NieuwsWetenschap
Slimme dieren: Kolibrievrouwtjes verkleden zich als mannetje om niet te worden lastiggevallen
Biologen hebben in het Centraal-Amerikaanse regenwoud een wel heel bijzondere strategie van vrouwen ontdekt om minder te worden lastiggevallen door mannen. Een deel van de kolibrievrouwtjes vermomt zich als man, zo toont onderzoek.
In het vogelrijk zijn het doorgaans de mannetjes die met een felgekleurd verenkleed indruk proberen te maken op de vrouwtjes. Dat is ook zo bij de witnekkolibrie (Florisuga mellivora): in de regel zijn vrouwtjes onopvallend grijsgroen met wit en stelen mannetjes de show met een glanzend blauwe kop, een metaalgroene rug en een witte buik. Maar die tweedeling gaat bij deze vogeltjes niet altijd op, blijkt nu. Een deel van de vrouwtjes heeft dezelfde felle kleuren als de mannetjes.
De onderzoekers zien twee mogelijke verklaringen, schrijven ze in het vakblad Current Biology. Optie één: felgekleurde vrouwtjes zijn aantrekkelijker voor de mannetjes en hebben daardoor een grotere kans op nageslacht. Optie twee: de felle kleuren zorgen er juist voor dat mannetjes ze minder lastigvallen, met als evolutionair voordeel dat de vrouwtjes meer tijd hebben voor nuttige zaken als voedsel zoeken.
De biologen vlogen naar Panama en vingen daar 436 witnekkolibries. Opvallend genoeg hadden alle jonge vogeltjes felle kleuren, ook de vrouwtjes. De oudere vrouwtjes waren karakteristiek grauw óf net als de mannetjes felgekleurd. Dat betekent dat veel vrouwtjes een verandering doormaken als ze volwassen worden: van gekleurd naar grauw. De onderzoekers weten niet of dit fenomeen genetisch bepaald is, een keuze van de vogel zelf of een gevolg van omgevingsfactoren.
Hoe dan ook is het volgens de biologen een argument voor de seksuele-intimidatiehypothese. Jonge vogeltjes die zich nog niet kunnen voortplanten hebben er niets aan als mannetjes hun kleuren mooi vinden – ze kunnen beter voor een mannetje aangezien worden en met rust gelaten worden.
Videobeelden en een experiment met opgezette vrouwtjeskolibries in hun twee verschijningsvormen leverden het doorslaggevende bewijs: grauwe vrouwtjes werden vaker lastiggevallen dan felgekleurde vrouwtjes. Denk aan achtervolgingen in de lucht, pikken in elkaars veren en af en toe zelfs een worstelpartij. Als een vrouwtje zich als mannetje ‘verkleedt’, wordt ze niet direct herkend als partner en kan ze haar eigen plan trekken.
