Singer-songwriter Jonas Winterland laat zich van zijn meest extroverte kant zien

Sterke songs en een eigen geluid: dat was - kort samengevat - tot nog toe de meest gebezigde omschrijving om Jonas Winterland te duiden. Raymond van het Groenewoud uitte zich als fan, en ook Bart Peeters hoorde een uniek talent. Maar zelf spiegelt de tweeëndertigjarige singer-songwriter zich minstens evenveel aan Grandaddy en eels. Van die laatste staat op de hoes van de nieuwe cd zelfs een citaat afgedrukt. 'Before I go out of my mind over matters/Got my foot on the ladder/And I'm climbing up to the moon'.

Winterland knikt. "Voor mij vatten die zinnetjes de toon van mijn nieuwe songs perfect samen. Wat ik aan zanger Mark Everett bewonder, is dat hij het ondanks alle tegenslagen - de dood van zijn zus, zijn vader en zijn moeder - toch voor elkaar krijgt om met een zeker optimisme naar de toekomst te kijken. Zelfs zijn droevigste nummers zijn zo mooi dat je er onmogelijk triest van kan worden. Goed: mijn teksten zijn wat ze zijn, maar de toon van de muziek is dit keer toch veel lichter, veel dynamischer dan voordien."

Als alles goed gaat wordt Winterland in april voor het eerst vader, en die lichtere toets heeft daar volgens hem ook mee te maken. "De songs zijn weliswaar geschreven op een moment dat ik nog niet wist dat me die zware verantwoordelijkheid te wachten stond, maar toch: als je nieuw leven op de wereld gaat zetten, moet je zelfbewuster zijn en vertrouwen hebben in wat je doet. Dan wordt optimisme een moral duty."

Al wil dat niet zeggen dat het getob helemààl is weggeëbd. In 'Dokter Alstublieft' - het openingsnummer - blijkt dat nog het meest, niet in het minst omdat hij zich daar van een wel érg openhartige kant laat zien. 'Zelfs de grote liefde die ik omlangs heb gevonden, is een tijdelijke pleister op een permanente wonde'. Geen opbeurende gedachte, en de song werd in de huishoudelijke kring van Winterland dan ook op gefrons onthaald.

"Dat heb ik mogen uitleggen, inderdaad", klinkt het enigszins verontschuldigend. "Maar ik blijf een eeuwige twijfelaar. Zelfs over de absolute liefde, en ook als daar helemaal geen directe aanleiding toe is. Ik heb sowieso last van muizenissen in mijn hoofd, ben iemand die heel lang op gedachten blijft malen. Het klopt dat er intussen een paar facetten goed zijn ingevuld, maar dat wil nog niet zeggen dat alles perfect is. En dus blijf ik voorzichtig." Hij zwijgt even. "Op de eerste plaat hoor je iemand die alles zorgvuldig wikt en weegt. Vandaag twijfel ik meer functioneel. En eens ik er een lied over heb gemaakt, kan ik het ook loslaten."

Geen stilte meer

Gesterkt door de warmte waarmee 'Mensen zijn gemaakt van dun papier' twee jaar geleden werd ontvangen, begon Winterland meteen aan een opvolger te schrijven. In een mum van tijd had hij twintig nummers klaar, waarvan na een hartverscheurende selectie nu uiteindelijk de helft wordt uitgebracht. Die stricte kwaliteitscontrole - mee uitgevoerd door producer Jo Francken - levert opnieuw een plaat op zoals die in het Nederlands nooit eerder is gemaakt.

Toegegeven: Winterland behoort niet tot de grootste zangers, maar als tekstschrijver kan hij stilaan de vergelijking met de grote Leonard Cohen doorstaan. Op de koop toe snijden zijn songs regelmatig thema's aan die net iets minder voor de hand liggen in een popliedje. Zo gaat 'De Krekels In Mijn Oor' over de tinnitus waar de zanger al jaren mee kampt.

"Klopt, al hoop ik dat het ook gewaardeerd kan worden door wie de ziekte niét heeft. Ik heb de woorden alleszins zo geschreven dat het net zo goed over een verlangen naar kalmte en rust kan gaan. Of over onthechting. Zelfs als ik mijn eigen kleine wereld als uitgangspunt neem, moet het breder gaan. Nu, het is wel zo dat ik door die tinnitus geen stilte meer ken. 's Ochtends bij het wakker worden, 's avonds bij het slapen gaan: altijd is er dat gepiep. Eén van mijn oorartsen suggereerde ooit om er dan maar een liedje over te schrijven. Toen had ik veel goesting om hem een toek op z'n bakkes te geven, maar kijk: zeven jaar later heb ik het toch gedaan."

Het nummer waar hij naar eigen zeggen het meest aan gehecht is - één van de meest ontroerende passages op de cd, ook - is 'Wie Ik Ben En Hoe Ik Heet', een song waarin Winterland zich afvraagt hoe het zou zijn om later dement te worden. "Eerlijk: ik heb tranen met tuiten geweend toen de inspiratie voor dat nummer kwam. Dementie lijkt me echt vreselijk: dat op een dag de harde schijf in je hoofd wordt gewist, en je niet eens meer weet wie je beste vriend is. Of dat je je eigen vrouw niet meer herkent."

"Mijn vriendin had het dan weer erg moeilijk met 'Niemand Lijkt Op Jou', geschreven vanuit het standpunt dat ze er niet meer is. Ik stort mezelf de vernieling in, en de ene losse flirt gaat naadloos over in de andere. Ze moest wenen toen ik het haar de eerste keer voorspeelde. Jammer, maar zo wist ik wél meteen dat ik iets goeds had gemaakt. Ze is sowieso mijn belangrijkste klankbord."

Mia, Irene en Suzy

Toch is er nog één nummer dat straks nog meer over de tong zal gaan. Het heet 'Het Meisje Uit Het Lied' en gaat over Mia, Irene en Suzy, drie vrouwen die onsterfelijk geworden zijn in classics van - respectievelijk - Gorky, De Mens en Noordkaap.

"Ik was er - net als zoveel mensen - onlangs kapot van toen ik het nieuws van Luc De Vos hoorde, ook al heb ik 'm ooit maar één keer gesproken. Ik kan de nachten niet tellen dat ik naar zijn eerste platen geluisterd heb. Als zestienjarige vond ik daar de bevestiging in om zelf ook in het Nederlands te zingen. Dat lied is voor mij dus een eerbetoon aan de heilige drievuldigheid van de Vlaamse rock, en ik wilde een vervolg schrijven waarin hun iconische vrouwen weer tot leven zouden worden gewekt. Hoe zou het hen vergaan zijn, na al die jaren?"

"Dat nummer dateert al van 2013, en het is dus meer dan een postuum eerbetoon aan Luc. Al besef ik natuurlijk ook dat de tekst - en zeker ook het beeld van Mia als eenzame vrouw die alleen aan de afwas staat - door zijn dood een heel andere weerklank heeft gekregen."

'Zwaartekracht en Andere Verzinsels' is verschenen bij Evil Pinguin en wordt verdeeld door Universal.