Selm (33): "De ene dag ziet iedereen een vrouw, de andere dag straal ik blijkbaar toch weer iets anders uit en noemt men me collectief ‘mijnheer’"

► opgevoed als jongen

► transgender, noemt zichzelf ‘postgender’

► studeerde Geschiedenis

► houdt van poffertjes, voetbal, theater, Anne

► werkt als programmator/dramaturg

"Eigenlijk ben ik gendermoe. Ik ben gestopt met het zoeken naar een exacte beschrijving van mezelf. Ik doe ook niet veel moeite meer om er vrouwelijk uit te zien. Noem me dus maar postgender.

“Toch heb ik lang mijn best gedaan om het spel mee te spelen. De bedoeling was de transitie te maken van man naar vrouw. Hormonaal gezien ben ik nu een vrouw, maar ik heb geen operaties ondergaan. Ik heb vrouwelijkheid wel op andere manieren verkend. Ik heb geëxperimenteerd met vrouwenkleren en met make-up, leerde bij een logopediste om de frequentie van mijn stem op een genderneutrale hoogte te ­brengen. Op dat moment had ik dat nodig. Het was een manier om te tonen hoe ik me vanbinnen voelde, om me te kunnen inbeelden hoe ik er naar de buitenwereld toe zou uitzien.

“Maar ik werd me overbewust van mezelf. Hield ik mijn benen wel goed? Klonk ik niet te mannelijk? Er ging te veel energie naar die pogingen om er vrouwelijk uit te zien. Dat maakte me niet noodzakelijk gelukkiger. Sinds ik in het reine ben met hoe ik me vanbinnen voel, ga ik veel nonchalanter om met mijn uiterlijk. Dat kan tot verwarring leiden. De ene dag ziet iedereen een vrouw, de andere dag straal ik blijkbaar toch weer iets anders uit en noemt men me collectief ‘mijnheer’. Net omdat ik geen vat heb op dat beeld, ben ik gestopt met het sturen ervan. Ik ben een luie transgender. (lacht) Ik val niet meer onder de m, maar ook niet onder v. Tot die restgroep behoren die niet eenduidig mannelijk of vrouwelijk is, heeft voordelen. Zo’n neutrale zone is best fijn."

“Ik heb nochtans lang uitgekeken naar die ­transitie. Sinds mijn 14de al koesterde ik dat ideale beeld. Ik zou als een vlinder ontpoppen, mijn authentieke zelf worden. Uiteindelijk kwam ik tot de vaststelling dat alles een en al veranderlijkheid is. Van man naar vrouw veranderen is ingrijpend, maar in mijn ogen minder drastisch dan ouder worden. Een ingrijpender transformatie bestaat er toch niet? Je een vreemde eend ­voelen, is overigens ook geen exclusief gevoel van de transpersoon."

“Ik dacht niet dat ik ooit in clichés over mannelijkheid en vrouwelijkheid zou vervallen, maar ik stel vast dat die vrouwelijke hormonen toch wel een grote impact hebben. Door de omschakeling – antitestosteron en oestrogenen – vervrouwelijkte niet alleen mijn lichaam, maar ook mijn wereldbeeld. Als testosteronman ervoer ik een soort afstand van de wereld, alsof niet alles binnenkwam. Terwijl ik me nu betrokkener voel. Vergelijk het met lampen. Als man was mijn blik een soort van spotlicht, een focus die ik kon aan- en uitzetten. Ik zag altijd maar een klein deel van het hele plaatje. Die focus verdween, en werd vervangen door een mistlamp. Ik zie nu veel meer de samenhang van de dingen. Wat ik zie, is troebel. Dat is logisch, want je ziet meer. Sindsdien voel ik me ook meer deel van die vrouwelijke leefwereld. Ik ben milder geworden, dienstbaarder ook. Terwijl die testosteron naar mijn gevoel een soort vals idee van macht installeert. Het is natuurlijk jammer dat we niet weten of er een placebo-effect meespeelt, en of onze ervaringen worden gestuurd door de stereotiepe ideeën die we hebben van mannelijkheid en vrouwelijkheid."

“Ik zat in een langdurige relatie met een vrouw toen ik er steeds meer voor begon te voelen om de stap te zetten. Ik was toen eind de twintig. In het begin van onze relatie had ik haar in bedekte termen verteld dat ik op zoek was naar mijn vrouwelijkheid. Dat klinkt vaag, maar zo was het toen nog. Toen ik duidelijkheid schiep, werd het moeilijk. Zij was erg loyaal, wilde samen blijven, maar er werd amper over gesproken. Zij rouwde, dat zag ik. Ik voelde me daar schuldig over, want ik ontnam haar iets. Mijn bevrijding was haar stil verdriet. Ze zag alleen de oude helft, niet wat ervoor in de plaats kwam. Ik voelde me niet gezien. Tijdens een performancefestival ontmoette ik een danseres die midden in een optreden op me af kwam en mijn haar streelde. Zij zag mij wel, wat een overweldigend gevoel was. Wat een coup de foudre! Uiteindelijk is het niets geworden tussen ons, maar het was wel het begin van een interessante ontdekkingstocht."

“Je geaardheid verandert niet omdat je transgender bent. Als man viel ik op vrouwen, en nu nog steeds. Al is mijn seksuele beleving wel ­veranderd. Een man is meer gefocust op het orgasme, terwijl seks nu meer is afgestemd op elkaar. Het verloopt langzamer en het is intenser, zowel in opbouw als in ritme. Die dynamiek is een ontdekking, ik vind het te gek."

“Ben ik nu een lesbienne? Dat voelt dan weer alsof ik opnieuw in een kast word geduwd. Ik heb nu een relatie met een vrouw die voorheen altijd met mannen is geweest. Dus ook seksualiteit is meer à la carte dan men ons laat geloven.”