Sinds de Koude Oorlog nam het aantal kernwapens gestaag af. Die daling lijkt nu voorbij

‘De afname van nucleaire wapenmagazijnen, waar we aan gewend zijn geraakt sinds het einde van de Koude Oorlog, lijkt te nivelleren’, stelt onderzoeker Hans Kristensen van Sipri tegenover persbureau AFP. Volgens Kristensen zijn er zelfs signalen dat het aantal kernwapens toeneemt, omdat kernmachten volgens Sipri bezig zijn met nucleaire moderniseringsprogramma’s.

Kernwapens worden belangrijker in de militaire strategieën van bijvoorbeeld Rusland en de Verenigde Staten, samen goed voor 90 procent van de kernwapens wereldwijd. Daarbij komt het arsenaal van zeven kleinere kernmachten: het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Pakistan, India, Israël en Noord-Korea.

Volgens Sipri zijn er wereldwijd in totaal 13.080 kernwapens aan het begin van 2021, tegen een geschat aantal van 13.400 vorig jaar. Dat lijkt een afname, maar bij dit cijfer zijn ook in onbruik geraakte kernkoppen meegeteld, die ieder moment ontmanteld kunnen worden.

Zonder die kernwapens zien de cijfers er een stuk zorgelijker uit. Dan komt Sipri in zijn schattingen juist uit op een toename van het aantal kernwapens van 9.620, tegenover 9.380 vorig jaar.

Legerbases

Ook het aantal kernwapens dat wordt ingezet door operationele troepen is gestegen, van 3.720 tot 3.825. Daarbij gaat het om wapens die al op raketten gemonteerd zijn of die opgeslagen zijn op actieve legerbases. Tweeduizend van deze wapens zijn in dusdanig hoge staat van paraatheid dat ze binnen enkele minuten kunnen worden gelanceerd.

Dit jaar verlengden Rusland en de Verenigde Staten ondanks de oplopende spanningen in hun bilaterale betrekkingen, op het laatste nippertje toch het nieuwe Start-verdrag, dat de afbouw van hun nucleaire wapenarsenalen regelt, met vijf jaar verlengd. Washington probeerde China bij het Start-verdrag te halen, maar Beijing toont geen interesse zijn relatief kleine aantal van 350 kernwapens te verlagen, omdat China juist inzet op het inhalen van de technologische achterstanden op de VS en Rusland.

Voor het eerst sinds het einde van de Koude Oorlog heeft het Verenigd Koninkrijk het plafond voor het aantal kernwapens dit jaar verhoogd van 180 naar 260 en ook gezworen vijanden India en Pakistan vergroten in reactie op elkaars militaire strategie beiden hun kernwapenarsenaal.

Noord-Korea

Noord-Korea heeft volgens Sipri dit jaar genoeg nucleaire splijtstof tot zijn beschikking om veertig tot vijftig kernbommen te maken. Onbekend is of Noord-Korea die kernwapens ook daadwerkelijk in huis heeft: Sipri baseert zijn schattingen van de omvang van het geheime Noord-Koreaanse kernprogramma op een vertienvoudiging van de hoeveelheid plutonium en verrijkt uranium (HEU) vergeleken met vorig jaar.

Noord-Korea heeft de productie daarvan opgevoerd nadat het land in 2020 hervatting van het internationaal omstreden kernwapenproeven aankondigde.