Stadssocioloog: ‘De publieke ruimte afsluiten, is het slechtste wat je kunt doen’

Eén vechtpartij en kustgemeenten wilden zichzelf vergrendelen. Maar op die manier worden opnieuw kwetsbare groepen getroffen die in steden wonen en niet de middelen hebben om zich elders te ontspannen, zegt stadssocioloog Stijn Oosterlynck (UAntwerpen).

Hoe komt de aanpak van de incidenten op u over?

“Er zijn nu elk jaar opstootjes met jongeren in de zomer en nu komen er exact dezelfde slechte maatregelen als voorheen. Dat men nog niet begrepen heeft dat publieke ruimtes afsluiten het slechtste is wat je kan doen, kan ik moeilijk begrijpen.”

“Wat vandaag heel duidelijk wordt, is dat je zulke beslissingen moeilijk aan burgemeesters kan overlaten. Want dan krijg je een opbod van harde maatregelen. Waardoor het probleem uiteindelijk alleen maar verschuift. Als jongeren nu niet naar zee kunnen, of ze kunnen niet naar een recreatiedomein, dan gaan ze wel elders naartoe.”

Houdt het beleid momenteel voldoende rekening met kansengroepen in een stedelijke omgeving?

“Nee, dat denk ik niet. Het beleid tegen corona is vooral een medisch beleid geweest. Zowel corona als de hittegolf hebben aangetoond dat we veel meer nood hebben aan publieke ruimte: water en groen in onze steden. Je kan alleen maar vaststellen dat zo’n beleid er vandaag niet is en dat er geen aanstalten worden gemaakt om zo’n beleid te voeren.”

“Om de crisis aan te pakken heeft men op het Vlaamse niveau een economische expertengroep in het leven geroepen en een maatschappelijke. Dat zit verkeerd. Die commissies hadden eigenlijk moeten samenwerken. Nu hebben we een aantal debatten over de publieke ruimte niet gehad.”

Hoe richt uw onderzoek zich hier specifiek op?

“Wij zijn bezig met armoede en diversiteit in de stad. Een van de meest belangrijke taken die steden en andere overheden hebben is om openbare ruimte te beheren. Daarbij moet je ook nadenken over wie wordt aangesproken door die ruimte en wie zich die gaat toe-eigenen.

“Dat hebben we in het bijzonder gezien met de leefstraten in Gent. De bedoeling was daar: de auto terugdringen zodat kinderen in de straten kunnen spelen. In een aantal van die straten gingen enkel gezinnen uit de middenklasse ervan gebruikmaken. En andere groepen voelden zich buiten geduwd.”

Dat was met name het geval in de Brugse Poort. Lossen leefstraten niets op?

“Voor sommigen wel. Maar anderen zullen kwaad zijn omdat ze hun auto niet meer kunnen parkeren. En er zijn mogelijk jongeren die liever een zaal hebben om te voetballen of om jeugdactiviteiten te organiseren. Je moet zorgen dat er aan ieders noden tegemoetgekomen wordt. Als je naar iedereen kan luisteren, dan neem je al veel weerstand weg.

“Er is overal vraag naar ruimte om zich te kunnen ontspannen. De vraag is: hoe kunnen we die dan zo goed mogelijk herverdelen? Zoals ik het begrepen heb, lijkt een oorzaak van de rellen in Blankenberge dat er niet genoeg plaats was op het strand, omdat de vloed op kwam. Toen de politie ingreep, gingen enkele jongeren met stoelen van de privéstranden gooien.

“Wel, het is de taak van de burgemeesters om ervoor te zorgen dat er genoeg publieke ruimte is voor iedereen. Op de stranden van Oostende is het druk, maar op die van Mariakerke is dat al veel minder. Er rijdt ook een kusttram. Het is toch een kleine moeite om bezoekers actiever te helpen zich beter over de kust te verspreiden?”