Medicatie
Steeds meer ziekenhuisopnames gepaard met psychopillen
Het aantal ziekenhuisopnames waarbij landgenoten antidepressiva of antipsychotica krijgen, neemt toe. Dat leren nieuwe cijfers van de Christelijke Mutualiteit (CM). Vooral kwetsbare mensen duiken op in de statistieken.
Op vraag van De Morgen kon de CM berekenen hoeveel opnames in psychiatrische instellingen gepaard gaan met voorschriften voor psychofarmaca. In 2015 zijn er volgens het ziekenfonds bijna 335.000 geweest waarbij leden pillen voorgeschreven kregen. In vergelijking met 2010 steeg het aantal opnames met antidepressiva en antipsychotica zo met respectievelijk 14 en 3,5 procent. Het aantal angstremmers nam met 2 procent af.
Voorzichtigheid is geboden bij de interpretatie, benadrukt CM-medicatiespecialist Jan Vandenbergen. Want terwijl het aantal opnames met psychofarmaca stijgt, daalt het aantal dosissen. Niemand kan die paradox verklaren. “Deze evoluties kunnen ook gelinkt zijn aan een verbeterde registratie of ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen.”
Kwetsbaren
Wat het ziekenfonds wel opvalt, is dat een groep van heel kwetsbare mensen – weduwen, invaliden en gepensioneerden die een hogere terugbetaling genieten – in verhouding veel meer medicatie voorgeschreven krijgen. Normaal vertegenwoordigt die groep 15 tot 18 procent in de CM-statistieken. In het geval van ziekenhuisopnames met voorgeschreven psychofarmaca blijkt dat percentage op te lopen tot 26 en zelfs 46 procent. “Wellicht worden zij sneller en meer gehospitaliseerd."
Het is erg moeilijk om een algemeen zicht te krijgen op het medicatiegebruik in Vlaamse psychiatrische instellingen. De Zorginspectie, bijvoorbeeld, gaat nooit na hoe het is gesteld met het voorschrijfgedrag van de artsen. Bovendien houden niet alle ziekenhuizen die informatie bij. De Rijksdienst voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riviz) blijkt enkel zicht te hebben op het aantal dosissen, niet op het aantal patiënten die ze nemen.
Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) vaardigde onlangs richtlijnen uit voor huisartsen om het voorschrijven van psychofarmaca te temperen. Voor specialisten vindt ze zo'n richtlijn voorlopig niet nodig. "In ziekenhuizen is toch meer expertise."
Kantelmoment
De voorbije jaren zijn er veel initiatieven geweest om het algemene gebruik van psychofarmaca te doen dalen. Het aantal gebruikers daalt evenwel niet. Integendeel: het piekt. Dat blijkt uit de meest recente cijfers die Groen-politica Anne Dedry opvroeg bij bevoegd minister De Block.
Waren er in 2012 nog 1.159.637 landgenoten die antidepressiva voorgeschreven en terugbetaald kregen, dan telde het Riziv er in 2015 1.194.452 (+3 procent). Het aantal dagdosissen ging in die periode met 13,5 procent omhoog.
Ook de zwaardere antipsychotica zitten nog steeds de lift: van 365.804 gebruikers in 2012 gaat het naar 368.697 in 2015 (+0,8 procent). Het aantal dagdosissen neemt met 8 procent toe.
“Wat deze cijfers vooral lijken aan te tonen, is dat we nog ver van het kantelmoment verwijderd zijn”, aldus Dedry. Ze betwijfelt dat de nieuwe richtlijnen die minister De Block begin deze maand naar de huisartsen verstuurde straks voor een revolutie zullen zorgen. “Richtlijnen lijken in ons land weinig effect te hebben als het gaat over medicatie. Decennia geleden zijn er ook geïmplementeerd om antibiotica af te bouwen en dat probleem is nog lang niet van de baan.”
