NieuwsWetenschap
Schip van poolreiziger Shackleton na eeuw teruggevonden als ‘mooiste houten scheepswrak ooit’
Endurance (volharding) – de naam van het schip van de legendarische poolreiziger Ernest Shackleton was goed gekozen. Het verkeert na een verblijf van meer dan een eeuw op de zeebodem bij Antarctica nog steeds in perfecte staat. Dat zeggen onderzoekers van een Britse expeditie die het wrak deze week terugvonden in de Weddellzee.
Onderwaterbeelden laten zien hoe gaaf het zeilschip er op 3.000 meter diepte nog bij ligt, met de naam duidelijk zichtbaar op de boeg. “Dit is het mooiste houten scheepswrak dat ik ooit heb gezien. Het ligt rechtop, trots op het zeebed, intact, en het is in prachtige staat”, zei onderzoeksleider Mensun Bound woensdag tegen Reuters.
De driemaster Endurance was het expeditieschip van de Britse poolreiziger Ernest Shackleton tijdens diens mislukte poging in 1914-16 om als eerste mens Antarctica over te steken via de geografische Zuidpool. Shackletons expeditie strandde op het pakijs van de Weddellzee. De Endurance kwam vast te zitten, werd gekraakt door het kruiende ijs en zonk in november 1915. Shackleton zette nooit voet op Antarctica.
Het was vooral het heroïsche vervolg van de tocht dat geschiedenis schreef. De 28 opvarenden trokken met drie reddingsboten over het ijs, zich in leven houdend met zeerobben en pinguïns, naar het Antarctische Elephant Island. Het lukte Shackleton daarna met enkele mannen een walvisvaarderskamp op het Zuid-Atlantische eiland Zuid-Georgië te bereiken. Van daaruit wist hij in augustus 1916 ook de achtergebleven expeditieleden te redden.
Hoewel Shackletons kapitein Frank Worsley de coördinaten precies had genoteerd, mislukten eerdere pogingen de Endurance te traceren; de Weddellzee is ondanks klimaatverandering nog steeds grotendeels met zee-ijs bedekt. Tot het wrak zaterdag – op ruim 6 kilometer van de door Worsley genoteerde plek – werd teruggevonden door de Endurance22-expeditie van de Falkland Maritime Heritage Trust, onder leiding van de Britse explorer John Shears, met behulp van geavanceerde onderwaterrobots en high-definitioncamera’s.
De herontdekking van de Endurance was volgens historicus en mede-expeditielid Dan Snow op de dag af 100 jaar na de begrafenis van Ernest Shackleton in maart 1922. Het maritiem erfgoed is alleen gemarkeerd, onderzocht en gefilmd. Niets op het wrak is geborgen of verstoord, aldus Snow. “Het wrak wordt beschermd door het (internationale) Antarctica-verdrag. En we hadden ook geen enkele aanvechting iets aan te raken.”
Het was een eeuw eerder bijna met een gevoel van opluchting dat Shackleton en zijn mannen afscheid namen van de Endurance, valt te lezen in Shackletons boek South. “Vanavond, toen we in onze tenten lagen, hoorden we de baas ineens roepen: daar gaat ze, jongens! In een oogwenk stonden we op het uitzichtpunt en ja hoor, daar was ons arme schip, anderhalve mijl verderop, in haar doodsstrijd. Ze ging met de boeg eerst, haar achtersteven oprijzend in de lucht. Toen maakte ze een snelle duik en sloot het ijs zich boven haar, voor altijd.”
