'Straks krijgen we een nieuwe 1302'

Een Nederlandstalige burgemeester van een faciliteitengemeente die pleit voor een referendum over de aansluiting van zijn gemeente bij Brussel: het ideale recept voor een hetze. De e-mails die de Wemmelse burgemeester Marcel Van Langenhove van zijn collega's van Halle-Vilvoorde mocht ontvangen, lieten dan ook weinig aan de verbeelding over. Beschamend en schandalig, was de algemene teneur. Maar het zijn niet enkel de politici die zich hevig roeren, ook de Vlaamse Wemmelaars vinden dat Van Langenhove de Vlaamse zaak verraden heeft.

Door Lotte Beckers / Foto Jimmy kets

Zondagmiddag op de markt van de Wemmel, in de Brusselse rand. Grijze wolken hangen onheilspellend boven het plein en de marktkramers breken hun kraam af. Christine, Nederlandstalig, trekt aan het zeil van haar groentekraam. "Van Langenhove keert de rug naar de Vlamingen. Hij heult gewoon mee met de Franstalige burgemeesters omdat hij anders de helft van zijn kiezers tegen zich krijgt, zo simpel is het", gebaart ze heftig. Haar burgervader, die opkwam voor de tweetalige Lijst van de Burgemeester, woonde vorige week een persconferentie bij van de burgemeesters van de 19 Brusselse gemeenten en 6 faciliteitengemeenten, die eentalig in het Frans verliep. Hun vraag: een referendum in de faciliteitengemeenten over de aansluiting bij Brussel.

Een absurd idee, vindt Christine. "Wij zijn er net trots op dat we niet bij Brussel horen. Kijk, ik heb niets tegen Franstaligen. De helft van mijn klanten spreekt Frans en hun geld is evenveel waard als dat van een Vlaming. Maar er zijn grenzen. Als ze per se hier willen wonen, dan moeten ze zich aanpassen. De Vlamingen doen altijd veel beter hun best dan de Franstaligen." Een tijd geleden, zo vertelt Christine, nam ze een Franstalige jongen in dienst. "Maar dan krijg ik kritiek van mijn klanten, omdat zijn Nederlands niet al te best is. Ah ja, Wemmel is Vlaams. Ik heb hem moeten laten gaan."

De straten zijn leeg, maar 't Galgenhuisje zit vol. Het café, met tl-lampen en een rookwolk, wordt gefrequenteerd door kaarters en koppels die net de markt bezocht hebben. En ze staan te popelen om hun ongenoegen te uiten over de burgemeester. "Ik ben vertrokken uit Wemmel. Al dat gedoe over Brussel-Halle-Vilvoorde, het kwam mijn oren uit", vertelt Christian Van Humbeek. Ook hij heeft naar eigen zeggen niets tegen de Franstaligen, maar "we worden gegijzeld door de faciliteiten. Wemmel wordt steeds meer Franstalig." Zijn zus Vivian gaat verder. "Wij zijn Vlamingen en Wemmelaars, en we willen ons Vlaamse karakter behouden. Als wij naar Marokko gaan, passen we ons toch ook aan?" Haar echtgenoot Walter Hereygers treedt haar bij: "Van Langenhove moest zich schamen! En die faciliteiten moeten ze afschaffen. Het was een ongelooflijke stommiteit om die toe te laten." Walter wijst naar een blad op de spiegelwand. 'Potage frais. Verse soep', staat er. "Sluipend gif, dat is het. Want dit is dus wel een Vlaams café! Of wij vaak over de Franstaligen praten? Jaja, en zeker met die onderhandelingen die zo moeilijk gaan, blijft zo'n actie van Van Langenhove hangen." "De Vlamingen maken zich ongerust, hé", weet Vivian. Waarvoor zijn ze dan bang? "Dat de invasie nog erger wordt, ah ja!"

Aan de toog zit Louis Ringet. Hij kijkt bedenkelijk. "Ach, al dat gedoe komt er toch voornamelijk door die politieke mannen. Die gooien olie op het vuur", relativeert hij de hetze. En nee, volgens hem praten de mensen amper over Van Langenhove en de Franstaligen.

Burgemeester Van Langenhove zelf liet afgelopen week verstaan dat hij persoonlijk geen voorstander is van een aansluiting van zijn gemeente bij Brussel. "Laat Wemmel Wemmel zijn, met zijn taalfaciliteiten. Maar als de meerderheid van de inwoners hier voor een referendum zou opteren, moet dat kunnen. Want dat is nu eenmaal democratie", aldus zijn verweer.

