Satellieten laten ander beeld zien dan u zou vermoeden: er komt bos bij

Kijk je van grote hoogte naar de aarde, dan zie je dat er meer bos bij komt dan er wordt gekapt. 2,2 miljoen vierkante kilometer in de afgelopen drie decennia om precies te zijn.

Dat forse getal rolde uit de computer toen een consortium wetenschappers onder Amerikaanse leiding grote hoeveelheden satellietwaarnemingen had ingevoerd. Het getal, dat ze deze week publiceerden in vakblad Nature, contrasteert met de schokkende beelden die bijna dagelijks te zien zijn van regenwoud dat wordt gekapt om plaats te maken voor landbouw.

Die kap is enorm, bevestigen de onderzoekers, en vooral in het Amazonegebied. Argentinië heeft in drie decennia een kwart van zijn bossen geruimd, Paraguay kapte meer dan een derde. Maar tegenover het verlies in de tropen staat winst in gematigde streken. Ook daar door toedoen van de mens. Met satellieten is het resultaat te zien van de grootschalige herbebossing van voormalige landbouwgebieden in Oost-Europa en de voormalige Sovjet-Unie en in China.

_{Lees hieronder verder}

Er zijn 'natuurlijke' factoren die een handje helpen. De stijgende temperatuur drijft de boomgrens omhoog, waardoor ook in bergachtige streken het bosareaal groeit. Ook in koude streken als Alaska en Siberië groeien de bossen aan.

De bosbranden die nu Californië teisteren, passen in dit mondiale plaatje. Want terwijl in het oosten van de VS bos de laatste decennia aangroeit, gaat er in het westen van het land veel verloren door branden.

Klimaatverandering

Klimaatverandering - niet bepaald een natuurlijke factor, want door de mens in gang gezet - zou de aarde groener kunnen maken, zeggen optimisten. Niet alleen door de stijgende temperatuur, maar ook omdat broeikasgas CO2 voeding is voor planten. Die vergroening vindt inderdaad plaats, zeggen deze onderzoekers, maar het effect is beperkt.

"We zien een aarde waarop de mens heerst", schrijven ze. Van alle verandering in vegetatie die ze met hun satellieten waarnemen, wordt zo'n 60 procent veroorzaakt door de mens die zijn land anders gaat gebruiken, en hooguit 40 procent door klimaatverandering.

Veranderen van landgebruik doet de mens soms ten goede, bijvoorbeeld als hij bos aanplant of landbouw gaat bedrijven op voorheen kale grond. Maar de mens is ook meester in het uitputten van de grond. Met satellieten is enorme landdegradatie te zien in het zuiden van de Verenigde Staten, Mongolië, China en grote delen van Australië.

Ook hier is de balans positief: wereldwijd neemt de oppervlakte kale grond af. Maar voor de kale grond geldt hetzelfde als voor het bos: onder positieve mondiale totalen kunnen regionale drama's schuilgaan.