'Soms moet je stop kunnen zeggen'

de multiculturele muziek van sergent garcia

Sergent Garcia staat voor vrijmoedige muziek. De Spaanse Fransman versmelt salsa en reggae tot een heerlijk dansbaar geheel, dat hij salsamuffin heeft genoemd. Een gesprek naar aanleiding van de nieuwe cd Sin fronteras.

Brussel / Van onze medewerker

Christophe Verbiest

Twee jaar geleden is Un poquito quema'o verschenen en meteen was Sergent Garcia een naam in de wereld van de Caribische muziek. Achter dat pseudoniem schuilt Bruno Garcia, de zoon van een Spaanse vader en een Franse moeder. Hij maakt zijn muziek samen met zijn vaste begeleiders Los Locos del Barrio. Maar het is weinig bekend dat Sergent Garcia twee jaar voor Un poquito quema'o al een plaat heeft gemaakt, Viva el sargento. Bruno Garcia: "Die eerste plaat heb ik helemaal in mijn eentje opgenomen. Ik zie die een beetje als een visitekaartje. Een cd leek me een geschikte manier om andere muzikanten te zoeken."

"Let wel, ik ben al zo'n twintig jaar muzikant en ik heb in vele groepjes gezeten. Ik heb eerst punk gespeeld, dan hiphop, daarna reggae en Afrikaanse muziek. En toen kreeg ik zin om Cubaanse en Jamaicaanse muziek te vermengen." Hoe is dat gekomen? "Ik heb altijd een zwak gehad voor muziek uit de Caraïben. Die is sowieso al de versmelting van Europese en Afrikaanse muziek. Anderzijds heb ik voortdurend contact gehouden met de salsascene van Parijs."

Op de platen van Sergent Garcia klinkt het alsof het de natuurlijkste zaak van de wereld is dat Cubaanse muziek en reggae gemêleerd zijn. "Nou, zeker in het begin was het niet gemakkelijk, want ik had geen voorbeeld. Maar ik heb snel een aanknopingspunt gevonden. Want improvisatie speelt een grote rol in de muziek op zowel Cuba als Jamaica. Door te oefenen heb ik al gauw gemerkt dat ik probleemloos kon toasten (een vorm van improviserend zingen & rappen in de reggae, ChrV) op een salsaritme. En het omgekeerde lukte me ook: een wat Spaans klinkende melodie bedenken bij een reggaearrangement. Toen ik die twee ontdekkingen had gedaan, was de kogel helemaal door de kerk en verliep alles erg vlot. Want wie zoekt, die vindt. Zo kwam ik tot de vaststelling dat je hetzelfde ritme vaak op verschillende Caribische eilanden aantreft: Haïti, Jamaica, Cuba, de Dominicaanse Republiek en zo meer. (glimlachend) Je zou kunnen stellen dat ik een etnomusicologisch onderzoek heb gedaan."

Dat zouden we inderdaad kunnen, maar dat doen we niet, omdat het de indruk zou kunnen wekken dat Sergent Garcia zijn muziek op een academische leest heeft geschoeid. Niets is minder waar bij deze wereldwijze muzikant. De liedjes van El Sargento swingen en ademen levenskracht. Ze nemen de dansers mee op een tocht die hun achteraf uitgeteld achterlaat. Maar wie vanuit de luie stoel alleen maar wil luisteren, ontdekt speelse en avontuurlijk gearrangeerde songs die bewijzen dat één plus één inderdaad drie kan zijn, wat de wiskundeleraar daar verder ook over te zeggen heeft. Sergent Garcia heeft ook een naam bedacht voor zijn muziek: salsamuffin, een versmelting van salsa en raggamuffin (en dat is dan weer een samengaan van hiphop en reggae).

Hoe zijn de reacties op de Caraïben? "Prima. De Cubanen, om hen als voorbeeld te nemen, zijn erg nieuwsgierig om te weten wat je met de salsa kunt aanvangen. Maar ook de teksten zijn belangrijk. Ik heb het over oorlog, onmacht, armoede en zo meer. Vele mensen daar herkennen zich in wat ik zing." Voor alle duidelijkheid: de liedjes van El Sargento zijn geen politieke essays die op muziek zijn gezet. "En ik ben ook CNN niet. Ik vertel over het alledaagse leven, noem het een sociale kroniek. Het is mijn kijk op de wereld waarin we leven. Ik denk dat mijn boodschap in de muziek zit. 'Sin fronteras' gaat bij uitstek over métissages. In onze grootsteden wonen momenteel mensen die uit vele verschillende landen komen. We moeten ons durven af te vragen hoe die steden er in de toekomst zullen uitzien. Trekt iedereen zich in zijn hokje terug, net als in de getto's van de Verenigde Staten, waar de verschillende gemeenschappen elkaar moeilijk begrijpen? Of kiezen we voor een open, multiculturele wereld, waar iedereen zich op zijn gemak voelt?"

