Duizenden Belgen die wilden nazomeren in de Spaanse zon kunnen dat op hun buik schrijven, met dank aan het coronavirus. Vanaf vanmiddag 16 uur geeft België de toeristische topfavoriet code rood, nu de tweede golf daar pijlsnel naar een hoge piek klimt.
In juni, toen de corona-epidemie in Europa flink afgezwakt was, waren er weer blijgemutste reisadvertenties te zien. ‘Spanje is open! Vlieg vanaf 39,99 euro’, lonkte Ryanair. Nu spatten verleidelijke plannen voor een weekje (of twee) Spaanse zon uiteen. Heel wat Spaanse regio’s kleurden al oranje of rood, vanaf vandaag geeft Buitenlandse Zaken heel Spanje behalve Tenerife die slechtste code. Het is verboden erheen te reizen voor toerisme en andere niet noodzakelijke verplaatsingen. Wie terugkeert uit Spanje, moet een coronatest ondergaan en zelfisolatie organiseren.
De beslissing verrast niet. Net zoals in België is het aantal nieuwe dagelijkse besmettingen in Spanje sinds midden juli opnieuw gaan stijgen. Maar in tegenstelling tot de Belgische curve, die de laatste weken afgetopt is (DM 3/9), klimmen de Spaanse cijfers steeds sneller de hoogte in.
Volgens de meest recente update van het European Centre for Disease Prevention and Control (ECDC) telt Spanje de laatste twee weken meer dan 221 besmettingen per 100.000 inwoners. Dat is zes keer zoveel als het Europese gemiddelde. “En het is vier keer zoveel als in België”, zegt viroloog Steven Van Gucht (Sciensano).
Vooral de snelle klim baart grote zorgen. In de laatste week zijn bijna 49.400 nieuwe gevallen bevestigd, wat meer dan het dubbele is van wat op het einde van de week van 12 augustus is opgetekend. Ook het aantal doden neemt nu versneld toe, van 65 in de week van 12 augustus naar 159 de afgelopen week.
Voor Spanje is het vanzelfsprekend een ramp, want het is tijdens de eerste coronagolf al zeer hard getroffen. Opvallend is dan ook dat Italië, dat andere Europese land dat de zwaarste eerste golf over zich kreeg, het een heel stuk beter stelt. Het ECDC telt daar sinds 3 september tussen de 20 en 59 besmettingen per 100.000 inwoners, terwijl het er in Spanje dus 221 zijn. Het totale aantal lag de laatste twee weken op 162.37 in Italië en in Spanje op 108.687, meer dan zes keer zoveel.
Prijs betalen
“Spanje betaalt de prijs voor het feit dat het in juli al redelijk wat versoepelingen toeliet, vooral om het zomertoerisme ter wille te zijn”, zegt epidemiooloog Yves Coppieters (ULB). “Toeristen mochten zonder quarantaine of test weer het land binnen. Italië is daar omzichtiger in geweest. Er was voor toeristen minder mogelijk en onder andere de maskerplicht is er strenger en breder aangehouden.”
Ook Van Gucht maakt die analyse. “Wij vermoeden dat ze te snel versoepeld hebben om de economie en het toerisme aan te wakkeren. Daardoor is het virus er op een te hoog niveau blijven circuleren. En ze hebben al vroeg weer het nachtleven heropend. Italië is langer op de rem blijven staan.”
Voor het Belgische toerisme is de code rood ook een opdoffer, want na Frankrijk is Spanje de topfavoriet. Geschat wordt dat nu zo’n 20.000 Belgen in Spanje vakantie houden. Tienduizenden waren dat binnenkort van plan.
“De code rood is een flinke extra streep door de rekening”, zegt TUI-woordvoerder Piet Demeyere. “Zeker omdat Spanje het enige Europese land is waarheen we het hele jaar vliegen, dankzij die overwinteraars. We kunnen alleen maar hopen dat dit niet te lang duurt en de overheid na 22 september de code rood terugdraait zodat de overwinteraars alsnog kunnen vertrekken.”
Belgische Spanje-gangers
In totaal zien 17.600 Belgische Spanje-gangers die bij de marktleider boekten, hun reis in het water vallen. Tot en met 22 september zijn alle vluchten geschrapt. Op dit moment heeft TUI op alle Spaanse bestemmingen samen 6.600 reizigers. Een kleine 2.000 van hen boekten een pakketreis, de anderen kochten vliegtickets bij TUI.
Voor de pakketreizigers zijn de touroperators wettelijk verplicht een retour te garanderen. “Tot en met 10 september gaan de retourvluchten door zoals gepland”, zegt Demeyere. “Ook wie later zou terugkeren, kan mee op een van die vluchten.”
Wie met een andere maatschappij vloog, kan op de geplande datum terugreizen want er is geen vliegverbod. “En wie nog een ticket heeft voor een reis binnenkort, kan dat omboeken”, zo klinkt het bij Brussels Airlines. Maar hotelkosten of tickets bij lagekostenmaatschappijen terugvorderen zal bij duizenden voor veel hoofdbrekens zorgen, laat Test Aankoop weten.
Ondertussen zijn de vele tweedeverblijvers kwaad. Dat zegt Marleen De Vijt van Azull.be, immospecialist voor Belgen die in Spanje een tweede stek kopen. “Er zijn zo’n 150.000 Belgen met een tweede verblijf in Spanje. Wij merken vooral woede over deze code rood”, zegt De Vijt. “In Madrid is de situatie inderdaad ernstig, maar in populaire kustgebieden zoals Malaga en Alicante liggen de besmettingscijfers helemaal niet zo hoog. Waarom kan men geen onderscheid behouden?”
Daarop stelt Van Gucht dat de situatie in te veel Spaanse gebieden te snel achteruitgaat. “Oranje zones zijn omringd door rode en zelfs in regio’s die eerst nog groen waren, gaat het aantal besmettingen nu pijlsnel omhoog. We zien ook dat er in Spanje veel tussen regio’s gereisd wordt. Dit was nu onvermijdelijk.”
