federale regering eerder naar voren schoof. “Maar het moet dringend omhoog”, zegt Dirk Devroey, professor huisartsengeneeskunde aan de VUB.

Stefan Teughels, medisch directeur van de Vlaamse huisartsenvereniging Domus Medica sluit zich daarbij aan. “Er zijn nu al onvoldoende huisartsen om elk dorp van een arts te voorzien. In de ziekenhuizen wordt het steeds moeilijker om specialisten te vinden in anesthesie, radiologie, geriatrie, intensieve geneeskunde en psychiatrie.”

Ook moet er nagedacht worden over de langere termijn. Studenten die vandaag beginnen, studeren natuurlijk ten vroegste over zes jaar af als arts. “Er moet gekeken worden naar de nood van de medische zorg binnen tien jaar”, zegt Devroey. “Men rekent erop dat er in de toekomst minder tekorten zouden zijn omdat verpleegkundigen taken van artsen zouden overnemen, zoals bloedafnames. Maar er is ook een zwaar tekort aan verpleegkundigen.”

Volgens specialisten zal het tekort de komende jaren alleen maar groter worden, aangezien veel huisdokters de pensioenleeftijd bereiken en jonge artsen minder uren willen werken. “In drie op de vier gemeenten is er vandaag al een tekort en een op de drie artsen is boven de 65 jaar”, vervolgt Teughels.

Meer mensen toelaten om de opleiding te starten zou al een oplossing kunnen zijn, maar daarmee is het probleem op korte termijn niet van de baan. “Het beroep moet aantrekkelijker gemaakt worden. Huisartsen zijn de vuilbak van de gezondheidszorg geworden.”

Om het huisartsentekort weg te werken voorziet de Vlaamse regering een financiële tegemoetkoming van 7.400 euro om sneller een onthaalmedewerker of praktijkverpleegkundige aan te nemen. Die ondersteuningspremie kan verhoogd worden met 800 euro als de huisarts een opleiding voorziet voor die medewerker.

Wallonië

Daarnaast zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) voorstander te zijn van het startquotum op te trekken “rekening houdend met het historisch tekort in Vlaanderen en met de groeiende zorgnoden, maar er moet eerst een billijke verdeling zijn tussen de landsdelen en die is er niet.”

Het is namelijk de federale regering die bepaalt hoeveel kandidaat-artsen er nodig zijn. Devroey legt uit: “De berekeningen voor Franstalig België zijn anders. Men redeneert dat een Vlaamse arts gemiddeld 100 procent werkt, maar een Waalse zou 60 procent werken. Dat cijfer is op prestaties gebaseerd, maar dat is een pervers systeem.”

Het kabinet van federaal minister Frank Vandenbroucke (Vooruit) kan geen exacte verdelingscijfers geven, maar bevestigt wel dat de minister werkt aan een wetsvoorstel om de quota op te trekken. Ook wil hij het quotum in Wallonië bindend te maken vanaf het academiejaar 2023-2024. In Wallonië mocht namelijk iedereen die geslaagd was deelnemen aan de opleiding, wat onder meer heeft gezorgd voor een overvloed aan Franse dokters in Brussel en een tekort aan Nederlandstaligen.