'Sharon zet voortbestaan van joodse staat op de helling'

Wapengekletter met veel risico's, Ariel Sharon heeft er altijd al van gehouden. Onder meer daarom heeft hij, tegen het advies van de binnenlandse inlichtingendienst Shin Beth en een deel van zijn kabinet in, Hamas-leider Yassin doen vermoorden. Maar waar in Sharons strategische visie past de liquidering precies? "Als Sharon al een visie heeft", oppert een specialist, "dan is ze totaal fout. Dát is de kern van de zaak." Na de moord op sjeik Yassin, maandagochtend, viel bij alle commentatoren te horen dat de aanslag bedoeld was om de Palestijnen, in de eerste plaats de fundamentalistische Hamas, een bewijs van de Israëlische slagkracht te leveren. Het signaal zou nodig geweest zijn om te vermijden dat de beloofde terugtrekking van een deel van de Israëlische nederzetters en troepen uit Gaza door Hamas als een overwinning aan de achterban zou worden verkocht.

Die ontleding van de feiten is correct, maar louter tactisch. Midden-Oosten-specialist Henry Siegmann van de bekende Amerikaanse denktank Council on Foreign Relations wil ze in een ruimer, strategischer perspectief plaatsen. "Officieel is het de bedoeling om de terroristen van Hamas en andere Palestijnse groeperingen op termijn vleugellam te maken, in werkelijkheid moet de moord op sjeik Yassin beschouwd worden als een poging om de fundamentalistische Hamas zo goed als incontournable te maken, Arafat en zijn Palestijnse Autoriteit ingrijpend te verzwakken en zo een politiek acteur opzij te zetten die op termijn nog wel eens op vredesonderhandelingen zou kunnen aansturen."

Uiteraard, zegt Siegmann, wil Ariel Sharon van zulke onderhandelingen niet weten. "Hij weet immers dat Israël aan het eind van de rit gedwongen zou worden zich achter de grenzen van 1967 terug te trekken. Voor Sharon is dat een nachtmerrie. Niet omdat Israël dan zijn kolonies zou verliezen, aangezien Sharon geen religieus-ideologische banden met de kolonisten heeft. Wel omdat Israël volgens hem minder veilig zou zijn. Wat Sharon nu doet, is de druk zo verhogen dat praten niet langer mogelijk is en de Westelijke Jordaan bijgevolg niet verlaten hoeft te worden."

Israël heeft het recht om preventief op te treden tegen terreur, vindt Siegmann. "Wel moet zo'n optreden deel uitmaken van het politieke vooruitzicht dat je voor je tegenstander in petto hebt. Welnu, Sharon houdt niet de minste politieke horizon achter de hand voor de Palestijnen. De enige horizon die hij hun biedt, is militair. Sharon zit opgesloten in een vicieuze cirkel van geweld, waarin elk spoor van redelijkheid zoek is en alleen repressie, wraak en onveiligheid een plaats hebben."

In die sfeer van geprovoceerde afwezigheid van dialoog krijgt stilaan Israëls 'eenzijdige terugtrekking' gestalte, een beleid dat de regionale stabiliteit uitsluitend bekijkt in het kader van Israëls veiligheidsbehoeften en de Palestijnen voor de rest aan hun lot overlaat.

"Sharons geplande gedeeltelijke terugtrekking uit Gaza is alleen bedoeld om er chaos uit te lokken", vreest Didier Billion, Midden-Oosten-expert aan het Parijse Institut des Relations Internationales et Stratégiques. "De moord op Yassin past dan ook in de structurele doelstelling om de Palestijnse maatschappij te ontwrichten en uiteindelijk te vernielen."

Met andere woorden: als Israël Yassin al durft te vermoorden, dan wordt elke Palestijn een potentieel doelwit. Als elke Palestijn een vogel voor de kat is, tja, met wie zou Israël dan nog moeten praten? Billion: "Een en ander is het gevolg van de logica waarin Sharon zichzelf heeft gewurmd. Sinds zijn aantreden als eerste minister is Israëls politieke zwaartepunt verlegd. De politieke krachtmeting gaat niet langer tussen links en rechts maar tussen rechts en extreem-rechts. Voor de lui ter rechterzijde van Sharon, in zijn eigen Likoed-partij bijvoorbeeld een Netanyahu, gaat het allemaal lang niet ver genoeg. Die onstuitbare spiraal zal uiteindelijk een suïcidaal effect sorteren. Sharon zal Israël het graf insturen dat hij zelf gegraven heeft. Hij zet het voortbestaan van de joodse staat op de helling."

En de internationale gemeenschap? "Die legt ronkende verklaringen af maar reageert niet", sombert Billion. "Dat is helemaal Sharon. Dit soort dingen voelt hij dan weer perfect aan: dat de VS het zich niet kunnen permitteren in volle verkiezingsstrijd tegen Israël in te gaan en dat de publieke opinie in Europa toegeeflijk staat tegenover de moord op Yassin, nu de aanslagen in Madrid nog vers in het geheugen liggen. Vanuit Sharons oogpunt was de timing voor de moord dus optimaal."

Lode Delputte