Sp.a wil achterban overtuigen van ecologisme: “De jongeren? Ze weten niet meer wat socialisme is”

“De jongeren? Ze weten niet meer wat socialisme is.” Neen, de sp.a staat er niet goed voor, weet Noé, 81 intussen en jarenlang militant. “Ik ging nog op mijn klompen naar school. Tegenwoordig denkt de jeugd dat ieder zwijn vet geboren werd.”

We zitten in Beernem, het hartland van de West-Vlaamse varkensindustrie. Noé is naar het lokale ontmoetingscentrum de Kleine Beer afgezakt om te komen luisteren naar Johan Vande Lanotte. “Ik ben fan van hem.”

Coming man

De sp.a-coryfee trekt de komende weken langs tien steden en gemeenten, met telkens vier lezingen. Hij is dan wel Oostends burgemeester af, nog één keer wil hij alles geven voor de komende campagne. En daarom dweilt hij het West-Vlaamse hinterland af.

Zijn publiek gisteravond in Beernem: grijs. De gemiddelde leeftijd van de 50-tal aanwezigen ligt een stuk boven de zestig, op enkele opgetrommelde jongsocialisten achteraan in de zaal na.

Nochtans had Vande Lanotte speciaal voor zijn eerste lezing Conner Rousseau uitgenodigd, de 26-jarige lijsttrekker in Oost-Vlaanderen en vooruitgeschoven door de partij als coming man. “We verschillen misschien in leeftijd,” zegt hij vooraf, “we hebben wel dezelfde doelen voor ogen.”

Ook in zijn zog: Laura Cools, een van de leidende krachten van Youth for Climate, die de wekelijkse betogingen van de bosbrossers organiseert. Ze staat op de 8ste plaats van de West-Vlaamse lijst en gaat de komende weken samen met Vande Lanotte mee op pad. “Ik zal veel kunnen leren van hem.” Dat ze zich voor sp.a engageerde werd niet door alle activisten geapprecieerd. “Het moet een apolitieke beweging zijn, maar nu kan ik wel onze plannen helpen realiseren.”

De link leggen tussen jong en oud? Tussen rood en ecologisch? In Beernem heeft Vande Lanotte nog werk aan de winkel. Als voor de lezing het woord bosbrossers in de zaal valt, wordt gezucht, met de ogen gerold. Verwende zondagskinderen, is het oordeel. “Die jeugd is gewoon uit op een dagje uit”, gnuift Noé. “Als er één begint te loeien, doet de rest mee. Dat is gelijk koeien: kuddegedrag. Ze willen alle fabrieken dicht, onze auto’s weg, geen vliegtuigen meer. Ja, dan zal alles opgelost zijn, zeker?”

“Waar zijn ze trouwens deze week?”, schampert Freddy, een kale grijsaard een tafeltje verder. “Ik zal het u zeggen: allemaal op reis met het vliegtuig.” Dat er toch meer moet achterzitten achter al dat klimaatprotest, vermoedt Yolanda, de dame in het gezelschap. “Zouden de groenen dat niet mee georganiseerd hebben?”

Als ze horen dat er met Laura Cools ook een van die brossers bij hen zit, valt het gesprek stil. Haar ouders zitten voor de gelegenheid ook in de zaal. “Echt concrete voorstellen hebben we van die jongeren toch nog niet gehoord", protesteert Yolanda toch.

Energiefactuur 20 procent lager

Vande Lanotte heeft het in zijn lezing over gratis kinderopvang voor iedereen, een betere zorg en een gecontroleerde migratie. Maar centraal in zijn betoog staan klimaatmaatregelen en hoe die sociaal te houden.

Hij stelt als doel om de energiefactuur met 20 procent te doen dalen. Daarvoor wil hij opnieuw de btw op elektriciteit weer van 21 naar 6 procent brengen. Ook wil Vande Lanotte als het moet inbreken in de markt, zoals hij ook voor 2014 deed toen hij minister van Consumentenzaken was.

Even essentieel: het ambitieuze isolatieplan dat de partij heeft uitgewerkt. Daarbij zal niet langer gewerkt worden met premies, maar zal de investering om huizen energiezuinig te maken pas achteraf worden terugbetaald met de winst op de factuur.

Daarvoor wil Vande Lanotte een klimaatbank oprichten. Voorwaarde is dat het geld specifiek gebruikt wordt om te investeren in klimaat, zoals de isolatieplannen. Mensen die hun geld daar parkeren krijgen een iets beter rendement dan op het traditionele spaarboekje. “Mensen houden echt iets over aan ecologische maatregelen”, zegt Vande Lanotte. Er staat momenteel 260 miljard op de Belgische spaarboekjes. Vande Lanotte wil 4 procent daarvan activeren voor het klimaat.

Maar houdt het Beernem bezig? Na afloop komen er vragen over pensioenen, studiebeurzen en de dure huizenprijzen. Niet over ecologie. “Dit thema ligt moeilijker, maar we moeten het blijven brengen”, zegt Vande Lanotte achteraf. “Door het te hebben over spaarcenten en isolatie kunnen we ook deze mensen meetrekken.”

Befaamde huisbezoeken

Hij gelooft in deze manier van campagne voeren. Ook trekt hij op pad voor zijn befaamde huisbezoeken én heeft hij zijn intrede gedaan op Instagram. Hij heeft er zichtbaar zin in, ook al liep het in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen niet lekker.

De sp.a heeft al betere tijden gekend, geven de aanwezigen aan. Maar aan het tafeltje bij Yolanda en Freddy houden ze de moed erin. “Zo’n partij gaat als een slinger”, klinkt het. “Nu zitten we misschien op een dieptepunt. Maar die slinger keert op een dag terug, dat is onvermijdelijk.”