In het Wemmelse dorpscentrum zijn de Belgische vlaggen op een hand te tellen, wapperende Vlaamse vlaggen ontbreken helemaal in het straatbeeld. Zouden de communautaire spanningen dan toch vooral in de hoofden van de lokale politici en enkele misnoegde burgers bestaan? Maar uit een bezoek aan het mosselsouper van de plaatselijke lagere school blijkt dat bijna alle aanwezigen kunnen meepraten over de Vlaamse grieven.

"Als Van Langenhove per se democratisch wil zijn, dat hij dan de splitsing van B-H-V steunt. Nu werkt hij die voortdurend tegen, bijvoorbeeld door zulke persconferenties bij te wonen." Philip Moreau - Philip volgens de Engelse spelling, maakt hij duidelijk - die er met zijn gezin napraat met een glas wijn, is niet mals voor zijn burgemeester. "Tijdens de verkiezingscampagne heeft hij zich geprofileerd als de tegenhanger van de Franstalige kandidaten, maar nu maakt hij een bocht van 180 graden." "Een kazakkendraaier!", valt schoonvader Stan hem bij. "Ik ben geboren en getogen in Wemmel. In de tijd van mijn grootvader woonden hier maximum vijf Franstaligen. Maar Van Langenhove is hier helemaal niet geboren, hij heeft het recht niet om zoiets te doen!"

Ook zijn vrouw Jacqueline vindt dat de burgemeester over de schreef is gegaan. "Hij verkoopt de Vlaamse ziel. Maar wiens brood men eet, diens taal men spreekt." Geen karakter en 'een kieken zonder kop', klinkt het nog. Jacqueline wil haar familienaam liever niet in de krant zien. "Ik heb hier een kapperszaak en ik heb geen zin in discussies met mijn klanten. Een paar dagen geleden was het weer zover, twee klanten, een Vlaamse en een Franstalige, vlogen elkaar bijna in de haren. Zo erg is het tegenwoordig."

De Vlaamse burgemeesters van Halle-Vilvoorde waren het erover eens dat Van Langenhove de Vlaamse strijd beschaamd heeft. "Ik vind het beschamend en schandalig dat u zich als Vlaming tot dergelijke strategie en actie laat verleiden", aldus de Tervuurse burgemeester Bruno Eulaert in een e-mail aan Van Langenhove. Maar die bleef bij zijn standpunt. "Ik werd verkozen op een tweetalige lijst. Mocht ik er niet geweest zijn, was er zware Franstalige kritiek geweest."

Jacqueline haalt haar schouders op. "Hij wil zijn Franstalige achterban sussen, dat is duidelijk. Maar Van Langenhove moet terug naar zijn roots, hij moet beseffen waar hij vandaan komt. Door van twee walletjes te eten, bereik je niets."

Ook zij hebben 'niets tegen die Franstaligen'. "Maar we mogen toch wel enig respect verwachten?", vindt Jacqueline. "Wij geven hen faciliteiten, maar ze profiteren daarvan. Van Langenhove vindt dat iedereen hier moet kunnen samenleven. Akkoord, maar ze hebben geen greintje respect voor ons. Nul komma nul." "Klopt", aldus Philip. "Ze willen alles. Met die faciliteiten komen wij de Franstaligen tegemoet, maar zij beschouwen het als hun recht en schrikken er niet voor terug om het als pasmunt te gebruiken." Maar uiteindelijk zijn zelfs de Franstaligen niet gewonnen voor een aansluiting bij Brussel, meent hij. "Ze beseffen maar al te goed dat het prijskaartje dan wel eens hoog zou kunnen uitvallen."

Volgens Stan werkt de houding van de Franstaligen de opmars van Vlaams Belang in de hand. "Als er niets verandert, zitten we binnenkort met een nieuwe 1302 (het jaar waarin de Guldensporenslag plaatsvond, waarbij de Vlamingen het Franse leger versloegen nabij Kortrijk, LB)", lacht hij. "Maar wij zijn geen Vlaams Belangers", haast Philip zich.

Ook Van Langenhove zelf is aanwezig op het mosselsouper. "Nee, ik heb niets te vertellen", wijst hij een gesprek af. "Voor mij is het ook zondag, ik heb vorige week al genoeg telefoontjes gehad."

Volgens de Franstalige Wemmelaars wordt het probleem overroepen. "We kunnen ons perfect behelpen in het Nederlands", klinkt het. Volgens Harald Umbach, met vrouw en dochter op wandel in het dorp, is heel de heisa 'puur politiek'. "Er is hier helemaal geen probleem en over Van Langenhove wordt er amper gepraat. Negatieve reacties? Wij komen prima overeen met onze buren en de andere Wemmelaars." Met de faciliteiten is Umbach erg tevreden. "Het maakt het leven makkelijker voor ons en onze dochter kan naar een Franstalige school gaan. Maar een aansluiting bij Brussel vind ik nergens voor nodig. Tenzij de faciliteiten worden afgeschaft, natuurlijk."