Schadevergoeding nadat koppel twee kinderen ‘te veel' krijgt: ‘Geboorte is niet altijd een heuglijke gebeurtenis’

Waar gaat de zaak over?

“Het kind van het Spaanse koppel had een genetische aandoening, waardoor het een beenmergtransplantatie nodig had. Omdat ze zelf niet in aanmerking kwamen als donor, besloten ze om medisch een kind te laten verwekken. Onder onze wetgeving is het toegelaten om een kind ter wereld te brengen voor zulke doeleinden: het gaan dan om een zogenaamde savior baby. De ouders kozen voor die medische techniek, ook omdat ze er zeker van wilden zijn dat hun volgende kind gezond zou zijn.

“Op aanraden van hun artsen kwam het koppel naar het UZ Brussel. Maar daar ging heel wat mis. Het ziekenhuis plantte een embryo in bij de moeder waaruit een tweeling werd geboren. Die tweeling bleek niet geschikt als donor. Blijkbaar had het ziekenhuis een verkeerd embryo ingeplant. Vervolgens liet het koppel in Madrid nog een kind verwekken met een gezond embryo. Dat kind is uiteindelijk de donor geworden.”

Waarom trokken de ouders precies naar de rechter?

“Het is duidelijk dat het ziekenhuis een fout heeft gemaakt. Maar de discussie ging er hier over of we de geboorte van een gezond kind als ‘schade’ kunnen interpreteren volgens het recht. Volgens de ouders was de uitbreiding van hun gezin naar vier kinderen ongewenst. Daarom vroegen ze een schadevergoeding.

“Het Hof van Cassatie had bij een zaak over een misgelopen abortus, waarna toch een kind geboren was, gesteld dat er bij de geboorte van een gezond kind geen sprake was van schade. Maar de rechter legde dat in deze zaak naast zich neer. De rechter kende het gezin een schadevergoeding toe van 25.000 euro om de ‘verarming’ te compenseren die een kind met zich meebrengt.”

Zet het vonnis de praktijk van de savior baby op de helling?

“Daar heb ik geen antwoord op. Bij mijn weten is het de eerste keer dat een rechtszaak dit fenomeen onder de aandacht brengt in de media. Dus ik ben zelf heel benieuwd of er nu een maatschappelijke discussie op gang komt. Alleszins roept deze zaak een aantal ethische vragen op.

“Om een savior baby ter wereld te brengen, moeten de ouders volgens de wet een kinderwens hebben. Maar nu blijkt dat deze ouders helemaal geen kinderwens meer hadden na hun eerste drie kinderen. Het vierde kind moest er enkel komen om als donor te dienen voor het eerste kind. Volgens mij gaat het dan om een ‘instrumentalisering’ van een mens. Daar kun je wat op aanmerken.”

Zal dit vonnis ook gevolgen hebben voor andere zaken?

“Er is geen precedentenwerking in België, dus het is niet gezegd dat er in dit soort kwesties altijd een schadevergoeding zal volgen. Maar juristen kunnen wel naar deze kwestie verwijzen om in andere zaken hun argumentatie op te bouwen. Omdat het vonnis van een rechtbank in eerste aanleg komt, heeft het arrest van het Hof van Cassatie over de misgelopen abortus wel meer waarde.

“Waar ik alleszins blij om ben, is dat er is afgestapt van het uitgangspunt dat een geboorte altijd een heuglijke gebeurtenis is. De rechter heeft rekening gehouden met de concrete omstandigheden waarin het kind ter wereld is gekomen. Dat juichen ik en mijn collega Fien De Meyer in ons wetenschappelijk artikel zeker toe.”