Stemmen ruilen om Trump uit het Witte Huis te houden

Kumar doelt op het feit dat alle staten (behalve Maine en Nebraska) met een first past the post-systeem werken. De kandidaat die de meeste stemmen haalt, wint alle kiesmannen van die staat. Dat leidt ertoe dat sommige staten 'veilig' zijn voor de Democraten (Californië en New York bijvoorbeeld) en andere voor de Republikeinen (bijvoorbeeld Mississippi of Indiana), omdat de meerderheid altijd voor die partij zal stemmen. Het worden respectievelijk blauwe en rode staten genoemd.

Staten die de ene keer naar de Democraten en de andere keer naar de Republikeinen gaan, worden strijdstaten (swing states) genoemd.

Stem meer waard in swingstaat
In die zogenaamde swingstaten is een stem veel meer waard dan in een rode of blauwe staat. In Californië heeft Clinton een kans van 99,9 procent de kiesmannen van die staat te winnen. "Je kunt je dan afvragen waarom je überhaupt zou gaan stemmen", zegt Kumar, "je neemt er een halve dag voor vrij, staat uren in de rij, terwijl het er eigenlijk niet toe doet." Maar in een swingstaat als Florida maakt elke stem veel meer uit. In 2000 won George Bush Jr. die staat met slechts 537 stemmen verschil van Al Gore, en daarmee de verkiezingen.

Om die reden maakte Kumar met zijn bedrijf Trimian de app #nevertrump, waarin kiezers uit verschillende staten met elkaar gelinkt worden om zo stemmen te ruilen. Het werkt heel simpel: je meldt je met je Facebook- of Linkedin-profiel aan, geeft aan waar je woont (en stemt), op wie jij wil stemmen, en wordt zo gematched met iemand die daarbij past. Bijvoorbeeld: je woont in Californië, een blauwe staat, en wil op de Democrate Clinton stemmen. Dat is in Californië een 'verloren stem', maar in swingstaat Nevada cruciaal. Je biedt die stem aan via het platform #nevertrump, en als er iemand is in een swingstaat die op een derde partij wil stemmen (Jill Stein van de groene partij, Gary Johnson van de Libertarische partij of de onafhankelijke Evan McMullin), word je gematched en kun je via een privéchat afspraken daarover maken.

Nader-effect
In swingstaten zijn stemmen weliswaar meer waard dan in blauwe of rode staten, maar een derde partij zal er uiteindelijk nog altijd moeite hebben een meerderheid te halen. Stemmen op een derde partij in een swingstaat wordt daarom vaak als 'gevaarlijk' gezien, je trekt er eigenlijk een stem mee weg van de kandidaat die in een nek-aan-nek-race verwikkeld is. Dat staat bekend als het Nader-effect, naar de kandidaat Ralph Nader die in 2000 zoveel stemmen bij Democraat Al Gore wegtrok dat die laatste de verkiezingen van Bush verloor.

Maar dat stelt aanhangers van een derde partij voor een dilemma. Ze willen kosten wat kost Trump uit het Witte Huis houden, maar willen ook niet dat de derde partij eronder leidt. Als een derde kandidaat landelijk vijf procent van de stemmen haalt, krijgt de partij federale fondsen. Dat kan in de toekomst een boost geven aan kandidaten van de partij. Voor hen kan stemmen ruilen een uitkomst bieden.

Legaal
De 37-jarige Stephen Marks uit Hawaii ruilde zijn stem. "Ik ben een Hillary-aanhanger maar hier zal ze sowieso winnen. Via de app werd ik gekoppeld aan iemand in Pennsylvania die voor Jill Stein wilde stemmen. Ik ben niet per se fan van haar, maar ik kan er mee leven op haar te stemmen. Ik zie het eigenlijk zo: ik stem nog steeds op Hillary, maar in Pennsylvania waar het ertoe doet. En mijn match stemt nog steeds op Stein, maar dan in Hawaii."

Het stemmen ruilen is legaal, omdat de app in feite een plek voor vrije meningsuiting is, zegt Kumar. Mensen worden gekoppeld en praten over politiek, maar er wordt geen geld geboden voor een stem. Stephen Marks uit Hawaii moet erop vertrouwen dat zijn match inderdaad op Clinton zal stemmen. "We hebben foto's uitgewisseld om vertrouwen op te bouwen", zegt hij. "We zouden elkaar morgen ook foto's van onszelf in de stembus kunnen sturen, maar eigenlijk vertrouw ik hem wel."

Toekomst
De app heeft momenteel zo'n tienduizend actieve gebruikers, maar het merendeel is Clinton-aanhanger in een blauwe staat. Er zijn vooralsnog te weinig kiezers uit swingstaten die op een derde partij willen stemmen. "Daarom bewaar ik mijn eigen stem nog even", zegt initiatiefnemer Kumar. "Als er op het laatst nog swingstaat-kiezers zijn die willen ruilen, heb ik mijn stem nog paraat."

Om het tekort aan swingstaat-kiezers op te lossen, kiest het vergelijkbare platform Trump Traders ervoor voor elke stem op Clinton in een swingstaat twee stemmen op een derde partij in een veilige staat te bieden. Trump Traders, dat momenteel 15.000 leden heeft, is opgericht door twee Republikeinen (waarvan een onder George Bush Jr. werkte) die publiekelijk voor Hillary Clinton campagne voeren, om zo Donald Trump uit het Witte Huis weg te houden.

"Ik zie de populariteit van deze apps als teken dat Amerika toe is aan een verandering", zegt Stephen Marks. "Het is een vrije markt-oplossing voor het probleem dat een stem meer of minder waard is afhankelijk van waar hij uitgebracht wordt. Proportionele representatie, waarbij een president gekozen wordt op basis van wie landelijk de meeste stemmen haalt, zou dat oplossen."

undefined