Seriemoordenaars zijn vooral ook verzot op controle

Een haartje, gevonden in 1997 op het lichaam van Eve Poppe was een van de drie belastende elementen, die Stephaan Du Lion in verband brachten met haar dood. De alleenstaande moeder werd om het leven gebracht in de Antwerpse wijk Luchtbal. Nadat Du Lion eerst zweeg over de moord bekende hij die deze week toch.

Vervolgens bekende hij aan de speurders nog twee moorden. Die op Lutgarda Bogaerts, een 28-jarige vrouw die in 1993 verdween tijdens een fietstocht langs het Albertkanaal. En die op Maria Van Den Reeck, een 46-jarige vrouw, die in 1994 werd vermoord in haar huis in Borgerhout. Omdat hij al verdacht wordt van de moord op Ariane Mazijn, een 30-jarige pedicure- en fitnessbediende, zou Du Lion nu vier moorden hebben gepleegd, voldoende om hem volgens de wetenschap als ‘seriemoordenaar’ te kwalificeren.

Dubbelleven

Maar volgens experts gaat die term verder dan het getal. Het gedrag van Du Lion lijkt aan enkele typische kenmerken te beantwoorden. Voor de buitenwereld was hij lang de goedlachse glazenwasser die over zijn gruwelijke verleden wist te zwijgen. Een ‘volkse figuur’, die naast zijn job ook nog bezig was met vogelpikken en tafelvoetbal.

“Bij psychopaten of sadisten is het inherent aan de persoonlijkheidsstructuur dat ze weinig wroeging hebben”, zegt gerechtspsychiater Rudy Verelst. “Ze kunnen jarenlang doorgaan en tegelijk een dubbelleven leiden. Ze kunnen goedlachse, ingeburgerde mannen zijn die op geen enkele manier in contact komen met justitie.”

Ook al komen seriemoordenaars erg weinig voor, toch is dat dubbelleven een element dat vaker terugkomt. Ook Ronald Janssen – die vier moorden heeft bekend, waaronder die op studente Annick Van Uytsel – lijkt enigszins in dat profiel te passen. Door zijn leerlingen is hij ooit omschreven als de beste leerkracht die ze hadden.

Dat ogenschijnlijk gewone mannen aan het moorden slaan, heeft volgens Verelst te maken met hun persoonlijkheid. “Een seriemoordenaar met een sadistisch profiel wil een slachtoffer eerst urenlang folteren en vernederen”, zegt Verelst. “Daar kan hij zijn lusten op botvieren. Wat hij beoogt, is zijn slachtoffer zien lijden – en dus niet de dood, ook al is dat meestal wel het gevolg. Als een moordenaar doodt met een ander motief, zoals wraak, dan wil hij het slachtoffer doorgaans zo snel mogelijk en met weinig moeite ombrengen.”

Omdat seriemoordenaars hun slachtoffers vaak willekeurig uitkiezen, is het voor speurders ook veel moeilijker om een verband te leggen tussen hen en een slachtoffer. Anders dan bij een passionele moord – een man vermoordt zijn echtgenote omdat ze hem bedrogen heeft – is er geen motief.

Handtekening

Toch laten seriemoordenaars in veel gevallen een ‘handtekening’ achter: een luguber patroon dat bij verschillende moorden terugkeert. Bij Du Lion lijkt er sprake te zijn van een kenmerkende modus operandi. Zo zijn al zijn slachtoffers gewurgd met een touw of een elektrische snoer.

Waarom Du Lion na lang zwijgen deze week plots de andere moorden opbiechtte, kan ermee te maken hebben dat hij het gevoel had niets meer te verliezen te hebben. “Maar er zit ook iets van trots in”, zegt psychiater Kurt Audenaert (UGent). “Het is een beetje als zeggen: ‘Kijk eens wat mij gelukt is.’ Voor seriemoordenaars kan zoiets kaderen in een machtsspel waarin zij de regie willen nemen. Door telkens een stukje informatie vrij te geven, weten ze ook als ze gevat zijn de controle te behouden.”

Jarenlang bleef hij in het onderzoek buiten beeld. Hij werd eerder toevallig in verband gebracht met de moord op Ariane Mazijn, doordat hij een DNA-staal moest afstaan nadat hij betrapt werd op een diefstal. Daardoor laait de discussie over een DNA-databank weer op. Misdadigers moeten hun DNA afstaan na een delict, maar advocaat Walter Damen pleit nu voor de oprichting van een databank “met het DNA van elke Belg”, zo zei hij tegen Het Laatste Nieuws.

Audenaert vindt dat dit veel te ver gaat. “De vraag is of je dat als burger wel wilt”, zegt hij. “Je kan ook heel het land vol camera’s zetten. En wat is de garantie dat de DNA-gegevens dan alleen voor dit soort zaken gebruikt worden?”