NieuwsEcologie
Schoenen van duurzaam ‘schimmelleer’? Ja, dat kan
De herfst is hét paddenstoelenseizoen en ook wetenschappers nemen een duik in het rijk van fungi. Europa kent 4 miljoen euro toe aan onderzoek naar hoe schimmels verbluffende materialen vormen, zoals zelfherstellend ‘leer’ voor schoenen.
Zwammen, paddenstoelen en schimmels blijven niet alleen koks, wildplukkers en zelfs psychiaters inspireren. Fungi − die zowel zwammen, schimmels als paddenstoelen omvatten − kunnen ook de slimme en milieuvriendelijke materialen van de toekomst bieden.
Daarom spijst Europa nu Fungateria, een wetenschappelijk onderzoeksproject naar manieren om fungi in te zetten als ‘intelligent’ en ‘levend’ materiaal. Het onderzoek, waar ook de VUB aan meedoet, gaat na hoe levende schimmels in samenwerking met bacteriën baanbrekende materialen kunnen produceren. Dat is nodig, want de komende decennia ontstaat er een wereldwijd tekort aan belangrijke (grond)stoffen.
De interesse van grote spelers is overigens al een feit. Zo ontwikkelen Adidas en Hermes prototypen voor schoenen en tassen uit schimmelmaterialen als alternatief voor dierlijk leer of plastiek. De autosector experimenteert ermee voor zetelbekleding en dashboardisolatie, en de bouw test schimmels als isolatiemateriaal.
Biofabricage
Dat laatste klinkt onlogisch, maar het gaat altijd om goedaardige schimmels en bacteriën die niet schadelijk zijn voor de gezondheid. Dat die nieuwe materialen milieuvriendelijk zijn, spreekt voor zich. Maar er is nog meer winst mee te boeken en dat moet Fungateria in kaart brengen.
Zo bestaan de ‘engineered living materials’ waar deze wetenschappers aan werken uit levende cellen die hun biologische activiteit behouden wanneer ze in een product verwerkt zitten.
“Bij de huidige toepassingen en experimenten wordt de schimmel aan het einde van de productiefase gedood. Maar wat als we de organismen laten leven? We zouden dan pakweg schoenen kunnen maken uit ‘schimmelleer’ dat zichzelf kan helen als er krassen op de schoenen komen”, zegt professor microbiologie Eveline Peeters (VUB).
Ook CO2 opvangen of de lucht zuiveren behoren tot de mogelijkheden. “Als je in de bouw bijvoorbeeld isolatiemateriaal met schimmels zou gebruiken waarin levende cellen zitten, dan zou je dakisolatie meteen ook de lucht kunnen zuiveren”, zegt Peeters. Dat soort ‘biofabricage’ klinkt nog futuristisch, maar daar komt volgens deze vorsers relatief snel verandering in.