Sergent Garcia schrijft ook liefdesliedjes, maar die vertellen vaak meer dan je op het eerste gezicht zou denken. "Neem nu 'Adelita', dat kan nogal licht lijken. Het is het verhaal van iemand die geen zin heeft om te werken en in bed wil blijven liggen met zijn vriendin Adelita. Maar het nummer geeft ook commentaar op het hectische leven van vandaag. Soms moet je stop kunnen zeggen. Ik denk trouwens dat mijn meeste songs op twee niveaus te begrijpen zijn. In 'Que traigan la salsa' beschrijf ik een groot feest: er is eten, drank en muziek in overvloed. Maar de mensen uit de buurt zijn er niet welkom. Dat is uiteraard een metafoor voor de noord-zuidverhouding."

Op twee songs zijn muzikale gasten te horen. 'Seremos' is een samenwerking met Amadou & Mariam, het lichtjes fantastische muzikale duo uit Mali. En de Spaanse zigeunerzanger Balbino geeft 'Resistente' een extraatje. "Beschouw dat als een omgekeerde reis. De muziek uit de Cariben heeft Afrikaanse en Europese wortels. Amadou & Mariam staan uiteraard voor Afrika en Balbino voor Europa."

Er is een muzikaal verschil tussen Sergent Garcia en Manu Chao, want deze laatste heeft, ten minste op plaat, minder aandacht voor reggae. Maar toch lijkt het niet onlogisch om beiden met elkaar te vergelijken. "Ik hoor de vergelijking voortdurend, maar als je de twee platen na elkaar beluistert, merk je toch duidelijk de verschillen. Maar goed, on est un peu cousin de musique, quoi. Want we komen uit hetzelfde milieu van Franse alternatieve muziek waar we in rock- of punkbands hebben gespeeld. Er is ook onze Spaans-Franse afkomst en we hebben allebei een boontje voor Latijns-Amerikaanse muziek. En er gaapt geen kloof tussen wat we doen en waar we over zingen. Maar ik denk eigenlijk dat we deel uitmaken van een veel groter geheel. Asian Dub Foundation in Londen, Ozomatli in Los Angeles, Mau Mau in Italië, Ojos de Brujo in Spanje, Gnawa Diffusion of Orchestre National de Barbès in Frankrijk: in welke taal die groepen ook zingen, ze hebben allemaal als kenmerk dat ze genres vermengen."

En het zijn ook allemaal artiesten die een nieuwe (muzikale) tegencultuur vormen. "Inderdaad. Ik noem dat de revanche van de derde wereld. Vele migranten die de afgelopen vijftig jaar in het Westen zijn komen werken, zijn verplicht geweest om hun verleden uit te gommen. Mijn generatie eist het recht op om een dubbele cultuur te hebben: we willen best trots zijn op het land waar we geboren zijn, maar we willen het dappere parcours van onze ouders niet ontkennen."

Tot slot nog iets over de naam. Die klinkt militaristisch, maar na al het bovenstaande is het wel duidelijk dat Bruno Garcia dat absoluut niet is. Hij haalde zijn artiestennaam bij Zorro. "In die serie van Walt Disney loopt een Sergeant Garcia rond. Dat is, laat ik het maar eerlijk zeggen, een grote idioot. De serie werd uitgezonden toen ik klein was en elke Garcia kreeg toen gegarandeerd de bijnaam Sergeant Garcia. Indertijd kon ik daar niet om lachen en ik druk me nog zacht uit." Maar dat trauma is verwerkt en het is voor de muzikant een soort geuzennaam. "Het is de revanche van Sergeant Garcia."

Sin fronteras is verschenen op Labels en wordt gedistribueerd door Virgin. Het concert morgenavond in de Botanique is uitverkocht.

'Ik heb het over oorlog, onmacht, armoede en zo, maar ik ben CNN niet'