‘Spaanse gratie voor separatisten? Voor Carles Puigdemont verandert er helemaal niets’

Dat de Spaanse regering gratie verleent aan negen veroordeelde separatisten uit Catalonië, verandert niets voor Carles Puigdemont. Dat zegt Paul Bekaert, de advocaat van de voormalige minister-president, die sinds 2017 in ons land in ballingschap leeft.

Waarom verleent de Spaanse regering gratie?

“Ten eerste is het een manier van socialistische premier Pedro Sánchez om de situatie in Spanje wat te ontmijnen en de Catalanen gunstig te stemmen. Hij zit een minderheidsregering voor in Madrid en heeft hen nodig om zijn beleid te kunnen doorvoeren. Door de mensen, die in 2017 veroordeeld werden voor de organisatie van het onafhankelijheidsreferendum, genade te schenken, hoopt hij de ERC-partij te paaien en aanspraak te maken op hun vijftien zetels – die kunnen hem bijna aan een meerderheid helpen.”

“Maar er is ook een andere, tweede motivering die volgens ons doorweegt. Er komt eerstdaags een nieuw en vernietigend rapport van de Raad van Europa uit, waarin Spanje aangeklaagd wordt voor de aanpak van de Catalaanse kwestie, met onder meer veroordelingen, aanhoudingsmandaten en uitleveringen. Volgens mijn cliënt is het verlenen van die gratie een poging van Spanje om zijn gezicht nu nog snel te redden.”

“Het is trouwens nog onduidelijk wanneer de separatisten worden vrijgelaten. Ik ben benieuwd of ze hun politieke activiteit opnieuw zullen opnemen. Die mensen hielden uiteindelijk nooit voor mogelijk dat ze tot dertien jaar in de gevangenis zouden belanden daarvoor. Anders waren ze ook wel voor de ballingschap gegaan.”

Wat verandert dit voor Carles Puigdemont?

“Hij is hiermee niet gebaat. Voor hem is dit niet bepaald een grote stap vooruit. Want zolang Spanje om zijn uitlevering blijft vragen, verandert er helemaal niets voor hem. Zodra hij in het land aankomt, zal hij onmiddellijk worden aangehouden en berecht. Pas na een veroordeling kan aan hem genade verleend worden. Maar er is geen enkele garantie dat zoiets zou gebeuren, natuurlijk. Puigdemont heeft al herhaaldelijk aangegeven: voor hem is dit geen oplossing.

Wat is er volgens hem nodig?

“Puigdemont eist, net al de andere separatisten, amnestie. Dat is iets anders dan gratie of genade, waarmee je als regering vasthoudt aan de schuld maar de resterende gevangenisstraf of geldboete schrapt. Bij amnestie wordt de spons erover gehaald, is de schuld aan een misdrijf voor verleden, heden en toekomst onbestaand.”

Hoe geraken we volgens u uit de Catalaanse crisis?

“Ik denk dat het onvermijdelijk is om Catalonië opnieuw meer autonomie te geven, zoals in 2005 gebeurd is. Bij de drie laatste regionale verkiezingen de afgelopen jaren hebben de separatisten telkens vooruitgang geboekt en hebben de traditionele regeringspartijen verloren. Madrid moet beseffen dat die Catalaanse kwestie niet eeuwig kan blijven duren. Ze moeten de doodstrijd van de 19de-eeuwse vaderlanden zien: we kunnen niet meer terug naar die eenheid. Ik ben hoopvol dat we daar uiteindelijk wel in zullen slagen. In het Baskenland is het ook gelukt, daar heeft de ETA de wapens neergelegd. Sowieso, denk ik, zal dit probleem niet tot Spanje beperkt blijven: je ziet gelijkaardige ontwikkelingen in Schotland, Noord-Ierland, Corsica. Allemaal zoeken ze naar onafhankelijkheid. Die strijd valt niet meer tegen te houden.”