Storm op komst bij de VRT: staking ‘Thuis’-cast lijkt voorbode van meer acties

Het wordt een woelige herfst aan de Reyerslaan. De VRT-directie en de vakbonden liggen op ramkoers over het transformatieplan waarmee de openbare omroep tegen 2025 zowat 25 miljoen euro wil besparen. De socialistische vakbond ACOD heeft het over een vertrouwensbreuk en vraagt de aanstelling van een sociaal bemiddelaar.

Simonneke en Frank, de twee belangrijkste protagonisten uit Thuis, zagen dinsdag al hun scènes geschrapt. Het gevolg van een spontane stakingsactie op de set. De dagelijkse soap van de VRT wordt volgens het transformatieplan dat de directie eind april voorstelde, uitbesteed aan een extern productiehuis.

De zowat zeventig medewerkers van het programma kregen dinsdagmorgen meer uitleg over de arbeidsvoorwaarden waaronder ze vanaf 1 januari aan de slag moeten. Een uiteenzetting die niet meteen op applaus werd onthaald. Hoewel de VRT-directie benadrukt dat ze er alles aan doet om ervoor te zorgen dat de Thuis-crew niet moet inleveren, is er toch heel wat ongenoegen bij de medewerkers in kwestie. Zij beweren dat niet alle geschrapte vergoedingen worden gecompenseerd. “Het komt erop neer dat we minder krijgen voor hetzelfde werk”, klinkt het.

Het gevolg? Een spontane stakingsactie en een dag zonder Thuis-opnames. Dat soort acties dreigen we de komende weken vaker te zien, in alle geledingen van de openbare omroep. Want er zit een serieus haar in de boter tussen de directie en de vakbonden van de VRT. Beide partijen zitten al sinds eind april geregeld samen om te onderhandelen over een transformatieplan dat tegen 2025 een besparing van 25 miljoen euro op moet leveren en de VRT tegelijk moet klaarstomen voor de digitale toekomst.

De voorbije maanden werd volgehouden dat die gesprekken in een positieve sfeer verliepen, maar nu blijkt dat het er achter de schermen behoorlijk bits aan toe ging. Niet dat er geen vooruitgang werd geboekt: het aantal naakte ontslagen werd bijvoorbeeld teruggebracht van 116 naar 67. Maar de manier waarop dat gebeurde, laat bij ACOD-voorzitter Michelle Graus een wrange smaak na. “We hebben nooit echt over de grond van de zaak kunnen onderhandelen. Onze constructieve voorstellen om de besparing op een andere manier - zonder ontslagen - door te voeren, werden gewoon van tafel geveegd. Het enige wat we konden doen, was op de rem gaan staan in een poging het aantal ontslagen zo laag mogelijk te houden.”

Onverbiddelijk

De onderhandelingen leverden uiteindelijk een conclusietekst op die de vakbonden deze week aan hun achterban wilden voorleggen. Maar de VRT-directie besloot daar niet op te wachten en lichtte gisteren al personeel en pers in over het resultaat van de onderhandelingen. Enkel de socialistische vakbond ACOD kon de tekst maandagavond al aan zijn leden voorleggen. Die waren onverbiddelijk. De tekst werd zo goed als unaniem afgekeurd.

Dat de directie desondanks toch over het ‘nieuwe’ transformatieplan besloot te communiceren, noemen ze bij ACOD “onaanvaardbaar”. De VRT-directie framet de conclusietekst alsof het om een akkoord zou gaan, klinkt het. Terwijl daar geen sprake van is. Pas op 7 november brengen de vakbonden hun officieel advies over aan de directie. De eventuele officiële goedkeuring van het plan volgt pas op 21 november, wanneer de vakbonden tijdens het zogenaamde sectorcomité hun advies overmaken aan de Vlaamse regering. “Dit is de druppel”, klinkt het. “De voorbarige communicatie van de directie gooit enkel nog meer olie op het vuur. Dit bewijst nog maar eens dat onze CEO geen enkel respect heeft voor het sociaal overleg.”

Sociaal bemiddelaar

Bij de christelijke vakbond ACV leggen ze de tekst woensdag aan de leden voor, de liberale collega’s van VSOA volgen op donderdag. Omdat de leden zich nog niet hebben uitgesproken, blijven ze bij die twee vakbonden voorzichtiger in hun reactie.

“We willen niet voor onze beurt spreken”, klinkt het bij ACV. “Maar de timing van de directie is wel heel ongelukkig. Dit maakt het moeilijk om op een serene manier verder te onderhandelen.” Volgens de VRT-directie was er niks mis met de timing van hun communicatie. “We wilden er gewoon voor zorgen dat ook de personeelsleden die niet bij een vakbond zijn aangesloten een stand van zaken kregen”, zegt woordvoerder Bob Vermeir.

De vraag is hoe het nu verder moet. Wettelijk gezien heeft de directie geen fiat van de vakbonden nodig om het transformatieplan vanaf begin volgend jaar te implementeren. Maar in de wandelgangen valt te horen dat ze op zijn minst het akkoord van één van de vakbonden willen. Lukt dat niet, dan dreigt het de komende maanden woelig te worden aan de Reyerslaan.

Bij ACOD laten ze alvast fijntjes weten dat er nog tot 31 december 2022 een stakingsaanzegging loopt. Wat betekent dat alle acties tussen nu en het einde van het jaar gesteund en gedekt zijn door de vakbonden. De socialistische vakbond is sowieso van plan te staken op 9 november, wanneer er ook in andere sectoren een algemene nationale stakingsdag gepland staat.

Verder onderhandelen dreigt moeilijk te worden. Aan directiezijde lijkt er weinig bereidheid tot toegevingen te zijn. Ook bij de vakbonden is het enthousiasme om opnieuw rond de tafel gaan zitten beperkt. Ook al omdat de tijd stilaan dringt. “Ik vrees dat de aanstelling van een sociaal bemiddelaar de enige manier is om het overleg uit het slop te trekken”, klinkt het bij ACOD.