Sinds de dood van Freddie Gray is het geweld in Baltimore spectaculair toegenomen

"Vrienden die vrienden vermoorden! Alsjeblieft, can y'all please stop?" Een tengere zwarte vrouw in de donkere straat kijkt de omstanders aan. Ze heeft een kaars in haar hand, en draagt een sweater met de beeltenis van een zwarte jongen, met daaronder 'Love always, mommy'. Voor haar voeten ligt de naam Levy in theelichtjes; aan een lantaarnpaal hangen zwarte ballonnen met 'R.I.P.' erop. Een andere vrouw begint te huilen, een derde vrouw zingt een gospel. Iets verderop staan de jongens met hun joints en sigaren zo dik als worsten. Ze zeggen niets.

Het is vrijdagavond in West-Baltimore. Hier in de North Stricker-straat werd vorige week Levy Butler doodgeschoten, een man van 28 uit de buurt. Een van de 310 moorden in de stad dit jaar tot dusver - nu al een record - per hoofd van de bevolking. Vooral sinds de dood van Freddie Gray, de zwarte jongen van twee blokken verderop die hier in april werd gearresteerd en in een politiebusje stierf, is het geweld tomeloos. In deze wijk is het aantal moorden ruim verdrievoudigd.

Baltimore is niet de enige. Chicago, Washington, Cleveland, Dallas: tientallen steden hebben te kampen met sterk stijgende moordcijfers. Drugs, bendes en de alomtegenwoordigheid van vuurwapens zijn belangrijke factoren, maar dit jaar is er iets bijgekomen. De politie zou terughoudender zijn geworden, na de met veel publiciteit omgeven en vaak door camera's geregistreerde incidenten van politiegeweld. Agenten zouden bang zijn geworden voor het lot van de collega's die Freddie Gray oppakten. Vandaag begint de rechtszaak tegen de eerste van hen (overigens een zwarte, ook uit deze buurt).

"Hebben agenten minder zin om hun auto uit te komen, in de YouTube-wereld van vandaag?", vroeg FBI-directeur James Comey zich retorisch af in een toespraak in Chicago vorige maand. "Er waait een kille wind door het politiewerk, en die wind verandert absoluut het gedrag van de politie."

'Wij doen wat wij willen'

Doet de politie minder? In Baltimore wordt het zo wel ervaren. "Man, wat denk je zelf, 310 doden", zegt een zwarte jongen van twintig op een straathoek, bij een auto op houten blokken. "De politie doet niks meer. Wij doen wat wij willen."

Hij staat in een groepje met andere jongens op een kruising tussen dichtgetimmerde en soms geblakerde panden. Iedereen kijkt een andere kant op. Ze praten niet veel. Hier wordt gewerkt.

"We moeten het hier helemaal zelf opknappen", zegt Anthony Moore, een veertiger een paar straten verderop, die een beetje rondhangt voor een drank- en sigarettenwinkel waar de verkopers achter kogelvrij glas zitten. Op de gevel is Freddie Gray geschilderd, met opengebroken handboeien. "Ik probeer deze hoek hier een beetje schoon te houden, maar het vuil komt steeds weer terug. Wat is de gemeente waard, als ze niet eens meer komen om het vuil op te ruimen?"

Deze buurt, Sandtown-Winchester, was ooit een middenklassewijk met huisjes van één of twee verdiepingen in gezellige kleuren. De leegloop begon in de jaren 80, inmiddels is 30 procent van de panden verlaten. Hele rijtjes zijn dichtgespijkerd, en de buurt werd het decor van de tv-serie The Wire, tien jaar geleden. Het is er sindsdien niet beter op geworden. "We moeten ophouden elkaar te vermoorden", staat op sommige houten schotten. Op de trappetjes hangen mannen en geven meisjes hun baby's te drinken.

Dolores Jackson (83) zit ook op haar stoepje, tussen de kerstversiering. Ze woont hier al vijfenveertig jaar, en is om de hoek geboren. Ze wijst op een vrouw die uit een steegje komt en over straat wankelt. "Die heeft net iets gehaald. Vanuit die steeg werd een paar maanden geleden geschoten."

Ach, de politie. Twee weken geleden kondigde de hoofdcommissaris van Baltimore het Community Stability Initiatiative aan. Zo'n 250 bureaumedewerkers moeten hun uniform aantrekken om te gaan patrouilleren. Jackson: "Ik bel weleens. Anoniem natuurlijk. Dan rijden ze langs het groepje op de hoek, en proberen de dealers te pakken. 'Time-out, time-out', hoor ik, en weg zijn die jongens. Vijf minuten later staan ze er weer."

Minder arrestaties

Uit de statistieken van de politie zelf blijkt dat de politie minder doet. Ondanks de misdaadpiek is het aantal arrestaties in de wijk dit jaar tot en met de derde week van november gedaald van 2.894 naar 1.679. Voor de 59 moorden is nog niemand hier opgepakt. "De politie heeft geen enkele aanwijzing wie de schoten heeft gelost, en vraagt getuigen zich te melden", aldus het persbericht na de schietpartij waarbij Levy Butler omkwam en nog drie andere jongens gewond raakten.

Tony Talucci lijkt erin te berusten. De politiekapelaan, de enige blanke bij de wake vrijdagavond, staat vanaf een afstandje bij een politieauto te kijken naar de menigte. "Gaat die jongen naar de hemel of de hel? Daar hoor ik ze nooit over, bij dit soort gelegenheden." Of de politie meer moet doen? "Ach", zegt hij. "Ik vertrouw op Jezus."